عصر خودرو

در آستانه ۵۰ سالگی بورس؛

رشد و تعالی در همه ابعاد هم وزن و متعادل نیست

عصر بازار- با تصویب لایحه قانون بورس اوراق بهادار توسط مجلس شورای ملی در اردیبهشت ۱۳۴۵ بورس در ایران تاسیس شد.

رشد و تعالی در همه ابعاد هم وزن و متعادل نیست
نسخه قابل چاپ
پنجشنبه ۲۱ بهمن ۱۳۹۵ - ۱۴:۰۲:۰۰

    به گزارش پایگاه خبری «عصربازار»، به دنبال آن قانون تاسیس بورس اوراق بهادار از سوی وزارت اقتصاد به بانک مرکزی ابلاغ و از آن درخواست شد که نسبت به اجرای مفاد قانون مزبور اقدام کند، اما در عمل به‌دلیل آماده نبودن بخش صنعتی و بازرگانی، اجرای این قانون تا بهمن 1346 به تعویق افتاد.
    از پانزدهم بهمن ماه 1346، بورس تهران فعالیت خود را با پذیرش سهام بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران به عنوان بزرگترین مجتمع واحدهای تولیدی و اقتصادی آن زمان و سپس سهام شرکت نفت پارس، اوراق قرضه دولتی، اسناد خزانه و اوراق قرضه عباس‌آباد به طور رسمی آغاز کرد. حجم معاملات در بورس اوراق بهادار تهران تا سال 1357 به دلیل تبعیت از افزایش آهنگ رشد تولید ناخالص داخلی و ارزش افزوده حاصل در بخش صنعت و همچنین به دلیل پذیرش و دادوستد اوراق قرضه، از 83‌‌ میلیارد ریال به 150‌‌میلیارد ریال افزایش یافت و طی پانزده سال فعالیت آغازین بورس، در مجموع سهام 105 شرکت در بورس پذیرفته شد.
    از نیمه دوم سال 1357 و مبارزه مردم در جریان انقلاب اسلامی، بورس اوراق بهادار تهران به‌دلیل بی‌اعتمادی به دولت و وضع مالی شرکت‌ها، و فرار سرمایه با سقوط سهام و کاهش معالات روبه¬رو شد و به حالت نیمه تعطیل درآمد.
    پس از آن با وقوع جنگ تحمیلی، دادوستد سهام و اوراق قرضه در بورس اوراق بهادار تهران تا سال 1361 تقریباً متوقف شد.
    در سال 1363، به‌دنبال تصمیم دولت مبنی بر واگذاری تعدادی از کارخانجات دولتی به کارگران و سایر افراد بخش خصوصی، مبادلات سهام، اندکی افزایش یافت. پذیرش قطعنامه 598 سازمان ملل متحد از جانب ج.ا.ایران در تابستان 1367 و همچنین تصویب قانون جدید مالیات‌های مستقیم و قانون مالیات تعاون ملی برای بازسازی در اواخر سال 1367 و مهم¬تر از هر چیز تصویب قانون برنامه پنج ساله اول توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ج.ا.ایران در همین سال، باعث رونق بورس اوراق بهادار تهران و رشد حجم معاملات شد. در همین راستا رکورد نزولی شاخص در روز شنبه بیست و سوم اسفندماه سال 93 با افت شدید 3590 واحدی با بازگشایی چند نماد پالایشی شکسته شد.
    همچنین رکورد افزایش شاخص در روز یکشنبه شانزدهم فروردین ماه سال 94 با صعود شدید 2435 واحدی شاخص بازار سرمایه همراه با اعلام توافق اولیه برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) بین ایران و گروه 1+5 (دارندگان حق وتو در شورای امنیت سازمان ملل به علاوه آلمان) رقم خورد. در سال 73 که وارد بورس شدم، بورس فقط 40 نفر پرسنل داشت و آنچنان که باید عامه مردم از وضعیت بورس و سازوکارهای آن خبر نداشتند. شاید حداکثر 150 شرکت در بورس پذیرفته شده بودند که روزانه 40 یا 50 سهم مورد معامله قرار می¬گرفت. بهترین روزهای معاملات در آن روزها انجام 300 میلیون تومان خرید و فروش بود که موجب شادمانی تمامی مسئولان می¬شد. به مروز زمان به جایی رسیدیم که در سال 93 و 94 حدود 600 میلیارد تومان معاملات در بورس چندان جذاب به نظر نمی‌رسید و اکنون حداقل 500 شرکت فقط در بورس تهران پذیرفته شده¬اند. لیست حقوق کلیه پرسنل، از نیروهای زحمتکش خدمات تا دبیرکل بورس ماهانه سر در ناهار خوری نصب می شد و همه از پراکندگی حقوق همکارانشان خبر داشتند.
    فضای بورس در آن زمان به گونه ای بود که حضور نماینده بورس بعضا در برخی مجامع عمومی به رسمیت شناخته نمی شد و به صورت فعلی وجاهت قانونی نداشت اما به مرور زمان حوزه نظارتی بورس به صورتی تغییر پیدا کرد که در حال حاضر طبق قانون در صورت عدم حضور نماینده سازمان بورس مجمع از رسمیت خواهد افتاد. البته باعث بسی مباهات است که رسمیت بورس این¬گونه ارتقا یافته است ولی حقیقتا این رشد و تعالی در همه ابعاد هم وزن و متعادل نیست به طوری که به خصوص در ابعاد حقوقی دارای تضادهایی عمیق با مراجع قضایی هستیم و با وجود تصویب قانون بازار اوراق بهادار در مجلس شورای اسلامی، در بسیاری از موارد آئین نامه‌ها و مقرراتی که ما در درون خودمان اسم قانون بر آن می گذاریم و برای پیاده سازی و رعایت آن، سازمان بورس صرفا با کارگزاران به شدت برخورد و سخت گیری می کند، متاسفانه بیرون از سازمان حتی بالاترین مسئولان بورس را به رسمیت نمی شناسند که این مایه تاسف است.
    امیدوارم این فرهنگ سازی به همان گونه که موجبات ترقی حجم و اندازه بازار را فراهم کرد، در این زمینه هم اثر خود را داشته باشد و شاهد بی توجهی مراجع قانون گذار نباشیم. ایده آل‌ترین حالت برای ایفای نقش سازمان بورس ایران، صرفا انجام وظایف نظارتی است و قانون گذاری و قضاوت باید در مراجع دیگر و مستقل از سازمان بورس انجام شود.

    نویسنده: فردین آقابزرگی- مدیر کارگزاری بانک آینده
    برچسب ها