عصر بازار: اگرچه ۹۰ درصد بحرانهای اقتصادی آمریکا ناشی از افزایش قیمت نفت بوده است، ولی در حال حاضر احتمال وقوع بحران با رشد ناگهانی قیمت نفت بسیار اندک به نظر میرسد.
به گزارش پایگاه خبری «عصربازار» به نقل از اقتصادنیوز، این روزها وقتی سخن از نفت به میان میآید، بحث در مورد قیمت نزولی طلای سیاه است. اما آیا این روند نزولی ادامه خواهد یافت؟ اگر این قیمتهای پایین ادامه نداشته باشد چه پیامدهایی خواهد داشت؟
بر اساس گزارش سیانبیسی، با وجود آشفتگی سیاسی موجود در منطقه غنی از نفت خاورمیانه، در نظر نگرفتن دیگر احتمالات خطرناک خواهد بود. چه اتفاقی خواهد افتاد اگر قیمت نفت ناگهانی روندی معکوس گیرد و شروع به اوج گرفتن کند؟ این یک واقعیت ناراحتکننده است که 9 مورد از 10 مورد بحرانهای اقتصادی آمریکا بعد از جنگ جهانی دوم به دلیل افزایش ناگهانی قیمت نفت خام بوده است.
مثالی از این موضوع همچنان در اذهان باقی است. در سال 1973 تحریم اوپک علیه آمریکا و دیگر کشورهای حمایتکننده از رژیم صهیونیستی در جنگ اعراب و اسرائیل چه بر سر قیمت نفت آورد؟ تاثیر آن روی جهش قابل توجه قیمت نفت بسیار زیاد بود. در پی چهار برابر شدن قیمت نفت، آمار بیکاری از 4.6 درصد در اکتبر 1973 به 9 درصد در آوریل 1975 افزایش یافت. تورم -که ریچارد نیکسون، رئیسجمهور وقت ایالات متحده برای مهار آن توسط کنترل قیمتها و میزان دستمزد کارگران در سال 1971 ناموفق بود- به مسیر افزایشی خود ادامه داد و در پایان سال 1973 به قله 9 درصدی رسید. بحران اقتصادی به سرعت آغاز شد و منجر به رسیدن اقتصاد ایالات متحده به پایین ترین سطح خود در مارس 1975 شد. اوضاع بعد از آن برای مدت کوتاهی بهتر شد. ولی شوک قیمتی بعدی در سال 1979 باعث ایجاد شرایط اقتصادی بدتری در آمریکا شد.
آیا ایالات متحده در حال حاضر نیز آسیب پذیر است؟ با متوقف شدن احتمالی واردات از کشورهای تولیدکننده نفت چه بر سر اقتصاد آمریکا خواهد آمد؟
تحقیقات اخیر توسط جیمز همیلتون، اقتصاددان دانشگاه سن دیگو، با همکاری کریستین باومیشتر از نوتردام، روی اثر شوکهای ناشی از عرضه و تقاضا روی اقتصاد آمریکا نشان داد که «افزایش قیمت نفت ناشی از شوک عرضه، بعد از یک تاخیر طولانیمدت منجر به کاهش فعالیت اقتصادی خواهد شد؛ ولی اگر افزایش قیمت نفت ناشی از افزایش در میزان تقاضای مصرف نفت خام باشد، تاثیر چندانی روی فعالیتهای اقتصادی نخواهد داشت.»بنابراین شوک در عرضه نفت، بهصورت بالقوه خطرناک خواهد بود.
اما کاهش در میزان عرضه به چه میزان تاثیرگذار خواهد بود؟ بر اساس مطالعات همیلتون، شوک قیمتی در سال 1973، باعث کاهش 10 درصدی تولید جهانی و افت 3.2 درصدی در تولید ناخالص ملی ایالات متحده شد، ولی افت 8 درصدی تولید ناشی از جنگ خلیج فارس در سال 1990 منجر به کاهش تولید ناخالص ملی تنها به میزان 0.1 درصد شد.
امروز اثر این موضوع به مراتب کوچکتر خواهد بود. به دلیل افزایش چشمگیر ظرفیت تولید نفت در امریکا، وابستگی این کشور به واردات نفت به عنوان تنها منبع انرژی و شدت انرژی در تولید ناخالص ملی (مقدار انرژی مورد نیاز برای مقدار تولید مشخص) ایالات متحده کم شده است.
در مورد تورم نیز، بانک جهانی گزارش داده اتس: «قیمت نفت به شدت روی تورم آمریکا در سال 1981 موثر بود، ولی در حال حاضر اثر آن روی تورم به مراتب کمتر خواهد بود.»
بنابراین، از منظر تولید ناخالص ملی، حساسیت اقتصاد در اثر شوک قیمتی نفت، بسیار کمتر از گذشته خواهد بود. یک دلیل اصلی برای این موضوع تغییر در قوانین پولی در اوایل دهه 1980 بود که باعث در نظر گرفتن کنترل تورم در سیاستهای پولی اتخاذ شده پیش رو شد.
این بدین معنی نیست که ایالات متحده عاری از هر گونه نگرانی است. یک تغییر حمایتی در قیمت نفت خام همچنان روی اقتصاد تاثیر بهسزایی خواهد داشت. شواهد نشان میدهند که امروزه یک شوک ناگهانی در قیمت نفت باعث تاثیرات ثانویه نظیر تقلیل یافتن انگیزهها برای توسعه منابع سنتی و جایگزین انرژی میشود. ولی توانایی ضربه زدن به اقتصاد آمریکا با قطع موقت عرضه از سوی کشورهای خارجی تولید کننده نفت به پایان رسیده است.
جهت دریافت آخرین اخبار از طریق تلگرام به کانال اختصاصی عصربازار ( https://telegram.me/asrebazar ) بپیوندید. برای دریافت آخرین نسخه از نرم افزار تلگرام اینجا را کلیک کنید.