به گزارش پایگاه خبری «عصربازار»، روز گذشته همایش اوراق صکوک‏‌، ساختار اجرایی و شرایط انتشار آن برای معرفی این اوراق به فعالان بازار سرمایه و بنگاه ها برای آشنایی با روش نوین تامین مالی برگزار شد.
این همایش به همت شرکت تامین سرمایه نوین و مرکز مالی ایران برگزار شد. در همین راستا علی نقوی‏‌، مدیرعامل مرکز مالی ایران ضمن تاکید آموزش ابزارهای مالی جدید در این مرکز اظهار کرد: تامین مالی یکی از نیازهای اصلی اقتصاد کشور است. مرکز مالی نیز به عنوان قطب آموزشی بازار سرمایه‏‌ آموزش در حوزه ابزارهای تنوین مالی که می توانند در راستای تامین مالی بنگاه های اقتصادی گام بردارند را جدی گرفته است. نقوی با اشاره به امضای تفاهم‌نامه‌ همکاری مرکز مالی ایران با دانشگاه‌های نفت و تهران افزود: توسعه همکاری همای علمی و آموزشی در قالب برگزاری دوره های کوتاه مدت و میان مدت از برنامه هایی است که در قالب این تفاهم نامه ها انجام خواهد شد.

او افزود: اوراق استصناع یا اوراق سفارش ساخت که به تازگی وارد بازار شده اند‏‌، نیز یکی از این نوع ابزارها هستند که می توانند برخی از نیازهای بنگاه ها در حوزه ساخت یا تکمیل پروژه ها را پوشش دهند.
در ادامه همایش روح الله حسینی مقدم معاون ناشران بورس به جایگاه بازار بدهی در همه اقتصادها و نقش تعیین کننده آن در رشد اقتصادی اشاره کرد وو ضمن بیان این که این بازار در اقتصاد ما جایگاه خود را پیدا نکرده است تأکید کرد: البته در کشورهای در حال توسعه، بازار سهام پیشرفت بیشتری نسبت به بازار بدهی دارد، اما در کشورهای توسعه یافته وزن و سهم بازار بدهی از بازار سهام بیشتر است. اقتصاد دانان هم مکررا هشدار می دهند که بازارهای بدهی باید توسعه پیدا کنند و تامین مالی بنگاه ها باید از طریق بازار بدهی باشد نه از طریق سیستم بانکی.
او افزود: ما برای رفع مشکلاتمان در این زمینه باید از طریق بازار بدهی عمق بیشتری به بازارهای خود بدهیم که در این راستا توجه به اعتبار شرکت‌ها حائز اهمیت است. بسیاری از شرکت های بورسی ما از اعتبار، شهرت و جایگاه قابل ملاحظه ای در اقتصاد ملی برخوردارند ولی هیچگاه به دنبال استفاده از این اعتبار و شهرت نرفتند و برای تامین مالی به سراغ بازار پول می روند. این در حالی است که سازوکار بازار بدهی یعنی اتکای شرکتها به توان خودشان در قرض گرفتن از مردم.
معاون ناشران و اعضا بورس ادامه داد: بانک ها هم اگر منابعی برای حمایت از صنایع دارند یا به دنبال محیط های سرمایه گذاری کم ریسک هستند، اوراق منتشر شده این شرکت ها که از نظارت سازمان بورس برخوردار است و علاوه بر این شهرت و اعتبار خوبی هم دارد را خریداری کنند.
حسینی مقدم به برنامه جدی بورس اوراق بهادار تهران برای پذیرش انواع اوراق استقراضی اشاره کرد و اعلام کرد: برنامه آموزشی ناشران با محور بازآموزی مقررات و راهکارهای تامین مالی از طریق این ابزار در حال برگزاری است.
همچنین ولی نادی قمی، مدیرعامل شرکت تأمین سرمایه نوین که از دیگر سخنرانان این سمینار بود، بیان کرد: صنعت‌گران و پیمانکاران می‌توانند با بررسی نقایص این شیوه تأمین مالی و اعلام آن در راستای تأمین پروژه‌های صنعتی و معدنی کشور موثر باشند. چرا که این راه هنوز تجربه نشده و با توجه به کاهش قدرت بانک‌ها به دلیل مطالبات معوق قطعاً ابزارهای مالی نوین همچون اوراق استصناع می‌تواند نقش ایفا کند.
او به برابری نرخ بازار پول با نرخ بازار سرمایه اشاره کرد و اظهار کرد: قاعدتاً نرخ بازار سرمایه باید پایین‌تر باشد.

شهرام کدیور، مدیر تامین مالی شرکت تامین سرمایه نوین نیز گفت: در ایران رتبه‌بندی نهادهای مالی وجود ندارد و ناشران رتبه‌بندی نمی‌شوند در حالی که این الزام از سوی سازمان وجود دارد و در اوراق استصناع از این دستور العمل استفاده شده است.

مورخ، معاون امور مالی گروه توسعه ملی که دیگر سخنران این سمینار بود به سه پروژه صنعتی معدنی مطرح در این گروه اشاره کرد که مهمترین آن پروژه سنگان با هدف تولید سالانه دو و نیم میلیون تن کنسانتره و نیم میلیون تن گندله است که برای تأمین مالی آن اوایل آذرماه اوراق استصناع به ارزش حدود 1630 میلیارد ریال منتشر شد و هلدینگ گروه توسعه ملی به عنوان رکن ضامن این اوراق است.

صفر تا صد استصناع
در ادامه همایش، محدثه رزاقی، مدیر مهندسی مالی شرکت تامین سرمایه نوین به طور کامل درباره شرایط انتشاراوراق سفارش ساخت، نحوه استفاده از این اوراق به همراه مزایای آن صحبت کرد.
رزاقی گفت: صکوک، ابزارهای مالی اسلامی، اوراق بهادار با ارزش مالی یکسان و قابل معامله در بازارهای مالی هستند که بر پایه یکی از قرارداد‌های مورد تأیید اسلام طراحی شده‌اند و دارندگان اوراق به صورت مشاع مالک یک یا مجموعه‌ای از دارایی‌ها و منافع حاصل از آن‌ها هستند.
صکوک استصناع یا اوراق سفارش ساخت، اوراق بهادار با نامی است که ناشر آن را براساس قرارداد سفارش ساخت منتشر می کند. این اوراق قابل معامله در بورس ها و بازارهای خارج از بورس است.
او افزود: قرارداد سفارش ساخت به قراردادی گفته می شود که به موجب آن یکی از طرفین قرارداد در مقابل مبلغی معین، ساخت و تحویل دارایی مشخصی را در زمان معینی در آینده متعهد می‌شود.
رزاقی خاطرنشان کرد: همچنین متناسب با ماهیت حقوقی بانی، انتشار اوراق استصناع منوط به کسب مجوزات لازم از بانک مرکزی و سازمان بورس و اوراق بهادار است.
به گفته رزاقی بانی، ضامن، ناشر، ناظر، متعهد پذیره نویس و بازار گردان از ارکان انتشار اوراق استصناع است.

شرایط بانی:
الف- شرکت‌های سهامی، شرکت‌های تعاونی و مؤسسه یا نهاد عمومی غیردولتی به استثنای شهرداری‌ها که دارای شرایط زیر باشند:
در ایران به ثبت رسیده و مرکز اصلی فعالیت آن در ایران باشد.
مجموع جریان نقدی حاصل از عملیات آن در دو سال مالی اخیر مثبت باشد، اگر جریان نقد حاصل از عملیات بانی مطابق صورت‌های مالی میان‌دوره‌ای حسابرسی شده در سال جاری مثبت باشد می‌تواند در محاسبة مجموع جریان نقدی مذکور لحاظ ‌شود.
حداکثر نسبت مجموع بدهی‌ها به دارایی‌های آن 90 درصد باشد.
اظهارنظر بازرس و حسابرس در خصوص صورت‌های مالی دو سال مالی اخیر آن مردود یا عدم اظهارنظر نباشد.
ب- مؤسسات دولتی، شرکت‌های دولتی و شهرداری‌ها
در صورتی‌که بانی قراردادهای مربوط به واگذاری دارایی، منافع و یا محصولات آن را بر اساس قراردادهای معتبر در زمان انتشار منعقد کرده باشد، رعایت بندهای 2 و 3 برای آن الزامی نیست.
در صورتی که پرداخت مبالغ اجاره بها توسط بانک‌ها و یا مؤسسات مالی اعتباری دارای مجوز از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تضمین شده باشد رعایت نسبت بدهی و جریان نقد حاصل از عملیات برای بانی الزامی نیست.

ضامن:
ضامن، شخص حقوقی است که پرداخت مبالغ مربوط به اوراق سفارش ساخت را در سررسید یا سررسیدهای معین تعهد و تضمین می‌نماید.

ضامن توسط بانی و با تأیید سازمان صرفاً از میان بانک‌ها، مؤسسات مالی و اعتباری تحت نظارت بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، شرکت‌های بیمه‌ تحت نظارت بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران، شرکت‌های تأمین سرمایه، صندوق‌های بازنشستگی، شرکت‌های سرمایه‌گذاری و شرکت‌های مادر (هلدینگ)، نهادهای عمومی و شرکت‌ها و مؤسسات دولتی انتخاب می‌شود.

ضمانت اشخاص حقوقی تحت کنترل بانی برای پرداخت تعهدات بانی قابل قبول نمی‌باشد. رعایت این موضوع باید توسط حسابرس بانی تأیید گردد.
در صورتیکه بانی جزو شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران یا فرابورس ایران باشد وجود ضامن الزامی نخواهد بود و با دارا بودن شرایط در نظر گرفته در دستور العمل انتشار اوراق، توثیق اوراق بهادار خود و یا هر شخص دیگری متناسب با مجموع اصل و سود اوراق، ضمانت پرداخت را برعهده بگیرد.
ناشر:
ناشر، شخص حقوقی است که به‌منظور انتشار اوراق سفارش ساخت منحصراً تا سررسید اوراق تأسیس می‌شود. ناشر یک شرکت با مسئولیت محدود بوده و تحت نظر سازمان بورس و اوراق بهادار و توسط شرکت مدیریت دارایی مرکزی تاسیس می گردد.

ناظر:
ناظر شخص حقوقی است که وظیفه نظارت بر ساخت دارایی را بر عهده دارد.
ناظر از میان اشخاص حقوقی دارای پروانه اشتغال به کار مهندسی وفق قوانین و مقررات مربوط به نظام مهندسی و یا دارای گواهی نظارت (صلاحیت) از معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری، به انتخاب بانی با تایید سازمان انتخاب می‌شود.
ناظر و بانی نباید تحت کنترل مشترک باشند. همچنین ناظر نباید تحت کنترل بانی باشد. رعایت این موضوع باید توسط حسابرس بانی تأیید گردد.
متعهد پذیره نویس، شخص حقوقی واجد الشرایط جهت پذیرش تعهدپذیره نویسی اوراق و دارای کفایت سرمایه کافی است که خرید اوراق فروش نرفته در عرضۀ اولیه را تضمین می کند.
بازارگردان، شخص حقوقی واجد الشرایط جهت پذیرش تعهدپذیره نویسی اوراق و دارای کفایت سرمایه کافی است که نقدشوندگی اوراق را تضمین می کند.

شرایط دارایی برای انتشار استصناع
رزاقی در ادامه صحیت های خور خاطرنشان کرد: هر نوع دارایی که امکان ساخت و تحویل آن در مواعد زمانی مورد نظر بانی وجود داشته باشد. دارایی‌هایی که به مقادیر زیاد و به طور مستمر در کوتاه‌مدت تولید می‌شود، نمی‌تواند مبنای انتشار اوراق قرار گیرد.
او افزود: هیچگونه محدودیت یا منع قانونی، قراردادی یا قضایی برای ساخت و انتقال دارایی وجود نداشته باشد. از زمان شروع ساخت تا پایان سررسید اوراق، دارایی باید از پوشش بیمه‌ای مناسب و کافی از جمله بیمه مسئولیت مدنی و بیمه تمام خطر پروژه برخوردار باشد. تمامی مجوزهای قانونی لازم برای ساخت آن از مراجع ذیربط اخذ شده باشد.
رزاقی تصریح کرد: دارایی در حال ساخت تا پرداخت کلیۀ وجوه اوراق، به وکالت از طرف دارندگان اوراق تحت مالکیت نهاد واسط قرار می گیرد.

شرایط اوراق سفارش ساخت
به گفته رزاقی با انتشار اوراق سفارش ساخت از طریق نهاد واسط، رابطۀ وکیل و موکل میان نهاد واسط و خریداران اوراق برقرار می‌شود. نهاد واسط به وکالت از طرف خریداران اوراق نسبت به انعقاد قرارداد سفارش ساخت با بانی اقدام نموده و بانی ملزم به اتخاذ تمهیدات و پیگیری لازم جهت ساخت دارایی موضوع انتشار و تحویل آن به نهاد واسط است.
او افزود: نهاد واسط بعد از تحویل‌گرفتن دارایی، می‌تواند آن را در قالب عقد قرارداد دیگری مانند اجاره تا پایان عمر اوراق در اختیار بانی قرار دهد. بانی باید توانایی پرداخت مبالغ مربوط به اوراق سفارش ساخت را داشته باشد. همچنین حجم انتشار اوراق نباید کمتر از 100میلیارد ریال باشد.
سررسید اوراق نمی‌تواند بیش از 80 درصد از مجموع دورۀ ساخت و عمر اقتصادی پیش‌بینی شده برای دارایی باشد.
او خاطرنشان کرد: بانی باید گزارش فنی، اقتصادی و مالی ساخت دارایی را پس از اخذ تأیید ناظر به حسابرس ارایه نموده و اظهارنظر حسابرس در خصوص آن را اخذ نماید.
رزاقی گفت: نهاد واسط می‌تواند با اخذ ضمانت‌نامۀ بانکی بدون قید و شرط، حداکثر تا 10 درصد مبلغ کل اوراق را به عنوان پیش‌پرداخت به بانی پرداخت نماید. نهاد واسط در هر مرحله، پس از دریافت گزارش پیشرفت کار (فیزیکی و مالی) که به تأیید ناظر و بانی رسیده است، پرداخت‌های مربوط را انجام ‌می‌دهد. بانی موظف است گزارشی در خصوص ساخت دارایی را با تأیید ناظر حداقل هر شش ماه یکبار ارائه نماید. گزارش مذکور در مقاطع سالیانه علاوه بر تأیید ناظر باید با اظهارنظر حسابرس ارائه گردد.

مزایای اوراق سفارش ساخت
رزاقی در ادامه این همایش گفت: اوراق سفارش ساخت از جمله اوراق بهادار بانامی است که براساس یک قرارداد سفارش ساخت منتشر می­شود. زمانیکه در یک پروژه هدف ساخت و تحویل یک دارایی در موعد زمانی مشخص است، این ابزار این امکان را فراهم می­آورد که با در اختیارداشتن سرمایه­های خرد به میزان هزینه ساخت دارایی موضوع انتشار بتوان تامین مالی نمود.
او افزود: نرخ سودی که توسط بانی اوراق در انتشار صکوک استصناع پرداخت می شود، قطعی بوده و در نتیجه بانی در پایان سررسید اوراق مجبور به پرداخت هزینۀ مالی بیشتر در قالب سود علی الحساب نخواهد بود که این موضوع جذابیت استفاده از این اوراق را برای بانیان افزایش می دهد.
او افزود: پرداخت منابع ناشی از انتشار اوراق در هر مرحله بسته به نیاز بانی جهت ساخت دارایی به طور مرحله­ای انجام می­گردد و مابقی وجوه تحت اختیار نهاد واسط سرمایه­گذاری مجدد شده که این امر در مجموع هزینه­های انتشار اوراق را برای بانیان کاهش می دهد.
او خاطرنشان کرد: در اوراق سفارش، دارایی موضوع قرارداد سفارش ساخت در طی عمر اوراق تحت مالکیت نهاد واسط قرار دارد و تحت یک قرارداد اجاره به شرط تملیک در اختیار بانی قرار می گیرد. بر همین اساس به جهت داشتن یک دارایی به عنوان پشتوانه از ریسک کمتری در مقایسه با برخی از ابزارهای تامین مالی برای سرمایه گذاران برخوردار است.

در ادامه این همایش، رزاقی با تاکید بر این با اینکه دارایی موضوع قرارداد سفارش ساخت در طی عمر اوراق تحت مالکیت نهاد واسط است، گفت: اما طی یک قرارداد اجاره به شرط تملیک در اختیار بانی قرار دارد و بانی می تواند از آن استفاده نماید و در پایان عمر اوراق با پرداخت اصل مبلغ اوراق مالکیت آن را در اختیار خواهد داشت. با توجه به طولانی بودن دوره ی ساخت دارایی مبنای انتشار و همچنین به بهره برداری رسیدن پروژه و سوددهی آن امکان انتشار اوراق با دوره عمر بلندمدت تر نسبت به سایر اوراق وجود دارد. لازم به توضیح است که در حال حاضر عمر سایر اوراق حداکثر 5 سال است و عمر اوراق استصناع می تواند حداکثر تا 80 درصد مجموع دورۀ ساخت و عمر اقتصادی دارایی باشد.

او افزود: اوراق سفارش ساخت مشکلات مربوط به ایفای تعهدات بانی (کارفرما) در پرداخت به موقع مبلغ صورت وضعیت پیمانکاران برای ساخت یک دارایی را از بین می برد.

جهت دریافت آخرین اخبار از طریق تلگرام به کانال اختصاصی عصربازار ( https://telegram.me/asrebazar ) بپیوندید. برای دریافت آخرین نسخه از نرم افزار تلگرام اینجا را کلیک کنید.