عصر بازار- یکی از کارکردهای مهم به کارگیری قراردادهای آتی در بورس های کالایی دنیا، سرمایه گذاری است که در این مقاله به این کارکرد در بورس های منتخب دنیا اشاره می شود.
به گزارش پایگاه خبری «عصر بازار» به نقل ازکالاخبر» ؛ ترکیب موقعیتهای معاملاتی باز بازار آتی قهوهی عربی و گاو زنده بورس کالا و معاملات آتی برزیل در سال 2007 نمایانگر حضور قدرتمند و روزافزون سرمایهگذاران در هر دو بازار است. به طوریکه فعالان داخلی، خرده فروشان و فعالان خارجی در این بازار حضور قدرتمندی دارند.
در اینجا به دو نکته تأکید میشود: نخست اینکه حضور سرمایهگذاران در بازار گاو زنده بسیار بیشتر از بازار قهوه عربی است؛ چون قرارداد گاو زندهی این بورس دارای تسویه نقدی است و خطر درخواست تحویل از طرفهای معامله وجود ندارد. دوم اینکه برخلاف برخی از بورسهای کالایی از قبیل بورسهای چین و هند، هیچگونه محدودیتی در خصوص نوع سرمایه گذارانی که در این بورس به فعالیت میپردازند وجود ندارد به استثنای اینکه تمامی سرمایه گذاران باید الزامات حداقل نقدینگی را رعایت کنند.
ترکیب فعالان بازار که توسط بورس کالای دالیان چین تهیه می شود نشان میدهد که حجم و موقعیت معاملات باز به گونهای متوازن میان سرمایهگذاران خرد و شرکتهای سرمایهگذاری تجاری توزیع شدهاند. تعداد زیاد سرمایه گذاران خرد (95 درصد) نشان میدهد که مشارکت سوداگرانه در بازار چین تا حد زیادی ناشی از سرمایهگذاران خرد است. تا اوایل سال 2007، موسسات مالی و سرمایه گذاران خارجی، اجازهی مشارکت در بازار آتی را نداشتند و اتاق پایاپای کارگزاریها نیز از انجام معامله به نفع خود منع شده بودند.
در بازارهای آتی کالای هند نقش سوداگری همواره جای بحث و جدل بوده است. دربارهی ترکیب بازار اطلاعات چندانی در دست نیست، زیرا بورس کالای هند و سایر بورسهای کالایی این کشور که کالاهای متعددی را معامله میکنند مشتریان را ملزم نمیکنند که در هنگام افتتاح حساب های خود، بهعنوان پوشش دهنده ی ریسک یا سفته باز ثبتنام کنند. درنتیجه نمیتوان تعیین کرد بازارهای کالایی هند واقعا تا چه حد سوداگرانه هستند. پروفسور آبیجیت سن، اقتصاددانی که رئیس کمیته تحقیق و بررسی اثر معاملات آتی کالا بر قیمت ها است، در برابر این موضع دولت هند که معاملات آتی کالا (و به ویژه تأثیر سوداگری در این بازارها) را علت بحران قیمت مواد غذایی و فشار تورمی می داند استدلالهایی را مطرح کرده است. به گفتهی آقای سن: "اگرچه ابتدا قیمت های نقدی افزایش یافت، اما اثر کلی معاملات آتی بر قیمت ها، ثبات آفرین بوده است". بورس کالای هند به نوبه خود این استدلال را مطرح میکند که معرفی قرارداد آتی کالا ساختار بازار بسیاری از کالاها را تغییر داده است. کشاورزان اکنون در نتیجهی افزایش شفافیت بازار در مواضع بهتری قرار دارند و میتوانند قیمت های بهتری را طلب کنند.
از سال 2001 تا 2006، ترکیب قرارداد آتی روغن خرمای خام بورس مالزی شامل 40 درصد، معاملات پوشش ریسک است. از میان افرادی که در زمینهی پوشش ریسک فعالیت دارند، تنها کمتر از نیمی از آنها خارجی هستند. در دورههای اخیر، تغییر قیمت زیاد بوده و به دنبال اعلام سیاست سوخت زیستی توسط دولت در سال های اخیر، قیمتها روند صعودی به خود گرفتهاند. از آنجا که روغن خرما در داخل مالزی مصرف چندانی ندارد و بیشتر آن صادر میشود، افزایش قیمت ها معمولا زیانآور محسوب نمیشوند، بلکه به نفع اقتصاد ملّی و فعالان زنجیرهی عرضه روغن خرما ازجمله کشاورزان است.
دربارهی ترکیب بازار بورس معاملات آتی آفریقای جنوبی هیچ اطلاعاتی در دست نیست، چون این بورس از مشتریان خود نمیخواهد تا در هنگام افتتاح حساب، خود را بهعنوان پوشش دهندهی ریسک یا سفته باز ثبت کنند. با وجود این، بورس بهصورت غیررسمی تخمین زده است که تقریبا 60 درصد کل موقعیت های باز با پوشش ریسک ارتباط دارند. همچنین در مواردی که بازار با نوسانات شدیدی روبرو است برخی سفتهبازان فصلی نیز وارد بازار میشوند. محدودیتهای معاملاتی 3000 قرارداد در هر ماه دربارهی همه فعالان بازار اعمال میشود.