به گزارش پایگاه خبری «عصر بازار» به نقل از فرابورس، در این نشست تخصصی موضوعاتی همچون توافق بازخرید و نقش آن در اجرای عملیات بازار باز بانک مرکزی، دلایل ربوی بودن رپو در کشورهای غربی و راهکار شریعت برای استفاده از این ابزار پرکاربرد در بازار پول و سرمایه کشور، نقش توافق بازخرید در اقتصاد و ... مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

 سید عباس موسویان عضو شورای فقهی بانک مرکزی در این نشست به ابزارهای مورد استفاده بانک‌های مرکزی دنیا برای اجرای سیاست‌های پولی اشاره کرد و گفت: این سیاست‌ها شامل عملیات بازار باز، تغییر نرخ ذخیره قانونی و نرخ تنزل مجدد است که سیاست عملیات بازار باز (OMO)، سریع، دقیق و به موقع عمل می‌کند.

به گفته موسویان تغییر نرخ ذخیره قانونی در میان‌مدت جواب می‌دهد و نرخ تنزیل مجدد نیز با آنکه در کوتاه‌مدت به سیاست‌گذار برای اجرای سیاست‌هایش کمک می‌کند اما توان پاسخگویی محدودی دارد.

عضو شورای فقهی بانک مرکزی با بیان اینکه در عملیات بازار باز، بانک مرکزی با خریدوفروش گروه خاصی از اوراق برای اهداف سیاستی خود از طریق بازار بین بانکی اقدام می‌کند، افزود: این مهم می‌تواند به هدایت و کنترل حجم نقدینگی و نرخ‌های سود کمک کند.

او همچنین مهم‌ترین اوراق مورد معامله در OMO را اوراق قرضه دولتی، اسناد خزانه و توافق بازخرید (رپو) اعلام کرد و گفت: در توافق بازخرید فروش اوراق باید با شرط بازخرید همراه باشد.

موسویان به تشریح قالی‌های حقوقی قرارداد رپو در کشورهای غربی و اشکالات فقهی آن در ایران پرداخت و گفت: استقراض همراه با وثیقه (قرض با بهره) و رپو بر پایه خرید و فروش (بیع) دو حالت قرارداد بازخرید در کشورهای غربی به شمار می‌رود که دو حالت رایج آن در بانکداری اسلامی مصداق ربا بوده و اشکالات فقهی دارد.

عضو شورای فقهی بانک مرکزی عنوان کرد که در طراحی توافق بازخرید اسلامی چند شرط گنجانده شده تا قابل استفاده در بانکداری اسلامی باشد.

او در تشریح این شروط گفت: نخست آنکه بسته قراردادی برای رپو اسلامی تعریف شده به این مفهوم که به جای شرط بازخرید از دو «اختیار» خرید و فروش استفاده می‌شود یعنی همراه قرارداد فروش اولیه اوراق، یک حق اختیار فروش برای خریدار اوراق و یک حق اختیار خرید برای فروشنده اوراق نیز معامله می‌شود.

به گفته موسویان در طراحی رپو اسلامی اوراق دارایی پایه نیز اوراق بهادار اسلامی شامل اوراق اجاره، مرابحه، مشارکت، اسناد خزانه اسلامی و سایر صکوک دولتی بوده و همچنین قرارداد توافق بازخرید بر پایه بیع است نه قرض همراه با وثیقه.

انتفاع بازار سرمایه از توفق بازخرید اسلامی

در بخش دیگری از این نشست علمی مدیرعامل فرابورس ایران نیز با اشاره به اینکه فرابورس ایران بر پایه فرمول‌ بلک-‌شولز روش بهینه‌سازی معاملات رپو را برای ایجاد کوریدور نرخ بهره مدل‌سازی کرده است، گفت: در روش پیشنهادی ‎فرابورس‏ یک استراتژی بهینه برای حفظ کوریدور نرخ بهره با استفاده از رپو محاسبه می‌شود.

او توضیخ داد که حفظ تعادل نرخ بهره و منحنی بازده تا سررسید حول نرخ‌ها هدف یک کوریدور تعیین می‌شود و با استفاده ‏از ابزارهایی همچون اختیار معامله و ریپو این کوریدور حفظ می‌شود.

مدیرعامل فرابورس با بیان اینکه با اجرای قرارداد بازخرید (رپو) اسلامی گام موثری در جهت بانکداری اسلامی صورت می‌گیرد، خاطرنشان کرد: این مهم با کمک و همکاری بازار پول و سرمایه رقم می‌خورد و مزایای بی‌شماری برای بازار مالی کشور به همراه دارد.

هامونی عنوان کرد که موضوع توافق‌نامه بازخرید منطبق با شریعت به تامین مالی سرمایه در گردش شرکت‌ها که در مقابل تعهدات خود از دولت اسناد خزانه اسلامی دریافت کرده‌اند کمک شایانی می‌کند، همچنین تعمیق بازار بدهی، شفافیت نرخ سود و اعمال درست سیاست‌های پولی بانک مرکزی در عملیات بازار باز از دیگر مزایای رپو اسلامی در بازار پول و سرمایه به شمار می‌رود.

نقش موثر رپو در عملیات بازار باز

در ادامه این نشست، محمود نادری، معاون اداره بررسی‌ها و سیاست‌های اقتصادی بانک مرکزی با بیان اینکه اجرای عملیات بازار باز بانکی بدون قرارداد بازخرید با اصطکاک و مشکلات زیادی مواجه می‌شود، گفت: قرارداد بازخرید در عملیات بازار باز بانکی موجب جلوگیری از پاک شدن اوراق بدهی در ترازنامه بانکی و رفع نیاز نقدینگی بانک‌ها بدون نیاز به پرتفو می‌شود و رپو نقش بسیار موثری در عملیات بازار باز بین بانکی دارد.