به گزارش پایگاه خبری «عصر بازار» به نقل از ایسنا، در حال حاضر بازار ارز ایران دارای دو نرخ اصلی است. قیمتی که در بازار وجود دارد و نرخی دیگر در مرکز مبادلات ارزی. این مرکز از سال 1391 راه‌اندازی شد و بانک مرکزی کنترل آن را برعهده گرفت. در این مرکز حدود 39 ارز با اختلاف با نرخ بازار آزاد توسط بانک مرکزی به طور روزانه قیمت گذاری می‌شود که پایین‌تر از بازار آزاد است.

مهم‌ترین ارز  در قیمت‌گذاری دلار است و مورد توجه متقاضیان قرار دارد، چرا که عمده مبادلات ایران بر اساس این ارز انجام می‌شود و تقاضای آن در قیاس با سایر ارزها قابل توجه است. دلار طی سال‌های اخیر نرخ‌های متفاوتی را تجربه کرده از قیمتی که در مرکز مبادلات ارزی وجود دارد و برای برخی کالاهای تجاری اختصاص پیدا می‌کند تا نرخ 1226 که در دولت دهم برای برخی کالاهای اساسی تعیین و البته چندی بعد حذف شد و همچنین نرخی که در بازار آزاد مورد مبادله قرار می‌گیرد.

زمانی که مرکز مبادلات ارزی راه‌اندازی شد دلار با نرخی حدود 2400 تومان مورد مبادله قرار گرفت و روند تغییرات آن عمدتا بسیار کند پیش می‌رفت، حال چه زمانی که ارزان می‌شد و چه زمانی که گران، ولی به مرور و به ویژه در یکی دو سال گذشته روند افزایش دلار مبادله‌ای با شیبی تندتر پیش رفته است به گونه‌ای که اکنون از حدود 2400 تومان در نیمه سال 1391 به 2341 تومان در نیمه سال 1396 رسیده است که در مجموع رشد بیش از 1000 تومان را برای این ارز نشان می‌دهد.

اما در طول یک سال گذشته دلار مبادله‌ای شیبی تند دارد و  از 3155 تا 3411 رشد کرده که نشان‌دهنده افزایش تا 260 تومانی است. بررسی نرخ دلار دولتی طی سه ماه گذشته از این حکایت دارد که روند رشد در این مدت نسبت به یک سال گذشته تندتر است به طوری که در این فاصله سه ماهه تا 150 تومان افزایش قیمت داشته و از حدود 3258 تومان در تیرماه به 3411 تومان در مهرماه رسید. در ادامه و در قیاسی محدودتر شیب رشد دلار باز هم تند است به طوری که در یک ماه اخیر قیمت 75 تومان اضافه شده و از 3335 به 3411 تومان افزایش دارد.

بر این اساس دلار مبادله‌ای در طول یکسال حدود 260 تومان، سه ماه 150 تومان و یک ماه تا 75 تومان گران شده که در مجموع بیانگر تند شدن شیب افزایش قیمت در مرکز مبادلات ارزی و نرخ‌گذاری‌های دولتی است.

آنطور که پیش تر مسئولان بانک مرکزی بر آن تاکید داشته‌اند با اجرایی شدن سیاست یکسان سازی نرخ ارز، مرکز مبادلات ارزی نیز با کارکرد فعلی برچیده خواهد شد و دیگر نرخ گذاری در آن انجام نمی‌شود. البته طی ماه‌های گذشته نیز اقداماتی در راستای حذف ارز دولتی انجام شده که می‌توان به حذف ارز مسافرتی به عنوان نمونه آن اشاره کرد. همچنین در حدود دو سال گذشته از تعداد کالاهایی که واردات آنها با ارز دولتی انجام می‌شد نیز به مرور کاسته شده است.

اختلاف 640 تومانی دو ارز آزاد و دولتی

اما طی یکی دو ماه گذشته قیمت‌ها در بازار آزاد هم با نوسان قابل توجهی همراه شده و رشد قیمت دلار به گونه‌ای بوده که از کانال 3700 تومان در اواخر مردادماه خارج و به بیش از 4000 تومان در مهرماه افزایش یافته است که نشان‌دهنده رشد بیش از 300 تومانی قیمت دلار در بازار آزاد در مدتی اندک خواهد بود. دلار آزاد در حدود یکسال گذشته نیز از کانال 3500 تا 3600 به 4000 تومان فعلی رسیده که افزایش تا بیش از 400 تومانی را به همراه دارد.

در حال حاضر اختلاف قیمت بین دو ارز بازار آزاد (حدود 4050 تومان) و مبادله‌ای (3411 تومان) به حدود 640 تومان می‌رسد که بیانگر افزایش شکاف بین دو نرخ اصلی است موضوعی که به طور قابل توجه در اجرایی شدن سیاست یکسان سازی نرخ ارز خواهد بود. با این حال گرچه طی یکسال اخیر بازار ارز دو دوره شاهد عبور دلار از مرز 4000 تومان بوده، اما در مجموع دولت یازدهم و اکنون دوازدهم توانسته فضای آرام تری را نسبت به دوره های قبل برای بازار ارز  فراهم کند، شرایط به گونه‌ای نبوده که بازار همواره در نوسان قرار گیرد و یا ثبات چندانی نداشته باشد.