عصر خودرو

کارشناسان در گفت وگو با "عصربازار" پاسخ می دهند:

چرا بازار رشد نمی کند؟

عصر بازار- نگاهی به شرایط بورس نشان می‌دهد از دی ماه سال ۹۲ تاکنون بازار سهام با رشد پایداری مواجه نبوده و مشکلات متعددی بر سر راه توسعه و رونق آن قرار گرفته است.

چرا بازار رشد نمی کند؟
نسخه قابل چاپ
جمعه ۲۹ ارديبهشت ۱۳۹۶ - ۱۱:۰۷:۰۰

    به گزارش پایگاه خبری «عصر بازار»،  از نظر کارشناسان اقتصادی بالا رفتن سود بانکی در شرایط تورم زیر 10 درصدی از یک سو و تغییر قوانین اقتصادی از سوی دیگر از عوامل درجا زدن بازار در سال 95 است. در چنین شرایطی ابهامات سیاسی ناشی از برجام را نیز می توان از دست اندازهای بازار دانست. با توجه به این مسئله به سراغ کارشناسان بازار سرمایه رفتیم تا دلایل رشد نکردن بورس را با آنها بررسی کنیم. 


    علیرضا عسگری مارانی – مدیرعامل سرمایه‌گذاری ملی ایران
    نیاز اقتصاد به تفکر بازار سرمایه محور

    در اقتصاد کشور تعدادی مشکلات بنیادی وجود دارد که بر بازار سرمایه نیز تاثیر می گذارد. در وهله نخست باید به میزان سود پول در اقتصاد اشاره کرد. همان طور که می دانید نرخ سود بالای 20 درصد در شرایطی که تورم 8 درصد است، پول مردم را به جای بازار سرمایه به نظام بانکی هدایت می کند. این در حالی است که معافیت های مالی نیز به این امر دامن می زند.
    در شرایطی که به پول سرمایه گذاری شده در بازار سرمایه مالیات تعلق می گیرد و پول های اوراق مشارکت، سپرده های بانکی و... معافیت مالیاتی می گیرند، مسلم است که مردم بازار سرمایه را انتخاب نمی کنند.
    در چنین شرایطی بانک ها به جای تسهیلات بلندمدت به سوی تسهیلات کوتاه مدت گام برمی-دارند که این مهم در مسیر ایجاد دارایی مولد و زاینده که در جامعه اشتغال زا باشد، حرکت نمی کند.
    از سوی دیگر بحث سیاست های تشویق صنعت و تولید مطرح می شود. در حال حاضر اگر فردی سرمایه ای داشته باشد و به هر کدام از وزارت¬خانه¬ها مراجعه کند، هیچ کدام نمی  توانند تسهیلاتی بدهند که فرد سرمایه اش را در راه تولید و ثبت کارخانه به ثمر برساند. این مهم می تواند یکی از ضعف های اقتصاد باشد که بازار سرمایه را نیز محدود می کند.
    همچنین در اینجا می توان به پالایشگاه  و پتروشیمی نیز اشاره کنیم که طی سال  های گذشته بودجه خاصی برای توسعه آنها در نظر گرفته نشده است. 
    به طور کلی به نظر می رسد باید به فرهنگ جامعه پرداخته شود. متاسفانه مردم ایران فرهنگ بازار سرمایه را به درستی یاد نگرفته اند و این مهم بر تصمیمات آنها تاثیرات گسترده ای می گذارد. از سوی دیگر مسئولان نیز قدمی در جهت شکل گیری بسترهای سرمایه گذاری برنمی دارند. از این رو پیشنهاد می کنم مدیرانی در جایگاه های اقتصاد کلان کشور قرار بگیرند که تفکر بازار سرمایه محور داشته باشند. برای مثال زمانی که وزارت نیرو بدهکار است، بدهی خود به شرکت های بورسی را در اولویت کاری خود قرار دهد.
    در نهایت در حال حاضر هیجانی در بازار به خاطر فضای انتخابات ریاست جمهوری شکل گرفته است، در چنین شرایطی باید حواس سرمایه گذاران جمع باشد که سهامی خریداری کنند که توانایی رقابت با سود بازار پول را داشته باشد.

    حمیدرضا مهرآور، مدیرعامل شرکت کارگزاری بانک سامان
    لیدر محوری, عادت بد بازار سرمایه

    به طور کلی عوامل زیادی بر رشد و ریزش بازار سرمایه تاثیرگذار هستند، برخی از آنها سبب تقویت نیروهای عرضه و برخی دیگر موجب تقویت تقاضا در بازار خواهند شد. تقابل این دو دسته همواره می تواند تعیین کننده جهت اصلی بازار باشد.
    در حال حاضر یکی از عوامل اثرگذار بر بازار سرمایه که در دسته ریسک های سیاسی و سیستماتیک بر بازار قرار گرفته و موجب تقویت نیروی تقاضا در بازار شده، موضوع انتخابات کشور، فارغ از نتیجه آن است. در واقع اثرات این رویداد بزرگ سیاسی را بر فضای بورس تهران نمی توان نادیده گرفت. در شرایط فعلی با توجه به ابهام در آینده و نتیجه انتخابات عملا نمی توانیم انتظار رشد بی محابا را داشته باشیم. کما این که شاخص بورس اوراق بهادار نیز در سه ماه گذشته رشدی 3.5 درصدی داشت و حتی ارزش معاملات بازار نیز به 300 میلیارد تومان در روز رسید، اما ریسک انتخابات موجب شده بخشی از این رشد شاخص و به طریق اولی بخشی از رشد ارزش معاملات پس گرفته شود.
    از طرفی کاهش قیمت نفت نیز اندکی سرمایه گذاران را دچار هراس کرده و همگام با آن کاهش قیمت های جهانی برخی از کالاها مانند اوره و متانول که بخش بزرگی از شرکت های تولیدکننده گروه شیمیایی را تشکیل می دهند، دچار اختلال کرده است. به دلیل ماهیت بازار بورس ایران تغییرات کوچک در این صنایع می تواند جو عمومی و کلی بازار را منفی کرده و همین موضوع می تواند عامل اثرگذاری بر رفتار سرمایه گذاران در گروه های دیگر بازار باشد و در نهایت جو هیجانی را برای فروش ایجاد کند. این موضوع نیز یکی از دلایلی است که موجب عدم رشد بازار شده است.
    از دلایل دیگر عدم رونق بازار متاسفانه عادت به لیدر محوری بودن آن است. به طور عموم رشد پرشتاب در بازار همیشه از جانب لیدرها بوده است. در حال حاضر گروه خودرو که ارزش بازار بالایی را در بورس تهران دارد شرایط رکودی را تجربه می کند و چنانچه نوسانات مثبتی در معاملات برخی از شرکت¬ها مشاهده گردد بلافاصله با فشار فروش حقوقی ها روبه‌رو شده و سمت و سوی منفی پیدا می‌کند. در این گروه برخی از قراردادها گرچه با شرکای خارجی امضا شده و بعضا هم به مراحل اجرایی رسیده، اما شرکت های این گروه در صورت های مالی خود اتفاق مثبتی را ثبت نکرده‌اند تا برای سرمایه گذاران این گروه دلگرم کننده باشد. با توجه به افت قیمت نفت و محصولات پتروشیمی و برخی از فلزات و مواد معدنی عملا در صنایع وابسته به آنها نیز توان رهبری بازار دیده نمی شود. با توجه به مطالبات بالا و نرخ های تامین بالای گروه دارو در این گروه نیز عملا نمی توان انتظار پیشرو بودن را داشت. در گروه بانک نیز گرچه انتظار می¬رفت با گشایش‌های خارجی تعدیلات مثبتی در آنها رخ دهد، متاسفانه اتفاقات و اقدامات اخیر در صورت¬های مالی بانک ها سبب شده که  در حال حاضر شرایط لیدر بودن را ندارند. 
    از سوی دیگر، از عوامل مهم دیگر برای عدم رشد بازار سرمایه، نرخ های بالای بازار پول است که به عنوان نرخ بازده بدون ریسک در جامعه مبنای محاسبه بازده سرمایه گذاری ها قرار می‌گیرد. چنانچه این نرخ متناسب با تورم تعدیل شود، به طور قطع بازار سرمایه از رشد قابل قبولی برخوردار می شود‌.
    در مجموع به نظر می رسد این سه موضوع موجب رکود در بازار در شرایط فعلی شدند. پیش‌بینی می شود با عبور از ریسک انتخابات و عادی تر شدن وضعیت کشور و تثبیت در قیمت  های جهانی در برخی از گروه  های غیر وابسته به نفت، شرایط و تحرک مناسبی ایجاد گردد.


    فردین آقابزرگی _ مدیرعامل کارگزاری بانک آینده
    برنامه¬های اقتصادی قابل اجرا در حمایت از صنعت، تولید و اشتغال

    بر اساس مشاهدات و تجربیات گذشته، بازار سرمایه و بورس مستقیما تحت تاثیر نوسانات و برنامه ها و چشم انداز اقتصادی است و به طور جداگانه نمی توان مشکلات و چالش های این بازار را بررسی کرد. 
    با توجه به وضعیت کنونی که رکود اقتصادی به سطحی رسیده که کلیه صاحب نظران و دولت مردان نیز به این مسئله اعتراف کرده اند، نباید انتظار داشت که برخلاف وضع موجود اقتصاد، بورس رونق داشته باشد .
    این در حالی است که در یکی از آمارهای منتشر شده سرعت گردش پول در سال 95 به کمتر از یک رسیده است. بنابراین می توان نتیجه گرفت که ثبات در بازار بورس و عدم افت معنا¬دار شاخص کل به معنای علاقه مندی سرمایه گذاران و ورود نقدینگی است که از افت قیمت ها و شاخص بورس جلوگیری می کند.
    دلیل این موضوع را نیز می توان کاهش سود سپرده¬های بانکی و پیش بینی افزایش قیمت ارزها بعد از تعیین تکلیف انتخابات ریاست جمهوری دانست.
    در اینجا باید گفت مهم ترین عوامل اثر گذار در رونق بورس، ارائه برنامه های اقتصادی قابل اجرا در جهت حمایت از صنعت¬، تولید و اشتغال است. از این رو می توان گفت در اثنای پیاده سازی این برنامه ها بورس نیز به دلیل بهبود وضعیت اقتصادی پرحجم¬تر و پر رونق¬تر خواهد شد.
    بازار سرمایه و بورس در حال حاضر نیاز جدی به حمایت و قرارگرفتن در محور ارائه طرح ها و برنامه ریزی های اقتصادی دارد. از این رو برای فعالان  بازار سرمایه پرسش است که چرا تاکنون هیچ یک از کاندیداهای محترم در خصوص احیای بازار سرمایه و بورس برنامه  ای ارائه نکرده اند.
    درواقع با وجود صحبت های مکرر در خصوص نحوه پرداخت یارانه ها، تا به امروز هیچ کدام از کاندیداهای ریاست جمهوری در مورد بازار سرمایه و برنامه های خود در جهت پیشرفت این بازار مطلبی ارائه نکرده اند.

    مهدی طحانی مدیرعامل مشاور سرمایه گذاری آوای آگاه
    بورس دولتی، آفت بازار سرمایه
    مهم¬ترین عامل رشد نکردن بازار سرمایه در ایران را می توان دولتی بودن بورس عنوان کرد. در واقع 80 درصد شرکت های این بازار در اختیار دولت، شبه دولتی ها و سهام عدالت است و تنها 30 درصد از شرکت های حاضر در بورس را می توان متعلق به بخش خصوصی دانست. از معایب دولتی بودن شرکت های بورسی باید به بی انگیزه بودن مدیران شرکت ها اشاره کرد. در واقع مدیران شرکت های بورسی دولتی از آنجا که طی بازه زمانی 2 الی 3 سال تغییر می کنند، برنامه های بلندمدتی برای شرکت تدارک نمی‌بینند. همچنین شاهد تلاشی برای جذب سود و کارایی بیشتر یا جواب گویی در مجامع در این مدیران دولتی نیستیم.
    از سوی دیگر 70 درصد از کل شرکت های حاضر در بورس وابسته به قیمت های جهانی و کالامحور هستند. در واقع نوسانات بازارهای جهانی تاثیر بزرگی بر بازار سرمایه ایران دارد. برای مثال کاهش قیمت جهانی نفت، رکود  بازار سرمایه ایران را در پی دارد.
    همچنین متاسفانه بسیاری از شرکت های حاضر در بورس به سمت خام فروشی گام برداشته اند که این مهم نیز علاوه بر نداشتن ارزش افزوده در این صنعت، به تولیدات کشور نیز آسیب می زند. در واقع می توان گفت که این شرکت های خام فروش سود آنچنانی برای بازار سرمایه ندارند.
    از طرفی باید به شرایط محدود اقتصاد و پیچیده بودن قوانین مالی کشور نیز اشاره کرد. در تمامی کشورهای دنیا قوانین تجاری و اقتصادی ثابت و پایدار است و سرمایه¬گذاران می توانند بر مبنای یک قیمت ثابت برنامه ریزی های لازم برای پیشرفت و سودآوری را داشته باشند اما این مهم در ایران هر روز دستخوش یک تبصره و قانون جدید می شود. از این رو اعتماد سرمایه-گذاران هر روز کمتر می شود و نمی توانند ثابت قدم در این بازار به فعالیت خود ادامه دهند.
    سود بانکی 26 درصد در صورت تورم 9 درصد می تواند یکی از عجیب ترین شرایط و قوانین اقتصادی باشد که بازار سرمایه را در مقابل بازار پول و نظام بانکی تضعیف می¬کند. از سوی دیگر تصمیم گیری  های بدون فکر نیز به این بازار ضربه های جبران ناپذیری می زند. برای مثال چندی پیش در فرابورس شاهد آنلاین شدن معاملات در بازار پایه بودیم. این در حالی است که با رشد عجیب و غریب سهام در این بازار، بلافاصله معاملات آنلاین متوقف شد. در واقع می توان گفت اندیشه قوی پشت قوانین و تصمیمات ریز و درشت بازار سرمایه نیست. البته این تصمیمات نادرست را می توانیم در سطح اقتصاد کلان نیز ببینیم.
    از سوی دیگر غیرشفاف بودن گزارش¬های مالی شرکت ها نیز به این مسئله دامن می زند. در این خصوص می¬توان به بسته شدن نماد بانکی ها برای مدت های طولاتی اشاره کرد. این در حالی است که سال گذشته مجامع بانک ها برگزار و سود تقسیم شد اما بازهم در سال گذشته شاهد بسته شدن نماد همان بانک ها و بلوکه شدن سرمایه سهام داران آنها بودیم.
    یکی دیگر از دست اندازهای بازار نبود بازارگردان قوی در بورس ایران است. در تمامی بورس های موفق دنیا بازارگردان ها نقش بااهمیتی در به تعادل رساندن بازار دارند اما در ایران بازارگردان ها بیشتر نقش تشریفاتی به خود گرفته اند.
    در نهایت می توان به رفتن طرح اصلاح قوانین بازار سرمایه به مجلس اشاره کرد که در ظاهر برای رفع موانع و چالش های بورس در نظر گرفته شده است. این در حالی است که هنوز قدمی برای اصلاح قوانین تجاری برداشته نشده است. این نیز می تواند از دیگر مسائل تعجب برانگیز بازار سرمایه باشد.
    با توجه به موارد مطرح شده پیشنهاد می کنم، باید روی ذهن تک تک افراد جامعه کار کنیم که تفکر افراد جامعه به سمت سرمایه‌گذاری و سهام داری پیش برود.

    برچسب ها