به گزارش پایگاه خبری « عصر بازار»، پس از خروج یک جانبه آمریکا از برجام و بازگشت مجدد تحریم‌های نفتی از اواسط آبان‌ ماه امسال، باز هم احتمال کاهش میزان صادرات نفت ایران پررنگ ‌تر شد و نگرانی‌ها از کم شدن درآمدهای نفتی قوت گرفت. از این ¬رو، مسئولان کشور با توجه به تجربیات سال‌های گذشته، پیشنهاد عرضه نفت در بورس انرژی برای مقابله با تحریم‌ها مطرح کردند. با این حال این تصمیم هم مانند هر پروژه‌ دیگری موافقان و مخالفان بسیاری داشت که هرکدام تلاش خود را برای به کرسی نشاندن نظرات خود انجام دادند. البته موافقان این طرح، برنده این میدان شدند و بورس برای پنجمین بار میزبان طلای سیاه شد. در همین راستا، با علی حسینی مدیرعامل بورس انرژی در خصوص موانع پیش‌رو و راه‌حل‌های مورد پیش‌بینی به بحث و گفت‌وگو نشسته‌ایم که در ادامه متن کامل آن را می‌خوانید.

با وجود مخالفت‌هایی که در مورد عرضه نفت در بورس انرژی وجود داشت، شاهد وجود این بند در بودجه ارائه شده توسط دولت برای سال 98 بودیم. آیا این مسئله به معنای اتمام مخالفت‌ها و عرضه مداوم نفت در بورس انرژی است؟
طبعاً راه‌اندازی یک بازار تابع زمان است. بعد از آنکه مقررات کار به‌لحاظ بستر قانونی و فناوری آماده و همگرایی لازم بین بورس و خریداران احتمالی ایجاد شود، نیاز به زمان است که بازار به مشتریان معرفی و روی بازارهای هدف کار صورت گیرد. ضمن آنکه باید شرایط عرضه را محک زد تا بازار به وضعیت متعادل و منطقی برسد. براین اساس وجود مخالفت‌هایی در ابتدای مسیر که شرایط مبهم بود، طبیعی است. با این حال اکنون به نظر می‌رسد عرضه اول نفت خام سبک صادراتی ایران در بورس انرژی تجربه موفقی بوده است. همانطور که می‌دانید، بعد از گذشت 16 سال که این موضوع قرار بود عملیاتی شود و افت و خیزهای زیادی داشت؛ در ششم آبان ماه امسال این کار اجرایی شد. البته پشت این عرضه، تلاش‌های بسیاری از تدوین اطلاعات عرضه تا طراحی و اجرایی شدن آنها انجام گرفت. همچنین جلسات زیادی در سطوح عالی برگزار و بحث‌های کارشناسی در این خصوص انجام شد. البته در مورد سایر کالاهایی که در بورس انرژی عرضه می‌شود، نیز روند به‌همین ترتیب بوده است. این در حالی است که در ابتدای آغاز به کار بورس انرژی، شرایط مانند امروز نبود و زمان زیادی صرف میشد تا از یکسو مجریان طرح، بازخوردهای لازم را گرفته و شرایط را اصلاح کنند و از سوی دیگر بازار هدف هم با عرضه‌های بورسی خودش را تطبیق دهد.
با این اوصاف مصوبه مجلس درباره عرضه نفت و میعانات گازی در بورس به عرضه‌ این محصولات در بازار سرمایه نظم می‌دهد و مشتریان از این بابت احساس امنیت خواهند کرد. به عبارت دیگر مصوبه مجلس از این بابت خوب است که مطمئن هستیم حداقل یک سال نفت خام سبک، سنگین و میعانات گازی در بورس به طور منظم عرضه می‌شود. برای متقاضیان نفت در بورس انرژی مهم است که عرضه‌ها منظم و مداوم باشد. خریدار نمی‌تواند یک محموله خرید کند و از آن به بعد دیگر خریدی انجام ندهد. براین اساس می‌توان گفت، عرضه نفت در بورس با توجه به قانون بودجه، سبب می‌شود نفت به صورت منظم یک سال در بورس انرژی عرضه شود که این مهم امکان معامله را بیشتر می‌کند. البته برای نفت خام خریدار قطعاً وجود دارد ولی برای خریداران با توجه به شرایط فعلی، محدودیت‌هایی وجود دارد.

شما عرضه نفت در بورس انرژی را تجربه موفق دانستید، آیا با این اوصاف اکنون در برابر عرضه نفت در بورس مقاومتی وجود دارد؟
اصلاً و به هیچ وجه مقاومتی در این مورد وجود ندارد و ما با وزارت نفت و شرکت ملی نفت در بالاترین سطح همکاری هستیم. با توجه به تصویب بند الحاقی 1 تبصره 1 ماده واحده لایحه بودجه که توسط نمایندگان مجلس صورت گرفت، وزارت نفت مکلف است به صورت ماهانه حداقل دو میلیون بشکه نفت خام سبک، دو میلیون بشکه نفت خام سنگین و دو میلیون بشکه میعانات گازی پارس جنوبی را به صورت منظم و مستمر با امکان تسویه صددرصد (100%) ریالی یا ارزی در رینگ بین‌الملل بورس انرژی در چهارچوب قوانین و مقررات سازمان بورس و اوراق بهادار عرضه و گزارش عملکرد این بند را هر سه ماه یک بار به کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی ارائه کند. از این‌رو میتوان اذعان کرد که مخالفتی با این عرضه در بورس انرژی وجود ندارد. کمااینکه تلاش‌های ارزنده و گام‌های رو به جلوی وزارت نفت و شرکت ملی نفت ایران برای عرضه نفت خام در بورس انرژی را نباید فراموش کنیم. درواقع تلاش‌های بسیاری طی مدت اخیر صورت گرفته تا عرضه نفت خام در بورس انرژی با سازوکاری حرفه‌ای و عملیاتی از سوی وزارت نفت صورت گیرد.

با توجه به اینکه خریداران نفت خام در بورس انرژی، شرکت‌های خصوصی هستند؛ ریسک نکول این معاملات افزایش پیدا می‌کند، راه‌حل شما چیست؟
برای جلوگیری از نکول خریداران، ضمانت ‌نامه‌‌های بانکی معتبر در نظر گرفته شده است. سازوکار پیشبینی شده برای تسویه به این شکل است که خریدار 20 درصد هزینه را به صورت نقد و ریالی و مابقی را هنگام تحویل محصول پرداخت کند؛ البته برای کاهش ریسک نکول  از خریداران ضمانت نامه ‌هایی از بانک ‌های منتخب وزارت نفت گرفته می‌ شود. سعی بر آن است که تا حد ممکن ریسک نکول مدیریت شود.

امکان حضور خریدارن خارجی در میان متقاضیان وجود دارد؟
تاکنون گروه‌های زیادی مراجعه داشته و مذاکراتی در این باره داشته اند. همچنین تعداد بالایی از این گروه‌های کد معاملاتی از بورس انرژی اخذ کرده‌اند اما از آنجا که معاملات نفت از حساسیت بالایی برخوردار است و نیازمند توانمندی بالا در خصوص نوسانات قیمت و مدیریت ریسک است باید در خصوص مشتریان اعتبار سنجی شود. در حال حاضر 320 کد معاملاتی خارجی در بورس انرژی حضور دارند و همگی آن‌ها بالقوه می‌توانند در عرضه کالاهای بورس انرژی شرکت کنند. باید مراقب بود بازار نفت در بورس انرژی تداوم داشته باشد و خارجی‌ها با تداوم عرضه‌های بیشتر وارد بازار شوند.

پیش از این صحبت‌هایی در خصوص آزاد سازی قیمت برق شنیده شده، آیا اقدامات عملی برای اجرایی شدن این طرح انجام شده است؟
حداقل در بخش مصرف کننده‌های بزرگ برق، وقت آزاد سازی قیمت برق فرا رسیده است. به اندازه کافی تعیین تعرفه برق  و نرخ گذاری به صنعت برق آسیب زده و وقت آن رسیده که صنعت برق بتواند آینده تولید را تضیمین کند و سرمایه گذاری در ساخت نیروگاه تضمین شود. در عین حال صنعت برق باید قادر باشد از افت و خیزهای اقتصادی استفاده کند، بنابراین باید اجازه داد حداقل در بخش مصارف بزرگ از سازوکار بازار استفاده شود. در بخش شبکه‌های توزیع که با خانوار سروکار دارند و یا به عبارتی مصرف کنندگان خرد موضوع آزاد سازی قیمت‌ها مقوله جداگانه‌ای است. شدت مصرف در بخش صنعتی و سهم آن‌ها در قیمت تمام شده برق به شدت پایین است. با نگاهی به بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان برق در بین شرکت‌های بورسی، مشاهد می‌شود که قیمت سهم برق در قیمت تمام شده آن‌ها حدود نیم درصد تمام می‌شود.