عصر خودرو

با صادرات نفت خام از طریق بورس انرژی فراهم می‌شود؛

امکان تبدیل ایران به مرجع قیمت گذاری نفت

عصر بازار- هفته گذشته، سید علی حسینی مدیرعامل بورس انرژی، اعلام کرد که قرار است در آینده‌ای نزدیک، معاملات نفت خام صادراتی بر روی تابلو بورس انرژی انجام گیرد.

امکان تبدیل ایران به مرجع قیمت گذاری نفت
نسخه قابل چاپ
پنجشنبه ۰۹ شهريور ۱۳۹۶ - ۱۶:۱۸:۰۰

    به گزارش پایگاه خبری «عصر بازار»، فروش نفت خام صادراتی توسط بورس انرژی اتفاق بسیار مهمی است که برای بازار سرمایه و اقتصاد کشور خواهد افتاد. کشوری که بر بستری از نفت خام و گاز طبیعی گسترانیده شده و دسترسی نابی به این منابع خدادادی دارد، باید در تمام عرصه‌های انرژی در سطح دنیا، جزو بزرگان و صاحب نظران باشد.

    حال اینکه ایران از این نعمات الهی برخوردار است و باید به بهترین شکل ممکن از این پتانسیل ها استفاده کرد تا مسیر توسعه در کوتاهترین زمان ممکن، طی شود. آغاز این رخداد، می تواند نقطه عطفی در تعیین جایگاه ایران بین فروشندگان نفت خام و گاز طبیعی در سطح دنیا باشد. بزرگانی که در حال حاضر جزو تولیدکنندگان طلای سیاه محسوب می‌شوند، تلاش می کنند تا در تمام زمینه ها مانند تعیین قیمت، نقش تعیین کننده ای داشته باشند. به این ترتیب ایران نیز قصد دارد در این زمینه نیز فعال شده و تبدیل به مرکزی برای قیمت گذاری منابع هیدروکربوری در منطقه و در گام بعدی در سطح دنیا شود. این فرآیند، مزیت های فراوانی را به همراه دارد که می-تواند قدرت اقتصادی کشور را دوچندان کند.

    یکی از مزایای فروش نفت خام در بورس انرژی، تبدیل شدن این بورس به مرجع قیمت گذاری نفت خام و محصولات مشتقه، برای مصارف داخل، کشورهای منطقه و در گام بعدی تمامی کشورهای دنیا است. برخی از کشورها با سرمایه گذاری در این زمینه توانسته اند، نقطه ثقلی برای تعیین قیمت نفت خام و دیگر مشتقات شوند. این در حالی است که آنها از نظر میزان منابع هیدروکربوری، حرفی برای گفتن ندارند. اما ایران با توجه به پتانسیل های بالقوه و بالفعلی که دارد، می تواند با استفاده از نیروهای متخصص در این حوزه و تبلیغاتی که در سطح منطقه و دنیا توسط بخش های مختلف انجام خواهد شد، همچنین با ارتباطات سازنده با کشورهای همسایه، به جایگاه ویژه ای در زمینه قیمت گذاری منابع هیدروکربوری دست یابد.

    متاسفانه تاکنون اقدامی در این زمینه انجام نشده است، اما مسئولان عزم خود را جزم کرده اند که این مهم انجام شود و در این راستا باید از تمام امکانات بورس انرژی در راستای اجرای هر چه بهتر این فرآیند، استفاده کرد. بر اساس گفته مدیرعامل بورس انرژی، در هر معامله نفت خام، مقدار 40 هزار تن (چیزی در حدود 150 تا 200 هزار بشکه در هر معامله) عرضه خواهد شد. چرا که تناژهای پایین‌تر از این مقدار، صرفه اقتصادی برای خرید و حمل نخواهد داشت.

    در حال حاضر بورس دوبی (DME) در منطقه به یکی از مراکز قیمت گذاری نفت خام تبدیل شده است و بنابراین در راستای بهبود عملکرد بورس انرژی، باید عملکرد بورس دوبی را مورد بررسی قرار داد تا راهکارهای بهینه در راستای عملکرد بهتر بورس انرژی استخراج و ارائه شود. در برخی موارد نیز باید از الگوهای موفق دیگری که در سطح دنیا کارنامه قابل قبولی از خود برجای گذاشته‌اند، تجربه کسب کرد تا بتوان عملکردی قابل تحسین و با حداقل اشتباه برجای گذاشت. حال در زمینه قیمت‌گذاری نفت خام، بورس دوبی می تواند یکی از الگوهای موفق منطقه لحاظ شده و در الگوبرداری مورد استفاده قرار گیرد.

    یکی دیگر از مزیت های راه اندازی عرضه نفت خام صادراتی در بورس انرژی، عرضه نفت خام کشورهای همسایه در این بورس است. در حال حاضر کشورهای زیادی در همسایگی ایران قرار دارند که جزو تولیدکنندگان اصلی نفت خام دنیا محسوب می‌شوند. از جمله این کشورها می توان به کشور عراق اشاره کرد که با دیپلماسی درست، می توان مسیر بهینه ای را به منظور عرضه نفت خام کشور عراق در بورس انرژی انتخاب و طی کرد. یکی از معضلات کشور عراق دریافت پول حاصل از فروش نفت خام است که اگر ایران بتواند برای این موضوع راهکار مناسبی که مورد قبول کشور عراق نیز باشد، ارائه کند، قطعا می تواند به نتایج قابل توجهی دست یابد.

    در راستای عملکرد مناسب‌تر عرضه نفت خام صادراتی در بورس انرژی، ارز مورد استفاده در معاملات، یورو در نظر گرفته شده است. به منظور دوری از تحریم های ظالمانه و همچنین اقبال بیشتر شرکت های اروپایی، یورو برای انجام معاملات گزینه مناسبی است که توسط مسئولان در نظر گرفته شده است. بنابراین انتخاب یورو، اقدامی بسیار هوشمندانه تلقی می-شود. فاصله گرفتن از دلار می تواند راهکاری مناسب جهت کاهش چسبندگی اقتصاد به دلار و عملکرد مناسب‌تر و انعطاف پذیرتر بخش خارجی اقتصاد باشد.

    عرضه نفت خام در بورس انرژی، می تواند راهکاری برای مقابله با تحریم ها باشد. با عرضه نفت خام در بورس انرژی، خریداران کوچکتری به سمت خرید طلای سیاه روی خواهند آورد. به عبارتی، خریداران درشت به خریداران ریز تبدیل می‌شوند که محدود کردن آنها با تحریم، مقداری دشوار خواهد بود. انتخاب یورو به عنوان ارز مورد استفاده در معاملات نفت خام، می تواند منجر به استقبال شرکت های کوچک اروپایی از نفت خام ایران شود. تنوع روش های مختلف فروش و همچنین تفاوت در گروه خریداران، از دیگر مزیت هایی است که راه اندازی فروش نفت خام در بورس انرژی به همراه دارد. به عبارت دیگر، همه تخم مرغ ها در یک سبد گذاشته نمی شود. با تنوع در روش های فروش و تنوع در مشتریان، قدرت مانور دولت در اجرای سیاست های کلی نظام افزایش خواهد یافت که در نهایت شاهد بهبود شرایط اقتصادی کشور خواهیم بود.

    از نکاتی که مسئولان باید به آن توجه کنند، استفاده از ابزارهای نوین مالی در راستای فروش نفت خام در بورس انرژی است. در پله اول باید فروش نفت به صورت فیزیکی انجام شود. اما با شکل گرفتن چارچوب فرآیند فروش فیزیکی و برطرف کردن ایرادات احتمالی، باید به سوی استفاده از ابزارهای دیگر از جمله ابزار مشتقه حرکت کرد.

    این در حالی است که در قدم های بعدی می توان معاملات کاغذی نفت خام را نیز در بورس انرژی راه اندازی کرد. قطعا استفاده از ابزارهای نوین مالی در راستای فروش نفت خام و سایر منابع هیدروکربوری در بورس انرژی، مزایای بسیار متنوعی را به همراه خواهد داشت که می توان به ایجاد نگرشی دقیق تر به آینده از دید سرمایه‌گذاران اشاره کرد. استفاده از ابزار مشتقه به سرمایه‌گذار کمک می کند که دید بهتری نسبت به فاکتورهای مختلف سرمایه گذاری داشته باشد که در نهایت به اتخاذ تصمیمی بهینه در راستای انجام سرمایه گذاری کارآمدتر ختم خواهد شد.

    اما نکته ای که مسئولان باید به آن توجه ویژه کنند، خرید نفت خام توسط پالایشگاه های داخلی از طریق ساز وکار بورس انرژی است. در حال حاضر، بخش قابل توجهی از نفت خام کشور توسط پالایشگاه های داخلی استفاده میشود که اگر بتوان آن بخش را وارد بورس انرژی کرد، شاهد رونق گرفتن بورس انرژی، شفافیت عملکرد پالایشگاه ها و قیمت گذاری مناسب و دقیق نفت خام و فرآورده‌ها خواهیم بود.

    در این مسیر، مشکلاتی وجود دارد که می توان با کمک نخبگان حوزه نفت و گاز که در کشور فعال هستند، مشکلات را رفع کرد. یکی از این مشکلات، تخفیف 5 درصدی قیمت نفت خام است که به پالایشگاه اختصاص می یابد. این تخفیف می تواند با ساز و کاری که توسط وزارت نفت تهیه می شود، در فرآیندی جداگانه به پالایشگاه ها داده شود. البته توجه به این نکته ضروری است که در اقتصاد پویا، نیازی به ارائه یارانه به تولیدکننده وجود ندارد.

    اختصاص یارانه منجر خواهد شد تا تولیدکننده به دنبال تکنولوژی روز دنیا نرفته و با تجهیزات قدیمی به عملیات خود ادامه دهد. چرا که یارانه پرداختی، حاشیه سود مناسبی را برایش ایجاد می کند. اما در هر صورت یارانه ای که دولت بر قیمت خوراک پالایشگاه ها در نظر گرفته است و همچنین یارانه ای که بر فرآورده‌های نفتی مصرفی توسط مردم اعمال می-شود، از جمله مشکلاتی است که در این حوزه وجود دارد و مانع ورود نفت خام داخلی به بورس انرژی می‌شود که قابلیت رفع شدن نیز دارد.

    به هر حال پس از درج نفت خام بر روی تابلو بورس انرژی، قاعدتا مصرف کنندگان داخلی نیز مشتاق خواهند شد تا این طلای سیاه را از بورس انرژی خریداری کنند و امید است تا با مزیت هایی که در خصوص عرضه نفت خام در بورس انرژی اشاره شد، این مهم در آینده نزدیک به وقوع بپیوندد تا هم بخش های داخلی اقتصاد و هم تولیدکنندگانی که از نفت خام به عنوان خوراک استفاده می کنند، از مزیت های این فرآیند بهره مند شوند و در انتها شاهد رشد و شکوفایی اقتصاد کشور و طی کردن مسیر توسعه در کوتاه ترین زمان ممکن باشیم.

     

    نویسنده: محمود احترامی، کارشناس شرکت الپری

    برچسب ها