عصر بازار- از روشهای تضمینی برای جذب سرمایهگذار خطآهن چابهار-سرخس، واگذاری بخشی از معادن غیرفعال شرق به سرمایهگذار است، در کنار فعال شدن ظرفیت معادن شرق، صاحب خط نیز میتواند از عواید حاصل از استخراج مواد معدنی بهرهمند شود.
به گزارش پایگاه خبری «عصر بازار» به نقل از فارس ، آمارهای جهانی نشان میدهد که ایران در بین 15 کشور نخست جهان و اولین کشور خاورمیانه ازنظر داشتن ذخایر معدنی است.
میزان ذخایر معدنی ایران در حدود 43 میلیارد تن با ارزشی بالغ بر 700 میلیارد دلار تخمین زده میشود که این امر سبب شده است تا رتبه پانزدهم منابع معدنی غنی دنیا را به خود اختصاص دهیم.
بخش معدن بهجز ظرفیتهای درآمدی و رشد اقتصادی از نظر اشتغال هم میتواند نقش بسیار مهم و حیاتی در اقتصاد کشور بازی کند.
رشد حوزه معدن و صنایع جانبی آن و داشتن چرخه تولید در این زمینه میتواند در بسیاری از مناطق محروم، نرخ بیکاری را بهصورت محسوسی کاهش دهد.
هر واحد کوچک معدنی حداقل برای 50 نفر شغل ایجاد میکند، در واحدهای متوسط معدنی دستکم به 150 نفر نیروی انسانی برای کار نیاز است، این آمار نشان میدهد که توسعه معادن در سطوح مختلف میتواند به چه میزان به افزایش فرصتهای شغلی در کشور کمک کند.
این ظرفیت بزرگ در بخش معدن تا این لحظه به دلیل زیرساختهای اقتصاد که براساس درآمدهای نفتی تعیینشده، مغفول مانده است.
استان خراسان جنوبی به عنوان یکی از ظرفیتهای ممتاز معدنی کشور شناخته میشود، به طوری که در بین 5 استان برتر از لحاظ ذخایر معدنی قرار گرفته است؛ بیش از 2 هزار و 200 معدن در این استان شناسایی شده که از این بین 497 معدن در حال بهره برداری است.
طبق آمار سازمان صنعت، معدن و تجارت مجموع ظرفیت معادن در حال بهرهبرداری استان خراسان جنوبی بیش از 2 میلیارد و 200 میلیون تن است که درحال حاضر سالانه تنها 12 میلیون تن مواد معدنی از آن استخراج میشود؛جالب توجه آنکه میزان اشتغالزایی فعلی این معادن بیش از 10 هزار نفر بوده است.
باوجود این ظرفیت ویژه در استان خراسان جنوبی، این استان همچنان در بین استانهای محروم کشور به حساب میآید و نرخ بیکاری در این استان در سال 96 معادل 11.5 درصد بوده است.
یکی از مهمترین دلایل در عدم بهرهمندی از این ظرفیت نبود زیرساخت مناسب حمل و نقلی است، زیرا اولین مرحله پس از استخراج مواد معدنی، انتقال آن به مراکز فرآوری و سپس عرضه به بازارهای مصرف است.
حجیم و سنگین بودن این مواد سبب شده تا بهترین شیوه برای حمل آن استفاده از راهآهن باشد ،زیرساختی که فقدان آن در شرق کشور بیش از مناطق دیگر احساس میشود.
راهآهن چابهار ـ سرخس یکی از اولویتهای زیرساختی شبکه ریلی است که تکمیل آن علاوه بر کسب منافع ملی حاصل از درآمدهای ترانزیتی، اقتصاد شرق کشور را دچار تحول خواهد کرد.
محور ریلی چابهار ـ سرخس از 2 قطعه اصلی تشکیلشده است، قطعه اول آن از چابهار تا زاهدان، امکان اتصال چابهار به شبکه ریلی و قطعه دوم آن، امکان اتصال زاهدان به بیرجند و نهایتاً اتصال به سرخس را فراهم میکند.
عملیات عمرانی قطعه اول با طول 580 کیلومتر، از سال 89 وارد فاز اجرایی شده و هماکنون پس از گذشت 8 سال از شروع پروژه دارای پیشرفت حدود 35 درصدی است، این درحالی است که قطعه دوم که از سال 93 در ردیف بودجه عمرانی کشور قرار گرفته است، بعد از گذشت 4 سال تقریبا هیچ پیشرفت فیزیکی نداشته است.
ادامه شیوه تزریق قطرهچکانی بودجه به این پروژه ملی دلیلی بر فرصت سوزی جهت فعالسازی ظرفیتهای اقتصادی شرق کشور بویژه استان خراسان جنوبی است، بنابراین وزارت راه و شهرسازی باید در زمینه استفاده از سایر روشهای تأمین منابع مالی برای این پروژه بهخصوص با مشارکت بخش غیردولتی اقدام نماید.
یکی از روشهای مؤثر در حل تأمین مالی این قبیل پروژهها استفاده از ظرفیت بخش غیردولتی در قالب مشارکت عمومی و خصوصی (PPP) است؛ با استفاده از این روش میتوان بسیاری از پروژههای نیمهتمام عمرانی را که حجم بالای سرمایهگذاری نیاز دارند، تأمین مالی کرد.
یکی از روشهای تضمین برای جذب سرمایهگذار جهت ساخت این محور راهبردی، واگذاری بخشی از معادن غیرفعال شرق کشور به سرمایهگذار است بدینصورت علاوه بر فعال شدن ظرفیت معدنی شرق کشور، صاحب خط نیز میتواند علاوه بر اخذ حق دسترسی از عبور کالای ترانزیتی و داخلی، از عواید حاصل از استخراج مواد معدنی نیز بهرهمند شود و اینچنین ریسک سرمایهگذاری در این پروژه را به حداقل برساند.