به گزارش پایگاه خبری «عصر بازار» به نقل از بازار سرمایه (سنا)، به تازگی (14 سپتامبر 2022)، تشکیل صف‌های فروش سنگین ناشی از نگرانی‌های پیش آمده به خاطر تورم در امریکا باعث شد تا شاهد سقوط بورس آمریکا و بدترین افت وال استریت در دو سال گذشته باشیم. افزایش بیش از انتظار تورم باعث ناامید شدن سهامداران نسبت به عقب‌نشینی بانک مرکزی امریکا نسبت به ادامه سیاست افزایش نرخ بهره شد. در این تاریخ، تمام سه شاخص اصلی بورس وال استریت شامل نزدک، S&P 500 و داوجونز در معاملات این روز سقوط سنگینی را به ثبت رساندند و بدترین افت خود از ماه جولای سال 2020 و در بحبوحه کرونا تاکنون را به ثبت رساندند.

کمی پیشتر (21 می 2022)، سقوط بورس ایالات متحده، شاخص سهام وال استریت را در بحبوحه ترس از تورم و رکود به وضعیت نزولی سوق داد و سرمایه گذاران را نیز در معرض طولانی‌ترین روند زیان خود از زمان رکود بزرگ در سال 1932 قرار داد. در این روز، شاخص اس‌اندپی 500 به میزان 2.3 درصد کاهش یافت و آن را به 21 درصد پایین تر از رکورد خود در ماه ژانویه رساند و اساسا به روند صعودی بازار که از مارس 2020 آغاز شده بود پایان داد. شاخص داوجونز نیز تا 617 واحد کاهش یافت که 2 درصد در روز و 16 درصد نسبت به سال گذشته کاهش نشان می‌داد.

بزرگ‌ترین سقوط تاریخ بورس امریکا؛ از اکتبر 1929 تا جولای 1932

بزرگ‌ترین ریزش بازار بورس امریکا، معروف به «پنجشنبه سیاه» در اکتبر 1929 رخ داد؛ دهه 1920 میلادی که در آمریکا با رشد فراوان اقتصادی و سیاسی و اجتماعی همراه بود پایانی دراماتیک و غیر منتظره داشت. در اکتبر سال 1929 بازار بورس این کشور سقوط شدیدی را تجربه کرد و باعث پیدایش دوره ای تاریک که به رکود بزرگ معروف شده است شد.

در 24 اکتبر سال یادشده، بازار بورس آمریکا با 11 درصد کاهش به نسبت روز قبل باز شد. برخی از موسسه‌های اقتصادی برای اینکه بازار را عادی جلوه داده و جلوی هول و هراس مردم را بگیرند، با پیشنهادهایی با رقم بالا سعی کردند ارزش بازار را بالا ببرند، همین موضوع باعث شد که در دو روز بعد ارزش بازار تقریبا به میزان قبلی بازگردد.

در حقیقت، بازگشت ارزش بازار به میزان قبلی موقتی بود و دوشنبه هفته بعد، که با نام «دوشنبه سیاه» شناخته می‌شود، بازار با 13 درصد کاهش بسته شد. روز بعد، یعنی سه‌شنبه سیاه، هیچ تقاضایی در بازار وجود نداشت و بازار باز هم ضرری 12 درصدی را متحمل شد. از آن روز به بعد روند منفی بازار ادامه پیدا کرد و در سال 1932 به پایین‌ترین نقطه رسید.

به عقیده کارشناسان این سقوط به خاطر خرید بیش از حد و قیمت.گذاری نامعقول اتفاق افتاد و شرایط اقتصادی کشور به درستی بررسی و آنالیز نشده بود. قبل از سقوط و در تاریخ سوم سپتامبر 1929 بازار در اوج خود قرار داشت و ارزش متوسط داو جونز 381.17 واحد بود. بدترین حالت بازار نیز در تاریخ هشتم جولای 1932 مشاهده شد که ارزش متوسط داو جونز تنها 41 واحد بود و این یعنی سقوطی 89 درصدی. این اتفاق باعث شد بسیاری از شرکت‌های کوچک اعلام ورشکستگی کنند و از بازار خارج شوند. بازار بورس آمریکا تا سال 1954 نتوانست دوباره به ارزش متوسط قبلی خود یعنی 381 واحد بازگردد.

پیامدهای سقوط سیاه

سقوط بورس امریکا، به بیکاری بیش از 13 میلیون کارگر امریکایی، قحطی شدید کشاورزان، بی‏‌خانمان شدن میلیون‏‌ها تن دیگر و ورشکستگی کارخانه‏‌ها و بانک‏‌ها انجامید.

همچنین مردم امریکا که در روزهای شکوفایی نسبی اقتصادی، سهام زیادی جمع کرده بودند و از این طریق ثروت زیادی بر کاغذ برای خود فراهم آورده بودند، از ترس از دست دادن دارایی خود شروع به فروش سهام خود کردند. این امر سبب کاهش مجدد قیمت سهام شد، به طوری که ظرف نوزده روز، قیمت سهام از 400 دلار به 30 دلار رسید و در ظرف یک ماه، ارزش رسمی سهام شرکت‌های امریکا، 40 میلیارد دلار تنزل پیدا کرد.

با کم شدن قیمت سهام، قدرت خرید مردم پایین آمد و در نتیجه، تقاضا برای خرید کالا کم شد. فروش نرفتن محصولات کارخانه‏‌ها، سبب بیکاری کارگران و ورشکستگی کارخانه‌‏ها و مراکز تولید شد و تعداد بیکاران تا ده درصد جمعیت کشور بالا رفت. دولت امریکا برای مقابله با بحران، مالیات‌‏ها را افزایش داد؛ در نتیجه، مالیات دهندگان توان خرید خود را هرچه بیشتر از دست دادند و دور باطل تورم و بیکاری از سر گرفته شد.

در این میان، از آنجا که از سوی سرمایه‌‏داران امریکایی، سرمایه‏‌گذاری‏‌های کلانی در اروپا صورت گرفته بود، دامنه بحران اقتصادی امریکا به سرعت به قاره اروپا نیز کشیده شد و بیکاری و ورشکستگی در این قاره نیز رواج پیدا کرد. هیچ یک از رکودهای اقتصادی تاریخ امریکا به اندازه این بحران، موجب نارضایتی مردم از بی‏‌کفایتی مسؤولان و برنامه‏‌ریزان اقتصادی امریکا نشده بود. این بحران در آن زمان بزرگ‏ترین لطمه را بر وجهه نظام سرمایه‏‌داری نزد مردم و دولت‌‏هایی که به‌طور مستقیم از این بحران متضرر شده بودند وارد آورد.

بحران اقتصادی وال استریت سرانجام با روی کار آمدن فرانکلین روزولت به ریاست جمهوری امریکا در سال 1932 پایان یافت.