به گزارش پایگاه خبر ی«عصربازار» به نقل از تامین سرمایه نوین، بر آن شدیم تا با توجه به قوانین کشور پیرامون غیر قانونی بودن معاملات فارکس و در عین حال، گاه و بی­گاه شنیدن نام این بازار در میان فعالین بازار سرمایه، سوال­های مطرح شده در اذهان را با ارائه این گزارش تا حدی پاسخ دهیم.

مقدمه
کلمه فارکس (ForEx) مخفف عبارت Foreign Exchange Market به معنای بازار بین­المللی معاملات ارز است. این بازار که به صورت غیر متمرکز اداره می­شود، از نظر حجم تجارت، تاکنون بزرگترین بازار مالی بین­المللی بوده است. معامله­گران اصلی این بازار، بانک­های بزرگ بین­المللی هستند. مراکز مالی در سراسر دنیا نقش حلقه واسط میان خریداران و فروشندگان مختلف را ایفا می­نمایند. بازار خرید و فروش بین­المللی ارز نرخ تبدیل ارزهای مختلف را تعیین می­نماید.
بازار بین­المللی ارز در چندین سطح مختلف، از طریق نهادهای مالی به فعالیت می­پردازد. بانک­ها در پشت صحنه فعالیت­های خود به بنگاه­های مالی کوچکتری با عنوان «معامله­گران» تقسیم می­شوند که این افراد به طور فعالانه در معاملات بزرگ خرید و فروش ارز مشارکت می­نمایند. بیشتر معامله­گران بازار پشت صحنه را بانک­ها تشکیل می­دهند، از این رو این بازار عموماً با عنوان «بازار بین بانکی» شناخته می­شود، هرچند تعداد محدودی از شرکت­های بیمه و سایر انواع بنگاه­های مالی نیز در آن فعالیت دارند. حجم معاملات میان معامله­گران گاه بسیار زیاد بوده و تبادلات صدها میلیون دلاری را شامل می­شود. به دلیل وجود مسائل حاکمیتی که به دنبال معامله دو ارز مختلف پدیدار می­گردد، نهادهای محدودی (اگر نگوییم هیچ نهادی) بر معاملات این بازار نظارت دارند.
بازار فارکس تجارت بین­الملل و سرمایه­گذاری فرامرزی را تسهیل نموده است. به عنوان مثال، بازار فارکس این امکان را برای کسب و کارهای فعال در ایالات متحده فراهم می­آورد تا از کشورهای اروپایی جنس وارد نموده و پول آن را به یورو پرداخت نمایند؛ در عین حال، درآمد آن­ها به دلار آمریکا باشد. این بازار همچنین امکان سفته­بازی بر اساس تفاوت نرخ بهره دو ارز و ارزیابی معاملات را نسبت به ارزش ارز فراهم می­آورد.
موارد زیر بازار فارکس را در نوع خود به بازاری منحصربفرد تبدیل نموده­اند:
·         حجم عظیم تجارت که بیانگر نقدینگی بالای آن است.
·         امکان معامله در بازار از مناطق مختلف جغرافیایی.
·         فعالیت مستمر آن: 24 ساعت در روز به استثنای روزهای شنبه و یکشنبه.
·         تنوع عواملی که می­توانند بر نرخ ارز تأثیر بگذارند.
·         حاشیه سود پایین در مقایسه با سایر بازارهای درآمد ثابت.
·         امکان استفاده از اعتبار اهرمی جهت افزایش حاشیه سود و زیان با توجه به میزان پول در حساب.
محدودیت در خرید و فروش ارزهای خارجی
کنترل تبادلات ارزی انواع کنترل­هایی هستند که دولت­ها بر خرید و فروش ارزهای خارجی توسط افراد مقیم کشور خود تحمیل می­نمایند. معروف­ترین انواع این کنترل­ها عبارتند از:
·         ممنوعیت استفاده از ارزهای خارجی درون کشور.
·         ممنوعیت تملک ارزهای خارجی در کشور.
·         محدود کردن تبادلات ارزی در داخل کشور به صرافی­های مورد تأیید دولت.
·         ثابت نگاه داشتن نرخ تبدیل ارز.
·         محدود کردن میزان ارزی که می­توان وارد و یا صادر نمود.
پس از آنکه صندوق بین­المللی پول اعمال کنترل­های ارزی را برای اقتصادهای در حال گذار قانونی اعلام نمود، این کشورها با نام «کشورهای بند 14» شناخته شدند. تا پیش از دهه 90 میلادی، این کنترل­ها در بیشتر کشورها، خصوصاً کشورهای فقیرتر اعمال می­شد تا آنکه سیاست­های اقتصاد آزاد، خصوصاً سیاست­های تجارت آزاد و جهانی­سازی، پای به عرصه وجود نهادند. امروزه کشورهایی که همچنان چنین سیاست­هایی را اعمال می­نمایند بسیار محدود هستند. مبارزه با پولشویی دلیلی است که عمدتاً توسط این کشورها برای توجیه سیاست­های کنترلی اعلام می­گردد. مبادلات فارکس در ایران نیز مشمول ممنوعیت­های قانونی است که دلیل اصلی آن مبارزه با فعالیت شرکت­های هرمی در کشور عنوان شده است.
سیاست­های کنترل مبادلات ارزی عموماً منجر به ایجاد بازار سیاه برای ارزهای ضعیف­تر نسبت به ارزهای قدرتمندتر می­شوند. این امر شرایطی را به وجود می­آورد که در آن نرخ تبادل ارزهای خارجی بسیار بالاتر از آنچه که توسط دولت اعلام می­گردد شده و در نتیجه بازار تبادل ارز سایه­ای ایجاد می­گردد. از این رو، مشخص نیست که دولت­ها همچنان قادر به اجرای سیاست­های موثر کنترل نرخ تبادل ارز هستند یا نه.
جدول زیر لیست کشورهایی را به نمایش می­گذارد که به دلیل اعمال کنترل­های مبادلات ارزی، معاملات فارکس را ممنوع اعلام کرده­اند. توجه داشته باشید که به دلیل نبود لیستی جامع، اسامی این کشورها از منابع مختلف جمع­آوری شده و امکان از قلم افتادن نام برخی کشورها وجود دارد.