به گزارش پایگاه خبری «عصر بازار» به نقل از ایسنا، اصلی‌ترین منبع درآمدی دولت در قانون بودجه سال 1403 کل کشور درآمدهای مالیاتی به شمار می‌رود. در فرآیند تدوین لایحه بودجه سال 1403، دولت با لحاظ ظرفیت‌های اقتصادی کشور، شرایط کلان مالی و شاخص‌های موثر بر درآمدهای پایدار، رقم 1122 هزار میلیارد تومان را به‌عنوان پیش‌بینی درآمدهای مالیاتی در لایحه به مجلس شورای اسلامی پیشنهاد داد. در ادامه فرآیند تصویب، این رقم در قانون بودجه مصوب سال1403 کل کشور به 1222 هزار میلیارد تومان افزایش یافت. این رقم حاکی از رشد 51درصدی نسبت به درآمدهای مالیاتی وصول‌شده در سال 1402 است.

این در حالی است که تحقق درآمدهای مالیاتی در سال 1402 نیز نسبت به عملکرد سال 1401، رشد قابل توجهی معادل 72 درصد را تجربه کرده بود. بنابراین، پیش‌بینی درآمد مالیاتی در سال 1403 بر پایه روندی تصاعدی و در عین حال با اتکا به اصلاحات ساختاری و ظرفیت‌های بالفعل و بالقوه نظام مالیاتی صورت گرفته است.

دستاورد سازمان امور مالیاتی در 1403

افزایش رقم پیش‌بینی‌شده در بودجه سال1403 کل کشور برای درآمدهای مالیاتی، با توجه به رشد چشمگیر تحقق درآمدهای سال1402، در آغاز سال جاری از منظر بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی هدفی بلندپروازانه و دشوار ارزیابی می‌شد. برخی نیز تحقق این میزان درآمد مالیاتی را در تعارض با حفظ ثبات و آرامش در فضای اقتصادی و بازارها می‌دانستند.

با وجود چنین دیدگاه‌هایی و در شرایطی که اقتصاد کشور در سال گذشته با رخدادهای کم‌سابقه و پیش‌بینی‌ناپذیری مواجه بود، سازمان امور مالیاتی کشور با تکیه بر برنامه‌ریزی دقیق، تصمیم‌گیری هوشمندانه و اجرای اقدامات سنجیده و به‌موقع، موفق شد درآمدهای مالیاتی تحقق‌یافته را از سقف تعیین‌شده در قانون بودجه فراتر ببرد و عملکردی فراتر از انتظارات ثبت کند.

در همین راستا، یکی از اقدامات موثر سازمان، بهره‌برداری هدفمند از ظرفیت تبصره ماده 100 قانون مالیات‌های مستقیم بود که با اتکا بر اشراف اطلاعاتی سازمان به فعالیت‌های اقتصادی و داده‌های مالی مؤدیان، امکان محاسبه و تشخیص مالیات صاحبان مشاغل خرد و پردرآمد را به‌صورت سیستمی فراهم ساخت. این اقدام، ضمن بهینه‌سازی فرآیند مالیات‌ستانی در این گروه از مؤدیان، زمینه‌ساز افزایش دقت، عدالت و سرعت در تعیین مالیات متعلق شد و نقش بسزایی در ارتقای درآمدهای مالیاتی ایفا کرد. فراهم کردن زمینه امکان انتخاب محل مصرف مالیات توسط مؤدیان مالیاتی منجر به افزایش رضایتمندی و مشارکت آنها در پرداخت مالیات شده و در نتیجه تمکین مالیاتی و افزایش 83 درصدی مالیات ابرازی صاحبان مشاغل نسبت به سال گذشته را به دنبال داشته است.

با هوشمندسازی نظام مالیاتی در جهت جلوگیری از فرار مالیاتی امکان شناسایی و ثبت‌نام حدود چهار میلیون مؤدی جدید فاقد پرونده فراهم شد و از این طریق تعداد مؤدیان مالیاتی از حدود هشت میلیون مؤدی در سال1401 به حدود 12 میلیون مؤدی در سال 1403 رسیده است.

پیاده‌سازی عملیاتی قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان و تولید اظهارنامه مالیات ارزش افزوده به‌صورت پیش فرض بر اساس اطلاعات خود مودیان منجر به افزایش تسلیم تعدادی اظهارنامه و همچنین ابراز مثبت، به ارزش اسمی بالغ بر 456 همت شد. این رقم در مقایسه با سال قبل رشد 73 درصدی داشته است. این میزان رشد در سال 1402 (نسبت به 1401) معادل 52درصد بوده است. افزایش این ارقام حکایت از رشد تصاعدی ابرازی مؤدیان در اظهارنامه با اجرایی شدن قانون پایانه فروشگاهی و سامانه مودیان داشته است.

در راستای ارتقای شفافیت مالی و استقرار عدالت مالیاتی، سازمان امور مالیاتی کشور طی سال 1403 با ایجاد و تقویت مرکز بازرسی و مبارزه با فرار مالیاتی و پول‌شویی، اقدامات گسترده و هدفمندی را در شناسایی مؤدیان صوری و فراریان مالیاتی به انجام رساند. این مرکز، با بهره‌گیری از زیرساخت‌های داده‌محور و سامانه‌های هوشمند، به‌عنوان بازوی نظارتی سازمان، نقش موثری در شناسایی فعالیت‌های اقتصادی پنهان و ناقضان قانون ایفا کرده و سهم بسزایی در جلوگیری از اتلاف منابع مالی دولت و احقاق حقوق عمومی داشته است.

از دیگر اقدامات برجسته سازمان در سال1403، اجرای گسترده حسابرسی سیستمی پرونده‌های مالیاتی بود. این رویکرد نوین موجب کاهش تمرکز نیروی انسانی بر رسیدگی به پرونده‌های خرد و کم‌ریسک شده و در عوض، ظرفیت کارشناسان و ماموران مالیاتی برای رسیدگی به پرونده‌های کلان، مهم و پیچیده در کوتاه‌ترین زمان ممکن فراهم شد. اجرای این سیاست، به ارتقای بهره‌وری سازمان و تسریع در فرآیند تعیین مالیات‌های واقعی در گستره‌ای وسیع از پرونده‌ها انجامید و شرایط تحقق وصول عادلانه و موثر مالیات در سال مذکور را فراهم ساخت. در زمینه حل و فصل اختلافات مالیاتی نیز، سازمان با اتخاذ رویکردی نظام‌مند و تقویت فرآیندهای اجرایی هیات‌های حل اختلاف، زمینه بهبود عملکرد این هیات‌ها را فراهم کرد. تمرکز بر برنامه‌ریزی هدفمند، نظارت مستمر و بهینه‌سازی روند برگزاری جلسات، منجر به افزایش 32درصدی صدور آرای مالیاتی در این هیات‌ها نسبت به سال گذشته شد. این امر نقشی کلیدی در تسریع قطعیت‌یافتن پرونده‌ها، افزایش وصولی‌ها و کاهش زمان بلاتکلیفی مؤدیان و سازمان ایفا کرد.

همچنین، سازمان امور مالیاتی کشور با تداوم همکاری‌های راهبردی و موثر با بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و بهره‌گیری از ظرفیت ابزارها و بسترهای حاکمیتی مالی، موفق به پیگیری و وصول بخش قابل توجهی از معوقات مالیاتی ابربدهکاران شد؛ اقدامی که ضمن بازگرداندن منابع مالی قابل توجه به خزانه کشور، گامی بلند در جهت تقویت انضباط مالی، بازدارندگی موثر و اعتمادآفرینی در فضای مالیاتی کشور محسوب می‌شود.

عبور از سقف بودجه

سازمان امور مالیاتی کشور با وجود پیش آمدن شرایط غیرقابل پیش‌بینی در سال1403، توانست با بهره‌گیری از تدابیر نوآورانه و اقدامات بی‌سابقه در حوزه توسعه پایگاه‌های داده‌ای، هوشمندسازی فرآیندها، اصلاح روش‌های مالیات‌ستانی و ایجاد شفافیت مالی، تحولی چشم‌گیر در عرصه مالیاتی کشور رقم بزند. این اقدامات که با هدف تسهیل تمکین مالیاتی و ایجاد فرهنگ پذیرش مالیات در میان آحاد جامعه صورت گرفت، منجر به تحقق درآمدهای مالیاتی به میزان قابل توجهی فراتر از پیش‌بینی‌های موجود در بودجه کل کشور شد.

در این راستا، میزان درآمدهای مالیاتی کشور در سال 1403 به رقم 1229 همت رسید که این امر نشان‌دهنده رشد چشم‌گیر 52 درصدی نسبت به سال 1402 است. از مجموع این درآمد، مبلغ 801 همت از طریق مالیات‌های مستقیم حاصل شد؛ درحالی‌که 428 همت دیگر از طریق مالیات بر کالا و خدمات تامین شد.

این دستاورد نشان‌دهنده اراده راسخ دولت و سازمان امور مالیاتی در تحقق شفافیت اقتصادی و تقویت منابع مالی کشور است و نویدبخش تحولی اساسی در نظام مالیاتی و اقتصاد کشور در آینده‌ای نه چندان دور است.