عصر بازار- سرمایهگذاری در بازار پایه برای سرمایهگذاران و بورس بازان حکم لبه تیغ را دارد که گام برداشتن بر روی آن پر ریسک است، آنچنان که بنیانگذار این بازار، مصطفی امید قائمی درسال ۱۳۹۰، درباره ذات این بازار معتقد است: بخشی از خریداران سهام بازار پایه آنها هستند که با جنجال گسترده قصد دارند قیمت سهام را افزایش دهند و از آنجا که سهمهای موجود در تابلوی بازار پایه فرابورس از کمترین میزان شفافیت برخوردار هستند، در نتیجه ریسک این شرکتها بسیار بالاست.
به گزارش پایگاه خبری «عصر بازار»، به گفته امید قائمی، اولین مدیرعامل فرابورس ایران، مهمترین هدف از تشکیل بازار پایه، جای گرفتن شرکتهایی بود که باوجود سخت گیریها و پیگیریهای زیاد از سوی بورس، مدیران آنها نسبت به بسته بودن نماد شرکتهای تحت مدیریت خود واکنشی نشان نمیدادند حتی به این قیمت که نماد شرکت مربوطه بیشتر از یکسال متوقف میماند. بر همین اساس برای رفع این مشکلات تصمیم به راه اندازی بازاری با استانداردهای اطلاع رسانی کمتر و پذیرش بیشتر شرکتها گرفتیم.
روند توسعهایی بازار پایه نشان میدهد، از شش سال پیش تاکنون، مجموع نمادهای معاملاتی در این بازار از 16 به 200 نماد معاملاتی رسیده است که 30 درصد کل نمادهای معاملاتی بازار را تشکیل میدهد و این موضوع نشان دهنده بزرگتر شدن بازار پایه است.
امیرهامونی، مدیرعامل فرابورس در آخرین گفتوگوی خود در روزهای نخستین هفته گذشته، طیف شرکتهای حاضر در بازار پایه را متنوع عنوان کرد و افزود: در بازار پایه، هم شرکتهای بسیار شفاف از جمله فرابورس، بورس کالا، بورس انرژی و سپرده گذاری حضور دارند و هم شرکتهای غیر شفافی که بعضا سالهاست مجامع عمومی خود را برگزار نکردهاند و برخی از آنها حتی هیچ یک از اطلاعات مالی خود را منتشر نکردهاند. بر همین اساس به سهامداران و بورس بازان تاکید میکنم که ورود به این بازار به دلیل خصوصیاتی که بیان شد بسیار پر ریسک است.
بازار پایه به سه دسته "الف"، "ب" و "ج" تقسیم بندی میشود که در گروه الف شرکتهای شفاف بورس کالا و فرابورس حاضرند و مرز میان ماندن در بازار ب و ج با دو معیار شفافیت و نقد شوندگی سنجیده میشود. به عبارتی اگر اظهار نظر حسابرس، مقبول و مشهود باشد، شرکت در گروه "ب" و در صورتی که اظهار نظر حسابرس، عدم اظهار نظر یا مردود باشد، شرکت وارد بازار "ج" میشود.
اگرچه به زبانی ساده و عام، بازار پایه محلی برای شرکتهای اخراج شده از بورسها محسوب میشود اما دامنه نوسان 10 درصدی در مقایسه با دامنه نوسان 5 درصدی در تالاراصلی، عدم توقف طولانی مدت نماد و آنلاین شدن معاملات این بازار طی چند ماه اخیر و نبود فعالان حقوقی بزرگ، موجب شده این بازار در مقایسه با دیگر بازارها از پویایی بالایی برخوردار باشد؛ آنچنانکه هستند سهامداران و سهم بازانی که مدعی هستند میزان بازدهی آنها از بازار پایه بسیار بیشتر از دیگر بورسهاست.
مصطفی امید قائمی، مدیرعامل شرکت توسعه مالی مهر آیندگان و اولین مدیرعامل فرابورس ایران شرایط بازار پایه و نوع فعالیت در این بازار را این چنین بیان میکند: بازار پایه شرایط خاص خود را دارد. سهامداران برای فعالیت در بازار پایه باید فاکتورهایی مانند عدم شفافیت، ریسک بالا و استاندارد کمتر شرکتهای پذیرفته شده را در نظر داشته باشند.
وی با بیان اینکه تعداد فعالان طی این سالها روندی افزایشی و صعودی داشته است، بیان میکند: به علت بالا رفتن تعداد سرمایهگذاران با پرتفویهای بزرگ، سهامداران بازار پایه افزایش پیدا کرده است. در واقع سرمایهگذارانی با پرتفویهای بزرگ، قسمت کوچکی از سرمایه خود را به بازار پایه میبرند و دست به ریسکهای بالاتری میزنند. از طرف دیگر، عمده سهام موجود در بازار پایه، قیمت کمتری دارد. بنابراین قیمت پایین سهام شرکتهای بازار پایه زمینه ساز تشویق سرمایهگذاران ریسک پذیر به فعالیت در بازار پایه میشود.
طی سالهای اخیر با رکود حاکم بر اقتصاد کشور و روی آوردن دولت به درآمدزایی از شرکتهای بزرگ که به نوعی قلب تپنده اقتصاد کشور محسوب میشوند، تجربه نشان داده که شرکتهای کوچکتر از این ضربهها مصون ماندهاند و با توجه به اینکه شرکتهای موجود در بازار پایه نیز از این دست شرکتهای کوچک با نقدشوندگی و نرخ شناوری پایین هستند، در نتیجه تمام این عوامل دست به دست هم داده است تا مسیر ورود به بازار پایه جذابیت بیشتری داشته باشد، بازاری که حضور در آن، حکم حرکت روی لبه تیغ را دارد.
افزایش استقبال از بازار پایه
مهدی ساسانی، تحلیلگر بازار نیز به هفته نامه بازار امروز میگوید: به نظر من عدم توقف نماد در بازار سرمایه یک نقطه قوت برای بازار پایه محسوب میشود و این رویهای است که باید از بازار پایه به سوی دیگر بازارها نیز سوق پیدا کند و به عبارتی در دیگر بازارها نیز اجرا شود، چرا که امروزه در بازار هر روز بر تعداد نمادهای متوقف طولانی افزوده میشود و این موضوع سهامداران را رنج میدهد.
او با تاکید بر اینکه توقف طولانی مدت نماد تنها موجب تنبیه سهامداران حقیقی میشود و نه شرکت مربوطه، تاکید میکند: توقف یک یا دو ساله یک نماد، خللی در فعالیت کارخانه ایجاد نمیکند و تنها موجب بلوکه شدن سرمایه سهامدار میشود.
وی همچنین با اشاره به دامنه نوسان ده درصدی در بازار اضافه میکند: همانطور که گفتم این موضوع نقطه قوت بازار پایه سهام محسوب میشود زیرا عامل پویا شدن بازار است و سهامداران ریسک پذیر میتوانند با روحیهایی که دارند، سود و بازدهی بیشتری را نسبت به بازار اصلی کسب کنند.
وی پیشبینی میکند که بازار پایه به دنبال آنلاین شدن و در زیر سایه نبود قوانین دست و پاگیر موجود در دیگر بازارها، به تدریج مورد استقبال سهامداران قرار بگیرد به ویژه اینکه مقرر شده نمادها به بازار "ج" منتقل نشوند و این موجب میشود ما با رویکرد جدیدی در بازار پایه مواجه باشیم. او همچنین شرکتهای موجود در بازار پایه را با پتانسیل بالا برای سودسازی میداند و توضیح میدهد: به عنوان مثال، در حال حاضر شرکتهایی هستند مانند گاز و لوله که پس از حل شدن مشکلات ورشکستگی و بخشش بدهی، در آستانه ساختن سود انباشته 31 میلیاردی است که این موضوع در بسیاری از دیگر شرکتهای موجود در بازار مصداق دارد. به همین دلیل است که گفته میشود فعالان بازار پایه باید از قدرت تحلیل و آنالیز بالایی برخوردار باشند تا بتوانند سود خوبی را کسب کنند.
عدم فرار پول از بازار پایه
محمد حق وردی از کارشناسان و تحلیلگران بازار نیز دلیل حضور فعال خود را در بازار پایه این طور توضیح میدهد: پس از آنلاین شدن بازار پایه، فعالان بازاری که از آنها به نوعی به نام نوسانگیر یا سفته باز یاد میکنیم و به نظر من حضورشان در بازار الزامی است، به طرف بازار پایه حرکت کردند. او تصریح میکند: جدول بازدهی بعضی از دوستان فعال در بازار حکایت از اعداد 500 و حتی 700 درصد میدهد در حالی که در بازار اصلی کسب چنین سودی بسیار دور از ذهن است.
وی در پاسخ به سوال خبرنگار ما که چگونه میتوان از شرکتهای در آستانه ورشکستگی یا فاقد هرگونه شفافیت چنین بازدهیهایی را به دست آورد، تشر یح میکند: بسیاری از تحلیلگران سعی میکنند بازار پایه را به مثابه یک سیاه چاله برای بعضی از شرکتهای بورسی ترسیم کنند این در حالی است که در این بازار شرکتهای خوب و سودسازی هستند که با تحلیل و آنالیز لازم میتوان از آنها سودهای خوبی کسب کرد.
او میگوید: سهامداران ریسک پذیر و فعال در بازار پایه گاه میتوانند با 10 روز فعالیت در بازار پایه سودی کسب کنند که معادل دو ماه فعالیت در بورس است و این نشان از پویا بودن بازار پایه به دلیل نبود قوانین دست و پاگیر دارد.
او آنلاین شدن معاملات را در بازار پایه یک حرکت و اقدام بسیار مناسب عنوان میکند و میافزاید: ارزش و گردش معاملات این بازار با آنلاین شدن معاملات بالا میرود و پیرو آن کارگزاران از ورشکستگی خارج میشوند و کارمزد بیشتری کسب میکنند. از سوی دیگر پویایی معاملات افزایش مییابد و نوسانگیرها به جای نوسانگیری در سهام ارزشی و بزرگ و سنگین بازار به سمت بازار پایه روانه میشوند و تفکیک سرمایهگذاری به خوبی انجام میشود.
وی میافزاید: معامله گران کوتاه مدت میتوانند بازدهی بسیار بیشتری در بازار پایه از طریق نوسانگیری کسب کنند و این باعث تداوم حضور این افراد در بازار و در نهایت عدم فرار پول میشود.