به گزارش پایگاه خبری «عصربازار»، پرونده هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران که ابتدا تصور می‌شد موضوعی عادی است با  تصویب قطعنامه شورای حکام علیه ایران ابتدا به وزارت امور خارجه و سپس به  شورایعالی امنیت ملی سپرده شد؛ گذر روزهای سخت و دشوار و اتخاذ سیاست‌های "تنش‌زدایی"، "مذاکره"، " تقابل بازدارنده با گروه 1+5 " و... نشان داد که طرف مقابل اساسا قصدی برای رفع چالش‌ها ندارد؛ اعمال تحریم‌های گوناگون علیه ایران خود سندی معتبر بر این مدعاست. مقاومت برای حفظ عزت به رغم تمام سختی‌ها و از سوی دیگر سرباز زدن سرمایه‌گذاران بزرگ به منظور استفاده از پتانسیل بالای موجود در ایران حالا گروه 1+5 را به نقطه‌ای رسانده که در 14‌مین سال این تنش‌ها خبر از انجام توافقات خوب به گوش می‌رسد. توافقاتی که به‌زعم دکتر محمدجواد ظریف، سرپرست تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران، نیازمند شجاعت برای مصالحه، خودباوری برای انعطاف، پختگی برای تصمیمات منطقی، خردمندی برای کنار گذاشتن توهمات و جسارت برای عبور از عادت‌های کهنه است. با این پیش زمینه در صورت توافق، صنایع حاضر در بازار سرمایه چه تحولی به خود می‌بینند؟

روی خوش توافق نهایی به صنایع خودرو  و قطعه‌سازی
علی صادقین، مدرس و پژوهشگر بازار سرمایه با بررسی خبرهای خوش مذاکرات گفت: دیدار آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با رئیس‌جمهوری، آزادسازی 13 تن طلای بلوکه‌شده کشورمان در آفریقای جنوبی و اظهار‌ امیدواری دیپلمات‌های 1+5 به قابل دستیابی بودن توافق هسته‌ای از جمله مهم‌ترین عوامل خوش‌بینی به نتیجه مذاکرات هسته‌ای است.
این مدرس و پژوهشگر بازار سرمایه افزود: علاوه بر تحرکات بازارهای داخلی، در چند روز گذشته بازار جهانی نفت نیز تحت تاثیر روند مذاکرات کشورمان و اعضای 1+5 با افت قابل توجه قیمت‌ها همراه شده است. این موضوعات نشان می‌دهند نه تنها در بازارهای داخل کشور، بلکه در بازارهای جهانی نیز مذاکرات هسته‌ای به لحظات حساسی نزدیک شده است که احتمال توافق هسته‌ای و نوسانات قیمتی را در این روزها افزایش می‌دهد.
صادقین با طرح این پرسش که حال در صورت توافق هسته‌ای اثر آن بر صنعت خودرو و قطعه‌سازی چگونه خواهد بود، تبیین کرد: به نظر می‌رسد، گروه‌هایی مثل خودرو، لیزینگ و بانک که امیدواری برای رونق آنها پس از مذاکرات بیشتر است به لیدرهای جدید این بازار تبدیل شده‌اند. بررسی دقیق‌تر معاملات صنایع در چند روز گذشته نشان می‌دهد که صنایع بانک و خودرو بیشترین حجم معاملات هفته گذشته را در اختیار داشتند.
وی در بخش دیگری از سخنان خود به مهمترین تاثیرات واقعی توافق برصنعت خودرو اشاره و تاکید کرد: توسعه محصولات و تنوع در بازار، افزایش سرمایه‌گذاری‌های خارجی در قالب جوینت ونچر و مشارکت، رفع تحریم بانک مرکزی و آسان شدن شرایط نقل و انتقال پول در بازار خودرو،  توسعه واردات خودرو (به ویژه خودروهای لوکس) به کشور، کاهش نسبی و البته کوچک نرخ ارز و تاثیر اندک بر قیمت تمام شده قطعات وارداتی، افزایش تولید قطعات مورد نیاز داخلی و به دنبال آن کاهش قیمت تمام شده تولید و نیز افزایش فروش، حداکثر امکان بهره‌برداری از بازارهای صادراتی طرف‌های شریک ایران و بهبود رقابت‌پذیری صنایع خودرو و قطعات برخی از مهم‌ترین تاثیرات این اتفاق فرخنده خواهد بود. وی تصریح کرد: از سوی دیگر، رفع تحریم بانک مرکزی و آسان شدن شرایط نقل و انتقال پول در بازار خودرو، موجب کاهش ریسک سرمایه‌گذاری در کشور شده و به همین دلیل خودروسازان خارجی تمایل بیشتری به سرمایه‌گذاری در ایران خواهند داشت.

افزایش ساخت و ساز و تقاضای بیشتر برای سیمان
رضا مناجاتی، کارشناس بازارسرمایه در خصوص چشم‌انداز صنعت سیمان بعد از توافق هسته‌ای گفت: ایران کشوری بزرگ و دارای قابلیت بالا جهت تولید سیمان است، هرچند که سایه درآمدهای نفتی این صنعت را در آمار اقتصادی به حاشیه می‌راند اما در دست گرفتن بازارهای منطقه خاورمیانه و صادرات به آفریقا و آسیا همزمان با تامین نیازهای داخل بیانگر قابلیت این صنعت در اقتصاد ایران است. روند صنعت سیمان هم اساسا به دو عامل بازار فروش و قیمت فروش بستگی دارد؛ در شرایطی که کارخانه‌‌های سیمان بتوانند ظرفیت فعلی را حفظ و یا گسترش دهند و از طرف دیگر با قیمت‌های مناسب به همراه حاشیه فروش مناسب به فروش برسانند شاهد شکوفایی این صنعت خواهیم بود.
وی افزود: در صورت انجام توافق هسته‌ای و رفع تحریم‌های یک جانبه غرب علیه ایران باید منتظر تاثیرات اساسی در متغیرهای اقتصادی بود که البته در بلندمدت به وقوع خواهند پیوست و این تاثیرات صنعت سیمان را نیز به عنوان بخشی از اقتصاد متاثر خواهد کرد.
وی برداشتن تحریم‌های نفتی و آزاد شدن منابع نفتی بلوکه شده را موجب افزایش درآمد دولت و متناسب با آن افزایش مخارج دولت و تزریق این وجوه در قالب طرح‌های جاری و عمرانی به اقتصاد کشور عنوان کرد و گفت: بدون شک بخش مهمی از این وجوه به صنعت مسکن و ساخت و ساز تزریق و رشد ساخت و ساز با افزایش تقاضای سیمان همراه خواهد شد و در عمل رکود حاکم بر این بازار خواهد شکست.

بازار مسکن پس از مذاکرات هسته‌ای
مدیرعامل گروه مالی نورانوار هم در گفت‌وگو با بازار امروز در خصوص وضعیت بازار مسکن پس از مذاکرات هسته‌ای گفت: مسکن به عنوان یکی از دارایی‌ها مهم برای هریک از ایرانیان و عامه مردم شناخته شده است لذا نگاه به مسکن و سرپناه در ایران را می‌توان در دو بعد کلی در نظر گرفت: اول مسکن به عنوان یک دارایی و سرمایه و دوم  به عنوان یک کالای مصرفی (بلندمدت).
حسین نصیری افزود: در تحلیل و نگاه به مسکن باید این دو نوع نگرش به این دارایی یا کالا را تفکیک کرد. معمولا زمانی که قیمت مسکن شروع به رشد می‌کند تقاضا برای مسکن رشد می‌یابد و افزایش حجم معاملات و رونق بازار مسکن شکل می‌گیرد؛ این موضوع  بیشتر ناشی از جنبه دارایی بودن و نگاه سرمایه به این دارایی جهت سرمایه‌گذاری در مسکن است.
عضو هیئت‌مدیره کارگزاری بورس آثل در ادامه گفت: در زمان افزایش قیمت مسکن، خرید مسکن مطلوب جلوه می‌کند که این مسئله رشد تقاضا را در پی دارد و از سوی جامعه و رسانه‌ها به عنوان رونق بازار مسکن شناخته می‌شود. سودآور بودن خرید و فروش مسکن و افزایش قیمت آن جنبه سفته‌بازی در معاملات مسکن را تقویت می‌کند و بسیاری نیز بر همین اساس دارایی‌های نقد یا سایر دارایی‌هایی که بازده کمتری دارد را تبدیل به مسکن می‌کنند تا شاید اصطلاحا دارایی‌های آنها سوخت نشده و از این موهبت عقب نمانند.
نصیری تصریح کرد: اما آن روی سکه این افزایش قیمت، کاهش توان خرید بخشی از جامعه در بازار مسکن است. مستأجرین و جوانانی که رشد درآمد و پس‌انداز آنها با رشد قیمت مسکن همراستا نیست نمی‌توانند صاحب خانه شوند . تشکیل حباب قیمتی مسکن باعث می‌شود دولت و نهادهای اجتماعی در جهت کنترل این مسئله وارد شده و باعث چسبندگی قیمت‌های مسکن شوند. پس در این نگاه افزایش قیمت نشان از رونق و خوب بودن بازار مسکن است و وقتی می‌گویند بازار رونق گرفته به منزله رشد قیمت‌های مسکن است. فارغ از اینکه باعث گران شدن خدمات مسکن شده است و اگر این رشد ناشی از تزریق پول و سفته‌بازی و سیاست‌های اشتباه دولت باشد، زیان‌های اجتماعی جبران ناپذیری را برای مردم و اقتصاد دارد که متاسفانه شاهد این موضوع در سال‌های 91-1390 بودیم.
وی در ادامه به تحلیل نگاه دوم این مهم پرداخت و گفت: نگاه دوم، نگاه مصرفی به مسکن است که بنا به توان و قیمت نسبی مسکن در مقایسه با سایر اقلام مصرفی خانوار و استطاعت اجتماعی مردم دیده می‌شود . در این نگرش (که نگرش غالب در کشورهای توسعه‌یافته است) به مسکن به عنوان کالای مصرفی بلند‌مدت که از خدمات آن رضایت خاطر ایجاد می‌شود، نگریسته می‌شود و گاه جایگاه اجتماعی یک فرد را نشان می‌دهد. لازمه رشد و رونق بازار مسکن با این نگرش به شرایط و بهبود متغیرهای کلان اقتصادی و رشد درآمدهای بخش واقعی اقتصاد ربط دارد.
مدیرعامل گروه مالی نورانوار ادامه داد: حال سوال این است، توافق در مذاکرات هسته‌ای و بهبود روابط خارجی چه تاثیری بر قیمت و بازار مسکن خواهد داشت؟ برای پاسخ به این سوال توجه به ابعاد مسکن مهم است، به این معنا که انتظارات شکل گرفته برای بازار مسکن چگونه خواهد بود.
وی گفت: به نظر می‌رسد؛ پس از توافق هسته‌ای، انتظارات سرمایه‌ای مردم بر بازار مسکن در کوتاه‌مدت موثرتر باشد و سپس بعد مصرفی آن. به این نحو که انتظار می‌رود پس از اجرای توافقات احتمالا قیمت طلا و نرخ ارز پایین آمده و وجوه در کوتاه‌مدت به بازار سرمایه رفته و بر اساس انتظارات رونق اقتصادی و بهبود شرایط تولید، بازار سرمایه رشد کند.

توافق هسته ای و گردش چرخ صنعت حمل و نقل
مجتبی عباسی، یکی دیگر ار کارشناسان فعال در بازار سرمایه در گفت‌و‌گو با خبرنگار بازار امروز که از آینده صنعت حمل و نقل پس از توافق نهایی پرسیده بود، گفت: از جمله صنایع نوپا و دارای پتانسیل بالا برای رشد در ایران را باید صنعت حمل و نقل دانست که از جمله صنایع خدماتی محسوب می‌شود. ایران به واسطه دارا بودن بازار مصرف بزرگ و روبه رشد (تقاضا) و از طرفی رشد نکردن صنعت حمل و نقل در سالیان گذشته دارای پتانسیل بسیار بالا جهت سرمایه‌گذاری است.
وی مهمترین مانع در رشد این صنعت را تامین مالی برای انجام سرمایه‌گذاری در داخل و محدودیت به واسطه تحریم در بازارهای خارجی عنوان کرد و افزود: صنعت حمل و نقل فعلی کشور در سه حوزه جاده‌ای، هوایی و دریایی دارای محدودیت‌های زیادی است. به عنوان مثال صنعت هوایی کشور به واسطه فرسوده شدن ناوگان حمل و نقل و ناتوانی در نوسازی آن به واسطه تحریم‌ها دارای محدودیت در رشد و توسعه است. صنعت دریایی نیز به واسطه تحریم اغلب شرکت‌های کشتیرانی و خودداری شرکت‌های کشتیرانی خارجی در انجام امور خدماتی دچار کاهش درآمد قابل توجه است. این مهم در صنعت جاده‌ای هم نمود داشته به نحوی که صنعت جاده‌ای کشور نیز در زمینه بسترسازی و امور زیربنایی نیاز به سرمایه‌گذاری دارد که در حال حاضر کاهش درآمدهای دولت روند این سرمایه‌گذاری را نزولی کرده و از طرفی شرکت‌های خارجی به واسطه ریسک‌های سیاسی حاضر به سرمایه‌گذاری در این حوزه نیستند.
عباسی در بخش دیگری از سخنان خود با تاکید بر اینکه صنعت حمل و نقل بعد از رفع تحریم‌ها به دنبال توافق هسته‌ای بدون شک رشد خواهد کرد، گفت: با رفع تحریم‌ها، محدودیت‌های فعلی در حمل و نقل از بین می‌رود و روند سودآوری این شرکت‌ها به سال‌های قبل از تحریم بازخواهد گشت، از طرفی گسترش مراودات تجاری بین‌المللی این صنعت را به واسطه خدماتی بودن متحول خواهد کرد.

پتروشیمی‌ها، صنعتی جذاب اما نه برای بازارسرمایه
مدیر پرتفوی کارگزاری بهگزین دیگر کارشناس بررسی‌کننده صنایع حاضر در بورس پس از پیروزی احتمالی است. محمد گرجی آرا با بیان اینکه صنعت پتروشیمی و پالایش یکی از صنایع مهم بورسی است، گفت: این صنعت بیش از 20درصد ارزش بازار سرمایه ایران را به خود اختصاص داده است. این صنعت در زمان‌های نه چندان دور بیشترین محل جذب سرمایه‌گذاری خارجی در ایران بوده است.
وی با بیان اینکه با توجه به این موارد شاید بتوان گفت از جمله صنایع موجود در بورس که توانایی جذب سرمایه‌گذار خارجی را دارد، صنعت پتروشیمی و پالایش در ایران است، گفت: با توجه به اینکه ایران دارای دومین منابع گازی و چهارمین منابع نفتی دنیاست و از طرفی در صنایع مذکور در ده سال اخیر تغییر تکنولوژی انجام نگرفته است و البته سرمایه‌گذاران خارجی برای سرمایه‌گذاری مشترک در این بازار ورود نکرده‌اند، بنابراین برای سرمایه‌گذاران بین‌المللی این حوزه در شرایط رفع تحریم‌ها جذابیت زیادی برای ورود خواهد داشت.
گرجی آرا در جمع‌بندی وضعیت صنایع پتروشیمی و پالایشی در دوران پس از تحریم گفت: به طور کلی وضعیت این صنعت به لحاظ تولیدات صنعتی از بابت تغییرات تکنولوژیک و تولید محصولات با ارزش افزوده بالاتر جذاب خواهد شد ولی با توجه به تک نرخی شدن نظام ارزی و احتمال افزایش نرخ خوراک مجتمع‌ها و همچنین احتمال نزول بیشتر قیمت نفت جذابیت بالایی برای بازار سرمایه نخواهند داشت و سهم‌هایی در این صنعت بهتر است مورد توجه قرار گیرند که در حال اجرا و راه‌اندازی طرح‌های توسعه‌ای خود هستند.

لغو تحریم‌ها باعث بهبود وضع بانک‌ها خواهد شد؛ اما این همه ماجرا نیست...
بانک‌ها از تحریم‌ها تاثیر پذیرفته‌اند بنابراین انتظار بر این است که بعد از لغو تحریم‌ها دیگر شاهد تأثیرپذیری بانک‌ها از تحریم‌ها (حداقل به شدت گذشته) نباشیم؛ اما آنچه مشخص نیست، میزان این تأثیرپذیری و همچنین میزان جبران و برگشت این تأثیرات است.   محسن مطمئن، تحلیلگر بازار سرمایه در گفت‌وگو با خبرنگار بازار امروز ضمن بیان این مطلب گفت: در این روزها (که شاید مجموع آن به سال یا حتی سال‌ها نیز برسد!) از ترکیب دو کلمه "بانک" و "توافق" زیاد شنیده‌ایم؛ اینکه بانک و صنعت بانکداری بیشترین تأثیر را از لغو تحریم‌ها می‌پذیرند، اینکه بانک‌های ما پس از لغو تحریم‌ها وضعیت بهتری خواهند داشت و باید در آینده‌ای نزدیک شاهد رشد و شکوفایی آنها باشیم و... ؛ اما سوال اینجاست که این گفته‌ها چقدر با واقعیت موجود و پیش‌بینی آتی بر اساس آن مطابقت دارد؟
وی افزود: مسلماً تحلیل آینده بانک‌ها و اظهار نظر قطعی راجع به روند آتی آنها کار آسانی نیست؛ اما می‌توان در مورد متغیرهای مؤثر بر وضعیت کسب و کار بانک‌ها مطالبی را بیان کرد از جمله موارد تأثیرگذار، سیستم سوئیفت و نقل و انتقال بانکی است که قطعاً با لغو تحریم‌ها شاهد آن خواهیم بود که عملیات بانک‌ها در این ارتباط رو به بهبودی خواهد گذاشت.
مطمئن ادامه داد: شاید بانک‌هایی که بیشترین شعب خارجی و یا بیشترین حجم اعتبارات اسنادی را دارند، بیشترین نفع را عاید خود سازند. از طرف دیگر با لغو تحریم‌ها و روند رو به بهبود اقتصاد این امکان وجود دارد که دولت بدهی خود را به بانک‌ها بپردازد (با استفاده از وصول پول‌های بلوکه شده) و در نتیجه بانک‌ها بتوانند از طریق در گردش انداختن این مبالغ، درآمدزایی کنند ولی باید به این موضوع مهم توجه کرد که بانک‌ها در حال حاضر با چالش‌های جدی مواجه هستند که حتی پس از لغو تحریم‌ها نیز باید با آنها دست و پنجه نرم کنند.

اشتراک‌گذاری تکنولوژی‌های نوین نتایج لغو تحریم‌ها
با نزدیک شدن به زمان نهایی برای تعیین تکلیف توافق هسته‌ای میان ایران و شش قدرت جهانی و افزایش امیدها برای از بین رفتن سد تحریم‌های بین‌المللی، فعالان بخش خصوصی کشور و سرمایه‌گذاران شخصی و نهادی نگاهی به صنعت برق کشور خواهند داشت. این ابتدای سخنان معاون عملیات شرکت سبدگردان کاریزما در خصوص اثرات توافق احتمالی بر صنعت برق است.
ندا بشیری ضمن بیان مطلب بالا گفت: در حال حاضر اگرچه برخی از شرکت‌های فعال در این صنعت، سود بالایی دارند، اما باید خاطرنشان کرد که بخشی از آنها از کیفیت سود قابل قبولی برخوردار نیستند و این میزان سود عمدتاً به دلیل حساب‌های دریافتنی به میزان بسیار بالاتری از استاندارد صنعت، عملا قدرت نقدشوندگی لازم را نداشته و اگرچه شرکت‌ها اقدام به شناسایی درآمد می‌کنند، ولی درآمدهای عملیاتی این مجموعه‌ها عملا ورود نقدینگی و افزایش سرمایه در گردش را به دنبال نخواهد داشت.
وی ادامه داد: برای تحلیل اثر رفع تحریم‌ها در این صنعت، با دو گروه مواجه هستیم؛ گروهی که تولیدکننده انرژی برق هستند و گروه دومی که نیروگاه و یا تجهیزات مربوط به صنعت برق را ایجاد می‌کنند؛ به‌نظر می‌رسد با وجود ظرفیت تولید برق در ایران و پتانسیل فروش و صادرات برق در برخی مناطق، بعد از لغو تحریم‌ها و آرام شدن منطقه، شرایط مناسبی برای صادرات برق ایجاد شود ضمن اینکه در چنین شرایطی ایجاد زیرساخت‌ها نیز برای صادرات برق و یا افزایش ظرفیت نیروگاه‌ها به مراتب ساده‌تر از شرایط سیاسی و اقتصادی در زمان تحریم‌ها  صورت می‌گیرد.
معاون عملیات شرکت سبدگردان کاریزما در انتها با بیان اینکه پیامدهای مثبت تحرک در صنعت برق در اثر لغو تحریم‌ها، بر بازار نوپای برق در بورس انرژی نیز اثرگذار بوده و انتظار رونق این بازار وجود دارد، یادآور شد: به اشتراک‌گذاری تکنولوژی‌های نوین در خصوص انرژی‌های تجدیدپذیر از دیگر نتایج لغو تحریم‌هاست که می‌تواند طیف وسیعی از شرکت‌های کارآفرین را در زمینه تولید برق پاک به عرصه بکشاند. 

* نازنین نامور