عصر خودرو

جذابیت پایان ناپذیر سپرده‌ بانکی برای صندوق های سرمایه‌گذاری؛

رسام؛ صفر تا صد صندوق‌های سرمایه‌گذاری

عصر بازار- بازار سرمایه ایده آل باید بتواند متناسب با نیازهای شرکت ها برای تأمین مالی و انتشار اوراق بهادار مختلف (اوراق سرمایه ای و اوراق بدهی)، منابع مالی و وجوه قابل سرمایه گذاری را از طرف جامعه‌ سرمایه گذاران بالقوه کشور جذب کند. بدیهی است هرچه منابع سرمایه گذاری در طرف تقاضای این بازار بیشتر باشد، طرف عرضه نیز می‌تواند با نگرانی کمتر، اوراق متنوع بیشتری را منتشر کند.

رسام؛ صفر تا صد صندوق‌های سرمایه‌گذاری
نسخه قابل چاپ
دوشنبه ۰۱ آبان ۱۳۹۶ - ۱۲:۱۲:۰۰

    به گزارش پایگاه خبری «عصر بازار» به نقل از سنا، یکی از اولویت های راهبردی سیاست‌گذاران بازار سرمایه در سال های اخیر، فرهنگ سازی و برنامه ریزی برای آموزش و تشویق هرچه بیشتر جامعه‌ ایرانی به سرمایه گذاری در بازار سرمایه و بورس ها بوده است؛ برای تحقق این امر، اقدامات مختلفی ازجمله برگزاری همایش ها و کارگاه های آموزشی، نمایشگاه های بورس در تهران و شهرستان‌ها، مسابقه‌های سراسری، تدوین و توزیع محتوای آموزشی، تهیه‌ برنامه های تلویزیونی و ... صورت گرفته است. خوشبختانه آمار و اطلاعات موجود نظیر تعداد سرمایه گذاران و افراد دارای کد معاملاتی سرمایه گذاران صندوق های سرمایه گذاری و نیز شواهدی همچون حضور بیش از صد هزار نفر در عرضه های اولیه‌‌  اخیر، بیانگر آن است که اقدامات انجام‌شده، نتیجه بخش بوده و همچنان نسبت به بهبود روند آن امیدهایی وجود دارد. بنابراین وظیفه همه‌ نهادهای مالی است که به سهم خود به جذب وجوه پس‌اندازکنندگان ایرانی، برای سرمایه گذاری در انواع ابزارهای مالی بازار سرمایه کمک کنند.
    یکی از نهادهای مالی که در صف مقدم بازاریابی و جذب وجوه سرمایه گذاران قرار دارد، صندوق های سرمایه گذاری است که به پشتوانه‌ قوانین و مقررات بسیار مناسبی که توسط سازمان بورس برای آنها فراهم شده از یک سو و مزایای متعددی که در مقررات فعالیت آنها درنظر گرفته شده از سوی دیگر، از سال 1386 تاکنون با رشد قابل قبولی همراه بوده‌اند؛ به ویژه از سال 1394 با توجه به سیاست های بانک مرکزی و محدودیت هایی که برای نرخ سود سپرده بانک ها ایجاد شد، صندوق های سرمایه گذاری به‌عنوان ابزار جایگزین سپرده‌ بانکی، توانستند با تضمین و پیشبینی نرخ های سود بالا، بخش قابل توجهی از منابع مالی سرمایه گذاران ریسک گریز بانکی را به خود جذب کنند. نمودار زیر روند رشد این صندوق ها بویژه در سال 1394 و 1395 را نشان می دهد:


    همان‌گونه که در نمودار بالا نشان داده شده، از اواخر سال 1395 روند رشد صندوق های سرمایه گذاری کاهش پیدا کرده اما مجدداً از شهریورماه سال جاری، رشد به نسبت بالایی در ارزش خالص دارایی های صندوق های سرمایه گذاری مشاهده می شود.
    حال موضوع مهمی که باید به آن پرداخت "نحوه‌ سرمایه گذاری وجوه جذب ‌شده توسط صندوق های سرمایه گذاری" است؛ در تاریخ تهیه‌ این گزارش، صندوق های سرمایه گذاری بیش از 76 درصد از منابع خود را در قالب سپرده به بانک‌ها، در حدود 17 درصد به ابزارهای با درآمد ثابت (شامل اوراق مشارکت، انواع اوراق صکوک، اسناد خزانه و...) و 5 درصد نیز به سرمایه گذاری در سهام اختصاص‌ داده‌اند. کاملاً مشخص است که صندوق های سرمایه گذاری، بخش اندکی از منابع خود را در اختیار بازار سرمایه قرار داده  و بیشتر در راستای تجهیز منابع برای بانک های خود فعالیت کرده اند، شایان ‌ذکر است نتیجه‌ این توزیع نامتوازن، تجمیع ریسک سپرده گذاری در نهادهای مالی خاص در صندوق های مربوط به بانک متبوع آنها خواهد بود.
    سازمان بورس و اوراق بهادار در سال 1390، اساسنامه و امیدنامه‌ صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت را با الزاماتی ابلاغ کرد؛ این الزامات شامل حداقل سرمایه گذاری 70 درصد در اوراق مشارکت، گواهی سپرده و اوراق با درآمد ثابت و بین 10 تا 30 درصد سهام بود، اما با انحرافاتی که در ترکیب دارایی  صندوق ها ایجاد شد، در چند نوبت نصاب سرمایه گذاری صندوق ها را مورد بازنگری قرار داد. در 23 شهریور 95 سازمان بورس، صندوق های سرمایه گذاری را ملزم کرد که حداکثر می توانند 60 درصد منابع خود را در سپرده‌ بانکی و گواهی سپرده سرمایه گذاری کنند؛ در ابلاغیه‌ 20 دی‌ماه سال 95 نیز سازمان بورس مجددا صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت را ملزم کرد که حداقل 5 و حداکثر 20 درصد در حوزهی سهام، سرمایه گذاری کنند. همچنین در آخرین ابلاغیه‌ سازمان بورس در 11 مهرماه 96، حداکثر سقف سرمایه گذاری در سپرده‌ بانکی و گواهی سپرده برای صندوق‌های با درآمد ثابت، مختلط و سهامی به ترتیب به میزان 50 ،25 و 15 درصد تعیین شد.
    سازمان بورس و اوراق بهادار تاکنون چند مرحله نصاب مجاز سرمایه گذاری صندوق ها را با هدف سوق دادن هرچه بیشتر آنها به ابزارهای بازار سرمایه، تغییر داده است ولی بررسی روند ترکیب دارایی صندوق های سرمایه گذاری نشان می دهد که الزامات سازمان بورس و اوراق بهادار در تغییر گرایش مدیران صندوق ها به سرمایه گذاری در سپرده‌ بانکی نه تنها کاهش نیافته، بلکه بیشتر نیز شده‌است. بررسی این اطلاعات نشان می دهد که از روز اجرای ابلاغیه‌ بانک مرکزی مبنی بر کاهش نرخ سود سپرده به 15 درصد در روز 11 شهریورماه، ترکیب دارایی صندوق ها به طور مجدد به نفع سپرده‌ بانکی تغییر یافته، به‌ نحوی‌ که نسبت سهام، به ‌ویژه اوراق با درآمد ثابت در ترکیب پرتفوی صندوق ها کاهش پیداکرده و سهم سپرده های بانکی از حدود 71 درصد به بیش از 76.6 درصد رسیده است.
    بر اساس اطلاعات دریافت شده از سامانه‌ رسام، از روز 11 شهریور تا 15 مهرماه (بعد از اجرای بخشنامه‌‌ بانک مرکزی) خالص ارزش دارایی های کل صندوق های سرمایه گذاری حدود 212 هزار میلیارد ریال افزایش ‌یافته ولی در ترکیب دارایی های کل صندوق ها، میزان سهام و اوراق مشارکت کاهش ‌یافته و سهم سپرده بانکی به حدود 76.7 درصد افزایش پیداکرده که خارج از نصاب مجاز سازمان بورس و اوراق بهادار است. همچنین در این دوره، خالص ارزش دارایی های صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت حدود 211 هزار میلیارد ریال افزایش‌یافته ولی در ترکیب دارایی های آنها سهام و اوراق مشارکت کاهش‌یافته و سهم سپرده بانکی به حدود 78.4 درصد افزایش پیداکرده که البته این صندوق ها نصاب 5 درصدی سهام را هم رعایت نکرده اند.
    نکته‌قابل تامل کاهش اوراق با درآمد ثابت در ترکیب دارایی صندوق هاست که نشان می دهد مدیران صندوق های سرمایه گذاری به توسعه بازار بدهی نیز اعتنایی نداشته و بیش از 45 هزار میلیارد ریال اوراق با درآمد ثابت خود را با سپرده‌ی بانکی جابه‌جا کرده اند.
    بررسی‌های انجام شده حاکی از آن است که از تاریخ اجرای بخشنامه‌ بانک مرکزی مبنی بر کاهش نرخ سود سپرده بانکی به 15 درصد در 11 شهریورماه سال جاری، علاقه‌ مدیران صندوق ها به سرمایه گذاری در سپرده‌ بانکی همچنان رو به افزایش است. جدول زیر تغییرات هفت صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت بزرگ (که هر کدام به یکی از بانک های کشور مرتبط است) را در این بازه‌ زمانی نشان می‌دهد

     


    بر اساس این شواهد، هفت صندوق مورد بررسی حدود 204 هزار میلیارد ریال سپرده گذاری کرده اند. با وجود اینکه این صندوق ها حدود 160 هزار میلیارد ریال بزرگ‌تر شده اند، نه ‌تنها منابع خود را وارد ابزارهای بازار سرمایه نکرده اند، بلکه حتی بخشی از منابع خود را از بازار سرمایه خارج کرده‌اند. این اطلاعات نشان می دهد که در دوره  مذکور، این صندوق ها بیش از 38 هزار میلیارد ریال از موجودی اوراق با درآمد ثابت خود را نیز کاهش داده اند.
    آنچه گفته‌شد بیانگر این ضرورت است که نهادهای مالی بازار سرمایه با همکاری و مشارکت بیشتر، باید دغدغه‌ عمیق‌تری نسبت به توسعه‌ بازار سرمایه (شامل بازار سهام و بازار بدهی) داشته و به ‌تدریج منابع خود را از سپرده های بانکی خارج کرده و در بازار سرمایه حضوری فعال‌تر داشته‌باشند.

    برچسب ها