عصر بازار- از سال ۱۳۸۴ تا به امروز حجم بازار بورس بیش از ۴ برابر شده است. روند حرکت بازار سرمایه نیز با وجود همه موانع و مشکلات، در سالهای اخیر از حیث کمی و کیفی رو به رشد بوده است. صنعت نوپای سبدگردانی نیز در این سالها از رشد منتفع بوده است، اما به گفته فعالان این صنعت، این رشد به اندازه رشد مورد انتظار فعالان حوزه سبدگردانی نبوده است.
به گزارش پایگاه خبری «عصر بازار»، سبدگردانی فرآیندی است که در آن تیم خبره در امر سرمایهگذاری بر اساس خصوصیات، سطح ریسکپذیری و سرمایه هر سرمایهگذار، سبدی مناسب او تشکیل داده و به صورت مستمر بر آن نظارت و اعمال مدیریت میکند. همچنین، با توجه به تغییر عوامل اثرگذار بر محیط سرمایهگذاری، تصمیمات لازم در جهت رسیدن به اهداف سبد و افزایش ارزش آن از طرف مدیر اتخاذ میشود. مزیت عمده سبدگردانی در استفاده از توان حرفهای مدیر سبد و مشاورههای تیم مدیران سرمایهگذاری است. این مساله باعث میگردد که تمام تصمیمات گرفته شده با دقت و بررسی لازم بر روی گزارشهای مالی و اخبار بازار سرمایه به انجام برسد و در واقع ارجحیت و تمایز سبدگردانی نسبت به سرمایهگذاری انفرادی و یا از طریق سایر نهادهای بازار سرمایه در همین نکته نهفته است.
در همین خصوص مصاحبهای با جواد عبادی، مدیرعامل شرکت سبدگردانی الماس انجام شده است. وی در این گفتوگو به بیان مشکلات مقرراتی موجود در راه فعالیت سبدگردانان پرداخته است. مشروح این مصاحبه در ادامه آمده است.
- صندوق در سهام تحت مدیریت شرکت سبدگردانی شما با لحاظ صندوقهایی که به موقع اطلاعات خود را به روز کردند، در رتبه دوم بازدهی قرار دارد. آیا شما از آینده این صندوق پیشبینی بازدهی خاصی دارید؟
پیشبینی بازدهی صندوقهای در سهام با توجه به شرایط بازار است. اگر بتوان پیشبینی دقیقی از شاخص کل بازار ارائه داد، میتوان در خصوص عملکرد صندوقهای در سهام نیز پیشبینی ارائه داد. سعی ما همواره بر این است که بتوانیم عملکرد مطلوبی داشته و بازده مناسبی را برای سرمایه گذاران به ارمغان بیاوریم.
- عملکرد شرکتهای سبدگردانی اکنون در حجم کوچکی از داراییهای صندوقهای سرمایه گذاری انجام میشود. دلیل کمبود سهم بازار این صنعت در بازار چیست؟
متناسب با قانون مصوب 1384، سازمان بورس برای تفکیک تخصصها و فعالیتها اقدامات زیادی را انجام داد. از آن زمان مجوزهایی به تامین سرمایهها، مشاور سرمایه گذاریها، سبد گردانها و... داده شد که نشان دهنده عزم سازمان بورس برای تفکیک تخصصهای بازار سرمایه است. این موضوع نشان از پیشرفت بازار به سمت تخصصی شدن داشت. اما در واقعیت، با وجود آنچه در مقررات قید شده بود، در عمل نهادهای دیگر پا در کفش یکدیگر کرده و آنطور که انتظار میرفت خدمات مالی در صنعت خود تخصصی نشد. به طور مثال در صنعت سبدگردانی، در احراز شرایط و احراز صلاحیتها، این فیلترها اعمال میشود. وقتی که شرکت سبدگردانی مجوز فعالیت میگیرد، این انتظار میرود که به صورت تخصصی در بازار مدیریت دارایی را انجام دهد، اما در عمل میبینیم که سهم داراییهای تحت مدیریت این شرکتها در مقایسه با سایر نهادها و شاخص سبدگردان بسیار ناچیز است. تاکنون حدود 7 سال از اعطای این مجوزها میگذرد و نزدیک به 12 مجوز به شرکتهای سبدگردانی داده شده است. اما متاسفانه این شرکتها حجم چندانی از مدیریت دارایی اشخاص ثالث را در مقایسه با نهادهای مالی دیگر و شرکتها و افرادی که غیرقانونی این کار را انجام میدهند، ندارند.
اکنون ارزش کل دارایی صندوقهای سرمایه گذاری در سهام، حدود 800 میلیارد تومان است که از این میزان، کمتر از 10 درصد تحت مدیریت شرکتهای سبدگردان است.
در حالی که شرکتهای سبدگردان تشکیل شده بودند که مدیریت دارایی انجام دهند، اما در این سالها رکن مدیریت صندوق به موازات سبدگردانها، به نهادهای مالی دیگر نیز سپرده شد.
نکتهای که پیش میآید، این است که رسالت اصلی سازمان بورس مبنی بر تخصص گرایی در حال کمرنگ شدن است. وقتی یک شرکت کارگزاری، مدیریت داریی انجام میدهد، تضاد منافع ایجاد میشود. در حالی که طبق امیدنامه، شرکتهای سبدگردانی تنها کارمزد حاصل از مدیریت دارایی و سبدگردانی را دارند.
یکی دیگر از محدودیتهای اصلی که صنعت سبدگردانی با آن سر و کار دارد، موازی کاریهای قانونی و غیرقانونی است. در برخی از شبکههای اجتماعی و کانالهای تلگرامی بیش از چندین هزار عضو هم حضور دارند که به محض نام بردن از اسم یک نماد، آن نماد صف میشود. این موارد محدودکننده صنعت سبدگردانی است.
همچنین تبلیغات سازمان بورس در این حوزه کم است. صنعت سبدگردانی بین عموم مردم و حتی در میان برخی فعالان بازار به طور کامل شناخته نشده است که به عوامل متعددی مانند عدم حمایتهای سازمانی، تبلیغات و آگاهی بخشیدن و البته حجم کم داراییهای تحت مدیریت آنها باز میگردد.
نمیتوان پیشنهاد داد که سرمایه مورد نیاز برای سبدگردانی را افزایش داد، اما باید مدیریت دارایی به سمت این صنعت حرکت کند. بنابراین سازمان بورس باید از این صنعت مجاز حمایت کند.
- اکنون اگر بخواهیم نگاهی به وضعیت بازار داشته باشیم که شما به عنوان یک سبدگردان در سهام با چه مشکلاتی از لحاظ گزینههای اقتصادی بر بهبود عملکرد و چالش عملکرد مواجهید، چگونه میتوانیم این موضوع را بیان کنیم؟
صندوقها و سبدهای سرمایه گذاری، جزئی از بدنه بازار سرمایه هستند که تحت تاثیر شرایط کلی بازار قرار میگیرند. در واقع ما جزء لاینفک بازار هستیم. شرایط کلی بازار هم تحت تاثیر متغیرهای کلان اقتصادی قرار میگیرد و هنگامی که شرایط بازار بهبود پیدا میکند، طبیعتا وضعیت ما هم بهتر خواهد شد.
نکتهای که اکنون وجود دارد، برای بررسی صندوقها باید از سایت فیپیران رصد کنیم که تنها امکان مقایسه با سایر صندوقها را نشان میدهد.
در پرتفوی سبد ما سهام بورسی و فرابورسی نیز حضور دارند که عوامل کلی بازار در دارایی کلی عملکرد ما تاثیرگذار است.
کمبود نقدینگی بازار نیز به نرخهای بالای سپرده بانکی مربوط است که نقدینگی در آن جا منجمد شده است و بانکها نیز مشکلات نقدینگی خاص خود را دارند.
اخیرا اوراق انتفاعی که دولت توسط وزارتخانهها به پیمانکاران میدهد، نشان میدهد که نرخهای تنزیل بالایی دارند که حتی به بالای 30 درصد هم میرسد و این موضوع به بازار سرمایه و بدنه تولید، آسیب زیادی را وارد میکند. هرچند این نرخ، نرخ کاذبی به نظر میرسد، اما نرخ را بالا نگه میدارد. در این شرایط که دم از تورم تک رقمی زده میشود، این نرخ بالا باعث تناقض در سیاستهای کلان اقتصادی میشود.
- فارغ از مسایل مربوط به فعالیتهای موازی سبدگردانها، از سوی قانونگذار مشکلات و قوانین و مقررات آزاد دهنده دارید؟
در سازمان بورس به قدری قانون وضع شده است که به طور مداوم در تنگناها قرار میگیریم. از روز اولی که میخواهیم کد اختصاصی PRX سبدگردانی برای مشتری بگیریم، حداقل 3 روز کاری زمان میبرد. در این 3 روز ممکن است سهام مد نظر افزایش داشته باشد و هنگامی که در روز چهارم مشتری به پرتفوی خود نگاه میاندازد، متوجه میشود که در نقطه صفر قرار دارد. بنابراین به این نتیجه میرسد که اگر از مجرای غیررسمی خرید میکرد، اصلا به این مشکلات بر نمیخورد و نوسان مورد نظر را نیز کسب کرده بود. یا به هنگام انجام معامله برای چندین کد اختصاصی که باید به سرعت و همزمان انجام شود، با مشکلات عدیدهای مواجه میشویم. چنانچه امکان خرید گروهی و تخصصی وجود داشت، این مشکل نیز برطرف میشد. اما در حال حاضر این امکان برای سبدگردانها میسر نیست و در برخی موارد به دلیل نوسانات لحظهای در بازار، به بروز تفاوت در بازده و عملکرد مشتریان تحت یک مدیر منجر میشود.
سایر مشکلاتی که کماکان به قوت باقی ماندهاند، در خصوص ارتباط با سازمان امور مالیاتی، نحوه محاسبه سود، عوارض کسب و پیشه شهرداری و... است که مشکلات مقرراتی زیادی در سر راه عملکرد سبدگردانها قرار میدهد.