عصر بازار- فرارسیدن تیرماه هر سال در بازار سرمایه با برگزاری مجامع اکثر شرکتهای بورسی و فرابورسی گره خورده تا سهامداران با حضور در مجامع سالانه درباره سیاستهای تقسیم سود شرکت تصمیم گیری کنند.
به گزارش پایگاه خبری «عصر بازار» ، سه مفهوم سرمایه گذاری، تامین مالی و سود نقدی، اساس بنیادینی هستند که زیرساختهای مالی شرکتی را در بر میگیرند و مدیران شرکتها با به کارگیری آنها به هدف اصلی خود یعنی حداکثر سازی ارزش شرکت و ثروت سهامداران میپردازند.
در این بین مفهوم "سودنقدی" به این پرسش که چه میزان از سود باید به سهامداران پرداخت شود و چه نسبتی از آن برای سرمایه گذاری مجدد جهت رشد آتی شرکت بهکار رود، پاسخ میدهد. چنانچه فرصت سرمایه گذاری مجدد نتواند حداقل نرخ بازدهی مورد انتظار سهامداران را محقق کند، آن سود در اختیارشان قرار میگیرد. بر عکس آنچه در بازار سرمایه ما اتفاق میافتد و شرکتهای با تقسیم سود بالا از استقبال زیادی در مقایسه با شرکتهای با تقسیم سود پایین مواجه میشوند، در اکثر بازارهای مالی توسعه یافته، اغلب شرکتها سیاست تقسیم سود را با وضعیت خود در چرخه عمرشان تطابق میدهند. یعنی شرکتهایی با رشد بالا و فرصتهای سرمایه گذاری زیاد، معمولاً سود نقدی تقسیم نمیکنند، در حالیکه شرکتهای باثبات با جریان نقد زیاد و پروژههای کمتر، تمایل به پرداخت بخش بیشتری از سود خود بهعنوان سود نقدی سهام دارند.
سود نقدی هر سهم بهواسطه عینیت و ملموس بودن، برای دارنده آن بهعنوان یکی از منابع ایجاد نقدینگی، از اهمیت ویژهای برخوردار است. این مسئله نزد مدیران شرکتها نیز دارای اهمیت است، از این رو بخشی از توان و توجه آنها معطوف «سیاست تقسیم سود» است. زیرا سیاست تقسیم سود هر شرکت نقش مهمی در تعیین ارزش سهام آن دارد اما مسئله اصلی، ریشه یابی دلایل اتخاذ یک سیاست تقسیم سود مشخص از سوی شرکتها است. مطالعات نشان میدهد، اولا" سطح سود تقسیمی شرکتها به سطح بازده سود تقسیمی سال قبل بستگی دارد؛ ثانیا" شرکتها وقتی فرصتهای سرمایه گذاری زیادی دارند، سود کمی تقسیم میکنند. همچنین اهرم مالی شرکت و ساختار سرمایه آن و نیز پیشبینی سودآوری دورههای آتی و همچنین نرخ تورم، در تعیین خط مشی تقسیم سود مهم است. از طرفی به دلایل مالیاتی، برخی بر این باورند که سرمایه گذاران، سهام دارای بازده مورد انتظار بالاتر (سهام رشدی) را به سهامی که سود نقدی تقسیم میکند (سهام ارزشی) ترجیح میدهند. وضع مالیات بر سود سهام تقسیمی باعث میشود تا با پرداخت سود، بازده پیش از مالیات سهامداران از بازده پس از کسر مالیات آنها بیشتر شود.
البته یکی از اصلیترین فاکتورهایی که در بازار سرمایه ما بهویژه در سالهای اخیر تاثیر بسیار بالایی در سیاست تقسیم سود داشته نحوه خرید و تملک شرکتها توسط سهامداران عمده و نیز ساختار نهادی سهامداران عمده بوده است، به طوری که سهامداران برای پیشبرد اهداف خود نظیر بازپرداخت بدهی و اقساط ناشی از تملک شرکتها و همچنین شرکتهای سرمایه گذاری برای جوابگویی به سهامداران خود، سیاست تقسیم سود حداکثری و تضعیف بنیه مالی را در پیش گرفتهاند.
رفتارشناسی سهامداران در سالهای اخیر در بورس تهران نشان دهنده عدم استقبال مناسب سهامداران خرد برای حضور در مجامع شرکتهاست که از دلایل اصلی آن میتوان به کاهش سودآوری شرکتها در سالهای اخیر و به تبع آن تقسیم سود کم در مجامع، تعویق طولانی مدت برگزاری مجامع سالانه شرکتهایی نظیر پالایشی و نیز گروه بانکی به عنوان دو صنعت با بیشترین تعداد سهامداران و در نتیجه توقف طولانی مدت نماد این دو گروه که زیانهای جبران ناپذیری بر سهامداران خود وارد نمودند و در کنار آن ترجیح شرکتها بر پرداخت سود نقدی با تاخیر، سردرگمی سهامداران برای دریافت سود نقدی و همچنین تاثیرپذیری مستقیم سیاست تقسیم سود توسط سهامداران عمده و نقش اندک سهامداران خرد در این تصمیم گیری از جمله عوامل عمده عدم استقبال از مجامع شرکتها بوده است.
البته مجامع امسال فضای متفاوتتری نسبت به سال گذشته دارد. چرا که سال گذشته، افت شدید قیمتهای جهانی، رکود حاکم بر اقتصاد کشور و نیز نبود گشایشهای کافی در بحث تحریمها باعث شده بود تا شرکتها نه تنها سودآوری حداقلی داشته باشند بلکه سیاست محتاطانهای در قبال تقسیم سود را در مجمع سالانه خود در پیش بگیرند، اما فضای مجامع در سال جاری به دلیل برگشت قیمتهای جهانی و بهبود فضای کسب و کار و گشایشهای ناشی از برجام که نمود آنها در صورتهای مالی شرکتها و به خصوص عملکرد سه ماهه اول 96 مشاهده میشود، سهامداران امیدوارتر شدهاند.
کامل ابراهیمیان – مدیرمعاملات کارگزاری بانک توسعه صادرات