به گزارش پایگاه خبری «عصر بازار», ابتدا به بررسی مسیر طی شده توسط شاخص در سال 96 خواهیم پرداخت. شاخص کل بورس سال 96 را با رقم حدود 77 هزار 200 واحد آغاز نمود. در فصل بهار شاخص بورس موفق شد تا روند صعودی کم قدرتی را طی کرده و در دو ماهه ابتدای سال حدود 4 هزار واحد به ارزش خود بیفزاید. به عبارتی شاخص بورس توانست اردیبهشت ماه را با مقدار 81 هزار واحد به پایان برساند. اما در خرداد ماه شاخص بورس روند نزولی در پیش گرفت و بر خلاف تفکر فعالان بازار که تصور می کردند این ماه شاخص بورس می تواند رقمهای بالاتری را به ثبت برساند، اینگونه نشد و شاخص بورس خرداد ماه را با رقم حدود 79 هزار واحد به پایان رساند تا ادامه روند صعودی خود را به ماهها و فصل های بعد موکول کند. از جمله اتفاقات مهمی که در خرداد ماه به وقوع پیوست و بخشهای مختلفی از اقتصاد را تحت تاثیر خود قرار داد، انتخابات ریاست جمهوری بود. رویدادی که به واقع در هر کشوری می تواند معادلات اقتصادی را بر هم زده و مولفه های اقتصادی را دگرگون سازد. اما انتخابات ریاست جمهوری سال 96 از ثیات نسبی برخوردار بود که از عمده دلایل آن می توان به انتخاب مجدد آقای روحانی اشاره نمود. زیرا سیاستهای اتخاذی دولت در بخشهای مختلف دستخوش تغییر نشد و همان سیاستهای قبلیادامه پیدا کرد که همین موضوع منجر به عدم تغییرات با اهمیت در مولفه های اقتصادی گردید.
اما در چارک دوم سال 96، رنگ و بوی بازار سرمایه تغییر کرد و حال و هوای بهاری به خود گرفت. گویا شاخص بورس اوراق بهادار، جان تازه ای گرفته بود. روند صعودی که از اوایل تیر ماه 96 آغاز شد اندکی قدرتمندتر بود و توانست رقم شاخص را تا حوالی 86 هزار واحد نیز پیش ببرد. به عبارتی دیگر مقدار شاخص کل در پایان فصل زمستان حدود 86 هزار واحد بود و افزایش 7 هزار واحدی در شاخص کل ماحصل فعالیت بورس تهران در تابستان سال 96 بود. این افزایش شاخص به دلیل حرکت سهام شرکتهای بزرگ بورسی از جمله فولاد مبارکه اصفهان و همگروهی هایش و برخی دیگر از شرکتهای بزرگ شاخص ساز رقم خورد که بستر آن را می توان در افزایش قیمتهای جهانی جستجو کرد. افزایش قیمت کامودیتی ها از جمله فلزات توانست تاثیر مثبت خود را بر قیمت سهام شرکتهای بزرگ بورسی که عمده فعالیت آنها در بخش صادرات است، بگذارد و شرایط صعود قیمتی آنها را فراهم سازد.
اما این پایان کار نبود و افزایش قیمت کامودیتی ها و نفت خام همچنان ادامه یافت و این افزایش به فصل پاییز نیز کشیده شد. فصل پاییز سال 96 بر خلاف ظاهر خسته و غمزده ای که دارد، برای بازار سرمایه بسیار خوش قدم بود و شاخص بورس تهران بیشترین افزایش خود را در این فصل از سال رقم زد. شاخص بورس در این فصل از سال توانست حدود 10 هزار واحد رشد در کارنامه خود ثیت کرده و حوالی 96 هزار واحد به کار خود پایان دهد. بسیاری از تحلیلگران معتقد بودند که شاخص بورس می تواند در نیمه دوم سال 96 رقم 100 هزار واحد را نیز لمس کرده و به فعالیت خود در سال 96 پایان دهد. اما با پایان یافتن فصل پاییز گویا سرمای زمستان بر عملکرد شاخص بورس تاثیر گذاشته و دیگر رمقی برای اداه حرکت شاخص بورس باقی نماند. شایان ذکر است از جمله دلایل اصلی کاهش توانایی شاخص برای حرکت در مسیر صعودی، کاهش قیمتهای جهانی بود. قیمت نفت خام و کامودیتی ها پس از رسیدن به یک قیمت معقول، تغییر روند داده و وارد فاز اصلاحی شدند. همین موضوع تاثیر مستقیم خود بر شاخص بورس را گذاشت و این نماگر بورسی در زمستان تمام توان خود را بکار گرفت و تا حوالی 99 هزار واحد نیز پیش رفت. اما از آن به بعد وارد فاز اصلاحی شد و تا حوالی 95 هزار واحد نیز کاهش را تجربه کرد. سرانجام با 96 هزار و 300 واحد به کار خود در سال 96 پایان داد.
اما از جمله شرکتهایی که توانستند در رووند صعودی شاخص در سال 96 پررنگ عمل کنند، می توان به نمادهای بورسی پالایشگاهها، نمادای گروه فلزات از جمله فولاد مبارکه اصفهان و همچنین گروه معادن اشاره نمود که دست شاخص را در این مسیر پر پیچ و خم رها نکردند، اشاره نمود.
از دیگر اتفاقاتی که در سال 96 می بایست بدان توجه نمود، عرضه اولیه هایی است که در این سال انجام شد. نکته قابل توجه در عرضه اولیه های سال 96، تعداد عرضه اولیه هایی است که موفق ظاهر نشدند. به نظر می رسد تعداد این عرضه اولیه ها در سال 96 بیش از سال های گذشته بود. از سوی دیگر ترافیک عرضه اولیه های ناموفق در پایان سال نیز به نوبه خود جالب توجه بود که به نظر می رسد بایستی در سال های بعد بیشتر مورد توجه مسیولین و متولیان بازار سرمایه قرار بگیرد. فعل انجام عرضه اولیه از اتفاقات خوشیمنی است که برای هر بازار مزایای قابل توجهی به همراه خواهد داشت. از عمده ترین مزایای انجام عرضه شرکتهای بورسی و فرابورسی می توان به تعمیق بازار و قدرت نقدشوندگی شرکتها اشاره نمود که در هر کجای دنیا وجود دارد. اما به واقع چرا عرضه اولیه ها مورد توجه بازار واقع نمی شود؟ عمده ترین دلیل عدم استقبال بازار از عرضه اولیه ها می توان به قیمت بالای سهام شرکت مورد نظر اشاره نمود. در یکی از عرضه اولیه هایی که در سال 96 انجام شد، اطلاعیه مبنی بر لغو عرضه اولیه به دلیل بالا بودن قیمت ارزشگذاری شده توسز شرکت می باشد. اولین نکته ای ه در این راستا در ذهن فعالان بازار نقش می بندد، این موضوع است که مگر غیر از این است که قیمت سهام شرکتی که عرضه اولیه خواهد شد، قبل از نهایی شدن به تایید شرکت بورس می رسد. پس چگونه است که پس از منتشر شدن آگهی عرضه، تصمیم به تجدید نظر در خصوص قیمت روز عرضه می گیرند. انتظار می رود در سال 97 شاهد کاهش اتفاقاتی اینچنینی که منجر به عدم استقبال بازار از سهام شرکتهایی که برای اولین بار در بورس و فرابورس عرضه می شوند، باشیم. نکته دیگر این موضوع است که یکی از عرضه اولیه ها در 28 اسفند، یعنی آخرین روز کاری سال انجام شد. این قضیه می تواند حضور فعالان بازار را بدلیل مسافرتهای آخر سال در روز عرضه اولیه کمرنگ کرده و منجر به عدم استقبال مناسب از خرید سهام مذکور شود. به هر حال امید است تا متولیان بازار در انجام عرضه اولیه ها در سال 97 نظم و ترتیب بهتری اتخاذ نموده و قیمت گذاری منصفانه تری در تعیین ارزش سهام شرکتهای مورد عرضه لحاظ شود.
از اتفاقات میمون و مبارکی که در سال 96 رقم خورد، می توان به اصلاح قانون توقف نمادها اشاره نمود. به واسطه این قانون شرکتها زین پس بیش از 90 دقیقه متوقف نخواهند ماند. هر چند برای اجرای کامل این قانون زمان باقی است اما همین اجرای نصف و نیمه نیز خالی از لطف نبوده و می تواند سمنشا اصلاح قوانین بزرگتر در بورس و فرابوس باشد.
در همین راستا و در سال 96 نماد یکی از بانکهای بزرگ بورسی که حدود 20 ماه متوقف بود، بازگشایی شد و اسباب خوشحالی سهامدارانش را فراهم ساخت. نماد بانک صادرات در آخرین روزهای سال 96 با قیمت 50 تومان بازگشایی شد تا سهامداران این بانک بزرگ خود را در بین بهشت و جهنمی فرضی بیابند. بهشت از این نظر که بعد از 20 ماه توانستند سهام موجود در پورتفو خود را بفروشند و جهنم از این منظر کع نماد با 50 درصد منفی بازگشایی شد. هر چند روند صعودی نماد پس از بازگشایی التیامی بود بر افت قیمت، اما این التیام برای افرادی بود که توانایی نگهداری سهام خود پس از بازگشایی را داشتند. امید است زین پس شاهد توقف طولانی مدت نمادها همچون پالایشگاهها و بانکها در بورس و فرابورس نباشیم.
به هر حال سال 96 با تمام خوبی ها و بدی هایش تمام شد، امید است تا در سال 97 شاهد تکرار اتفاقات خوب سال گذشته و عدم تکرار اتفاقات ناخوشایندش در بازار سرمایه باشیم.
محمود احترامی، کارشناس شرکت بین المللی آلپاری