عصر بازار- اداره پیشگیری و ارتقای سلامت بازار سرمایه وفق بند ۸ ماده ۷ قانون بازار اوراق بهادار در اسفندماه سال گذشته با ماموریت ارتقای سلامت بازار و پیشگیری از وقوع جرایم و تخلفات در این حوزه با همکاری تمامی نهادهای فعال در این زمینه و تعاملات چند بخشی تشکیل شد.
به گزارش پایگاه خبری «عصر بازار»، شناسایی نقاط آسیب و مفسده خیز در بازار سرمایه و اتخاذ تدابیر لازم جهت کاهش یا دشوار سازی زمینه وقوع آنها با تکیه بر شیوهها و راهبردهای گوناگون به خصوص تکیه بر اتوماسیون و حذف عوامل رسانهای، آگاهی بخشی و ارتقاء دانش عمومی نسبت به بازار سرمایه و ایجاد احساس امنیت در بین فعالان این بازار از مهمترین اهداف تشکیل این اداره محسوب میشود.
شاید مهمترین سوالی که در وهله نخست درباره تشکیل این اداره به ذهن متبادر میشود، این است که ضرورت تشکیل این اداره چیست؟
بر این اساس «عصر بازار» جهت پاسخ به این سوال و همچنین سوالات دیگر در همین خصوص مصاحبهای با سرکار خانم سمیه سادات آقامیری، رئیس اداره پیشگیری و ارتقای سلامت بازار سرمایه انجام داده است که میخوانید.
- وظیفه اداره پیشگیری و ارتقای سلامت بازار سرمایه چیست؟
این اداره با هدف ارتقاء سلامت و افزایش شفافیت و پیشگیری از جرایم، ناهنجاریها و تخلفات در بازار سرمایه شکل گرفته است. در همین ابتدا باید اشاره کنم، هنگامی که از ارتقاء سلامت صحبت میکنیم تنها نگاه به جنبههای منفی نیست و جنبههای مثبت را هم شامل میشود؛ یعنی اگر در نحوه نظارت، وضع مقررات، سیستمهای اداری، فنآوری اطلاعات و ارتباطات بازار نقاط ابهامآمیز وجود داشته باشد، این اداره وظیفه دارد که از منظر فعالان بازار این نقاط را شناسایی و در جهت رفع یا کاهش آنها اقدامات مقتضی را با همکاری سایر نهادها انجام دهد. وظایف زیادی در خصوص پیشگیری از جرایم و تخلفات وجود دارد که از بدو تاسیس سازمان بورس و اوراق بهادار تاکنون هر یک از بخشهای نظارتی سازمان به تنهایی این وظایف را متناسب با حوزه فعالیت خود به نحو احسن انجام میدادند اما هم اکنون اداره پیشگیری به مثابه یک نقطه ثقل مرکزی این وظیفه خطیر را عهده دار شده است. البته باید خاطرنشان کرد که این اداره در فعالیتهای دیگر قسمتهای سازمان دخالت نمیکند بلکه این بخش تنها وظیفه سیاستگذاری، هماهنگی سیاستهای اتخاذ شده، پیشبرد زمانی و فیزیکی آنها و نهایتا نظارت بر اجرای این سیاستها را بر عهده دارد.
- آیا پیشگیری از تخلفات و جرایم مهمترین هدف تشکیل این اداره محسوب میشود؟
بله قطعا همین طور است اما باید توجه داشته باشیم این مقوله تنها زمانی محقق میشود که زمینهها و بسترهای وقوع این جرایم و تخلفات از میان برود. این موضوع نیز در پرتو همکاری نهادها و سازمانهای مختلف، تدوین آیین نامههای پیشگیرانه، ایجاد تشکیلات و تخصیص منابع مادی و معنوی در این زمینه و پایایی و حساب پذیری در اجرای این برنامهها محقق میشود.
- چگونه میشود سلامت بازار را ارتقاء داد؟
گام نخست در این راستا، اصلاح قوانین و مقررات موجود است. در حال حاضر قوانین و مقرراتی در بازار سرمایه وجود دارند که به دلیل گذشت چند سال از تصویب و اجرای آنها نیاز به بروز رسانی دارند یا برخی دیگر دچار ابهام و نارسایی شدهاند که پس از چند سال اجرا شدن نقاط ضعف آنها آشکار شده است؛ برخی از این قوانین نیز محدودیتهایی برای فعالان بازار ایجاد کردهاند. به این ترتیب اداره پیشگیری و ارتقا سلامت بازار وظیفه دارد با شناسایی این قوانین و اصلاح آنها با نظرخواهی و تجمیع نظرات متخصصان، کارشناسان و فعالان در هر حوزه، موانع و محدودیتها را رفع کند. از دیگر اقدامات لازم در این حوزه افزایش و ارتقاء سطح دانش عمومی (دانش عموم سرمایهگذاران در بازار سرمایه) و دانش تخصصی (دانش فعالان حرفهای بازار سرمایه) است. از رهگذر افزایش آگاهیها از یک سو افراد از سر غفلت مرتکب تخلف و یا جرمی در این حوزه نمیشوند و از سوی دیگر به راحتی بزه دیده این جرایم واقع نمیشوند.
بازارهای سرمایه بینالمللی تجاری نیز نقش مهمی در زمینه ایجاد شفافیت، کارآمدی، سهولت کسب و کار و اضافه کردن بازار دارند. ابزارهای فنآوری اطلاعات و ارتباطات و نظامهای حل و فصل اختلافات نیز عمدتا نقش قابل توجهی در افزایش کارآمدی، شفافیت و انسجام در این حوزه دارند؛ خصوصا این که دستاوردهای علمی آنها با فرهنگ ایرانی و اسلامی بومی سازی شود تا به این وسیله بتواند نیاز بازار سرمایه ایران و همچنین فعالان این حوزه را بر آورده سازد.
- چه اقداماتی تاکنون جهت پیشگیری از وقوع این جرایم و تخلفات انجام دادهاید؟
شناسایی ناهنجاریها، تخلفات و جرایم این حوزه کاری است که صورت گرفته است. نخستین گام جهت اتخاذ یک سیاست پیشگیرانه مطلوب این است که بدانیم ناهنجاریها، تخلفات و جرایمی که در این حوزه صورت میگیرند عموما در کدام موقعیتها، توسط چه اشخاصی و با چه اهداف و شیوههایی واقع میشوند. تاکنون نیز جلسات زیادی پیرامون این موضوع به صورت درون سازمانی و برون سازمانی با حضور کارشناسان و متخصصان این امر تشکیل شده است تا با دیدی کامل و جامع ابعاد موضوع تشریح و تبیین شود و پیرو این شناخت چاره سازی دقیقی جهت حل مشکلات آن پیشنهاد شود.
- کدام زمینهها در بازار سرمایه زمینه ساز تخلفات است؟ برای رفع آنها چه برنامهای در دست اقدام است؟
این اداره نقاط ابهام یا نقص را شناسایی میکند و حسب مورد در خصوص آنها اقدام مینماید. باید تاکید کنم که هدف از ایجاد این اداره و جهت گیری آن دو طرفه است. از یک جهت سرمایهگذاران و دیگر فعالان بازار سرمایه و از سوی دیگر تعامل آنها با یکدیگر و جایگاه نهاد ناظر در این میان مطرح است. در واقع ارتقاء سلامت صرفاً جنبه پیگیرانه و مبارزه با جرایم و تخلفات را ندارد. ارتقاء فرهنگ صحیح و کیفیت ارتباطات، رفع موانع کسب و کار، اتخاذ یک سیاست مشارکتی در بین فعالان این حوزه و افزایش علم و آگاهی نسبت به قانون نقش به سزایی در کاهش وقوع جرایم و تخلفات یا دشوارسازی امکان تخلف و جرم را دارد.
- تخلفات و جرایم بازار سرمایه بیشتر به کدام گروه از فعالان بازار اختصاص دارد؟
مقنن در فصل ششم قانون بازار اوراق بهادار طیف وسیعی از جرایم و تخلفات این حوزه را بر شمرده است. همچنین در جای جای این قانون نیز شاهد اشاره به برخی از تخلفات هستیم. این جرایم و تخلفات در اغلب مواقع اختصاص به بخش خاصی از فعالان بازار سرمایه ندارد بلکه یا مرتکبان به نحو عام و همه فعالان این حوزهاند یا در خود ماده به صراحت به مرتکب آنها اشاره شده است.