عصر بازار- عضو شورای فقهی بانک مرکزی اظهار کرد: در طرحی که مجلس برای اصلاح قانون عملیات بانکی بدون ربا آماده کرده ، مجوز لازم به بانک مرکزی برای برخورد با مؤسسات مالی و اعتباری غیر مجاز به صورت شفاف داده شده است.
به گزارش پایگاه خبری «عصر بازار» به نقل از ایکنا، در طول سالهای اخیر، مدام خبر ورشکستگی یک مؤسسات مالی و اعتباری غیر مجاز و نارضایتی سپردهگذاران این مؤسسات به گوش میرسد. در روزهای اخیر هم برخی سپردهگذاران چند مؤسسه مالی و اعتباری که از بازپرداخت اصل و سود سپرده سپردهگذاران ناتوان هستند، جلوی بانک مرکزی و همچنین شعبات این مؤسسات در چند شهر کشور دست به اعتراض زدند.
قطعا در پدید آمدن چنین مشکلی بزرگی در نظام بانکی کشور، عوامل مختلفی نقش دارند که لازم است نقش هر یک از آنان و لوازم پایان دادن به چنین مشکلاتی مورد بررسی قرار بگیرد.
برای بررسی بیشتر این موضوع با حجتالاسلام والمسلمین سیدعباس موسویان، عضو شورای فقهی بانک مرکزی و عضو کارگروه اصلاح قانون عملیات بانکی بدون ربا، گفتوگویی انجام دادهایم که در ادامه میآید: ابتدا بفرمائید که شما منشأ پدید آمدن معضلی به نام مؤسسات مالی و اعتباری غیر مجاز و ورشکستگی آنان را در چه میدانید و بانک مرکزی برای مقابله با این مؤسسات و بازگرداندن سپردههای مردم چه اقداماتی باید انجام دهد؟
واقعیت مطلب این است که در این زمینه نمیتوانیم فقط بانک مرکزی را متهم کنیم. به اعتقاد من، چهار گروه در اینجا مقصر هستند و اشتباهات این چهار گروه، دست به دست هم میدهد و باعث میشود تا چنین مشکلاتی پدید آید. در ردیف اول، خود آن مؤسسههایی هستند که از بانک مرکزی مجوز ندارند و مؤسسهای را راهاندازی کردهاند و گاهی و هم اقدام به تبلیغات دروغین میکنند که ما از بانک مرکزی مجوز گرفتهایم، در حالیکه هیچ مجوزی وجود ندارد.
در درجه دوم، خود سپردهگذاران مقصر هستند. افرادی که به خاطر چند درصد سود بالاتر وسوسه میشوند و در مؤسسههای گمنام و غیرمجاز سپردهگذاری کرده و تحقیق نمیکنند که گذشته این مؤسسه و سودآوری آن و جایگاه آن در نظام پولی و مالی کشور کجاست و صرفا به خاطر کسب سود، چنین مؤسساتی را انتخاب میکنند.
به اعتقاد من، عامل سوم، صدا و سیماست که به خاطر کسب درآمد از تبلیغات، برای چنین مؤسساتی تبلیغات لازم را انجام داده و به مردم القا میکنند که چنین مؤسسهای خوشنام و معتبر است بنابراین در آنجا سپردهگذاری کنید. سود و درآمد چنین مؤسساتی هم از طریق صدا و سیما تبلیغ میشود، بدون اینکه از این مؤسسات، درخواست مجوز و درخواست مجوز پخش آگهی بازرگانی کند. بنابراین باید صدا و سیما در مقابل این تبلیغات پاسخگو باشد.
همینطور خود بانک مرکزی به عنوان نهاد ناظر در فعالیتهای پولی و مالی کشور باید نظارت خود را دقیقتر و کاملتر کند. به صرف اینکه گاهی به مردم گفته میشود در سایت ما نگاه کنید و اگر اسم مؤسسهای نبود، بدانید که دارای مجوز نیست، کفایت نمیکند. به نظرم باید بانک مرکزی با هر مؤسسه غیرمجازی، رسما هم به شکل تبلیغاتی اطلاعرسانی کند که اگر مؤسسهای به اسم بانک مرکزی در حال تبلیغ است، به دروغ تبلیغ میکند و چنین مؤسسهای مجوز ندارد.
همچنین لازم است بانک مرکزی عملا پیگیر باشد و آن مؤسسه را به تعطیلی بکشاند، قبل از اینکه اقدامات و عملیات آن مؤسسه بزرگتر شود. براین اساس به اعتقاد من، چهار گروه در این زمینه کوتاهی کردهاند که هم خود طراحان و مؤسسین چنین مؤسساتی و هم بانک مرکزی به عنوان نهاد ناظر کوتاهی کرده است. همچنین صدا و سیما با تبلیغ نارسا و تبلیغات صرفا درآمدی، بدون رعایت اصول و ضوابط تبلیغات و هم خود مردمی که در چنین مؤسساتی سپردهگذاری میکنند، مقصرند.
مردم همانگونه که در سایر فعالیتهای اقتصادی، تحقیق و جستوجو میکنند باید نسبت به مؤسسات و حتی بانکهای مجاز تحقیق کنند.
وقتی بانکی مجاز است، بدین معنا نیست که حتما کارنامه موفقی هم دارد. مردم باید تحقیق کنند که آن بانک چه سابقهای دارد و همکاریاش با بانک مرکزی در چه وضعیتی است و سپس اقدام به سپردهگذاری و سرمایهگذاری کنند.
آیا بانک مرکزی قدرت کافی برای برخورد با این مؤسسات را دارد و شما مسئله استقلال بانک مرکزی را تا چه اندازه در جلوگیری از چنین اتفاقاتی مؤثر میدانید؟
بانک مرکزی به عنوان نهاد ناظر بخش پولی و مالی کشور از قدیمالایام اختیارات لازم را داشت. البته بحث استقلال بانک مرکزی به جای خود، ولی با قطع نظر از بحث استقلال، بانک مرکزی به عنوان تنها نهاد ناظر در جریانات پولی کشور از قدیم میتوانسته محکمتر از این برخورد کند و جلوی این جریانات را بگیرد. البته مقداری خلأهای قانونی وجود داشت که خوشبختانه اکنون برطرف شده و در رابطه با تأسیس این مؤسسات مالی غیرمجاز به صورت صریح و روشن، قوانین و مقررات لازم وجود دارد و بانک مرکزی میتواند با استناد به آنها اقدامات جدی و قاطع انجام دهد.
البته هرچه بانک مرکزی در سیاستگذاری و برنامهریزیها مستقلتر باشد، توانایی آن بالاتر می رود اما به اعتقاد بنده در رابطه با برخورد با چنین مؤسساتی، نه خلأ قانونی و نه خلأ ابزاری وجود ندارد. بانک مرکزی خیلی راحت میتواند حسابهای چنین مؤسساتی را در سایر بانکها و مؤسسات قفل کند و تبلیغات آنها را ممنوع کند و از سوی دیگر دادوستدهای پولی آنها را ممنوع کند که در اینصورت یکروزه فلج خواهند شد.
آیا در طرحی که برای اصلاح قانون عملیات بانکی بدون ربا آماده کردهاید به مشکلات مؤسسات مالی و اعتباری غیرمجاز و راههای مقابله با آنها اشارهای شده است؟
بله. هم در طرح مجلس و هم در لایحهای که بانک مرکزی آماده کرده است، نسبت به برخورد با این موارد، بسیار قاطع، روشن و شفاف، مواد و تبصرههایی دیده شده است تا با چنین مشکلاتی برخورد شود.
به نظر شما با تصویب قانون جدید بانکداری بدون ربا میتوانیم شاهد پایان یافتن معضل مؤسسات مالی و اعتباری غیرمجاز باشیم؟
از جهت قانونی شاید سه سال پیش مشکل داشتیم اما اکنون مشکلی نداریم و حتی قبل از تصویب این طرح و لایحه، ما قوانین مورد نیاز را داریم و هم در قانون برنامه ششم و هم در لوایح بودجه سالهای 95 و 96 مواردی دیده شده است که کاملا دست بانک مرکزی را از جهت قانونی برای برخورد با چنین مؤسساتی باز میکند.