عصر بازار- نقدینگیهای سرگردان و قفل شدن نقدینگی در بخشهای غیر مولد واژههایی است که این روزها بسیار میشنویم، از سوی دیگر نیاز شدید بخشهای تولیدی به سرمایه در گردش هم مسئلهای نیست که بر کسی پوشیده باشد.
به گزارش پایگاه خبری «عصر بازار» به نقل از تسنیم، نقدینگیهای سرگردان و قفل شدن نقدینگی در بخشهای غیر مولد واژههایی است که این روزها بسیار میشنویم، از سوی دیگر نیاز شدید بخشهای تولیدی به سرمایه در گردش هم مسئلهای نیست که بر کسی پوشیده باشد. خشکسالی مالی در اقتصاد کشورمان در حالی رخ داده که نقدینگی کشور هم در مسیر رشد قرار داشته است و این یک تناقض ساختاری را در اقتصاد ایران یادآور میشود که باید برای رفع آن برنامهریزی درست و منطقی صورت بگیرد. یکی از بخشهای مهم اقتصادی که باید بهکمک هدایت منطقی و درست نقدینگی کشور در مسیر رشد بنیههای تولیدی بیاید، بازار سرمایه است. بورس ایران اما خود دچار مشکلات ساختاری است و به اعتقاد کارشناسان اقتصادی نیاز شدید به اصلاح ساختار دارد. در حال حاضر بیش از 90 درصد تامین مالی در اقتصاد ایران از طریق بانکها انجام میشود و این برای کشوری که سالهاست تالار بورس فعال دارد پذیرفتنی نیست. بازار بورس باید قدرت این را داشته باشد که نقدینگیهای سرگردان را جذب کرده و بهبخشهای واقعی و مولد اقتصاد هدایت کند در غیر این صورت بورس از عمل به یکی از مهمترین وظایف خود باز مانده است.
بورس خنثی به درد نمیخورد
بازار بورس کشورمان در سالهای اخیر نشان داده است که عملکردش در حوزههای مختلف اقتصادی به نوعی خنثی است. به اعتقاد کارشناسان اگر بازار سرمایه همراستا به تحولات و وضعیت اقتصاد در بخشهای واقعی حرکت نکند نشان میدهد ارتباط آن با بخشهای واقعی قطع شده یا به شدت ضعیف شده است و در چنین شرایطی باید به اصلاح ساختار و ترمیم این رابطه اقدام کرد. قرار بر این بوده و هست که بازار سرمایه بتواند نسبت به تامین مالی واحدهای بزرگ صنعتی اقدام کند تا از این طریق فشار بر منابع مالی بانکها کاهش یافته و منابع مالی بانکی به سمت واحدهای کوچک و متوسط هدایت شود. اما در سالهای اخیر شاهد هستیم که بازار بورس موفق به انجام این وظیفه نشده است. بورس خنثی به درد اقتصاد کشورمان نمیخورد و باید ظرفیتهای این بازار را برای ایجاد تحرک در اقتصاد فعال کرد. شاهین شایان آرانی، فعال بازار سرمایه با بیان اینکه بازار سرمایه از پتانسیل بالایی برخوردار بوده و دارای ارزش نهفته است، در این باره معتقد است: «مشکل اصلی بازار در حال حاضر ساختار مدیریتی و نظارتی داخل بازار سرمایه است که به شدت دولت زده شده است. به نظر می رسد اصلاح قوانین و مقررات می تواندگرههای بهوجود آمده در آن را باز کند.»
اصلاح ساختار بورس برای فعال کردن بازار سرمایه
به باور کارشناسان اقتصادی آنچه ضروری است اجرای دقیق قوانین موجود از جمله قانون برنامه ششم توسعه است. رویکردهای مبتنی بر اوراق و سایر فعالیتهای مرتبط با بازار اسلامی مورد تاکید است اما با توجه به روابط فرامرزی و وضعیت فعلی اقتصاد کشور جانشین ساز خوبی برای تامین منابع مالی مورد نیاز بخش کارآفرینی نیست. سهم بازار بورس در تامین مالی کارآفرینی حداقل است و بیش از 90 درصد این نیاز توسط بانکها تامین میشود. بورس باید بحث تامین مالی کارآفرینی را از مرحله آغاز تا انجام بر عهده گیرد. به اعتقاد کارشناسان مقاومسازی بازار سرمایه شامل ارتقای سامانههای معاملاتی بازار، تسویه و پایاپای بازار باید در دستور کار قرار بگیرد و در این مسیر ما باید از توان داخلی استفاده کنیم و اگر به دانش بینالمللی هم نیاز شود از آن استفاده خواهد شد. یکی از چارچوبهای مهم که باید در مسیر اصلاح ساختار بورس مورد توجه قرار بگیرد، سیاستهای اقتصاد مقاومتی است دومین اولویت و محور با اهمیت سازمان، اصلاح رویههای اجرایی در سازمان بورس و بازار سرمایه است. راهاندازی ابزارهای جدید باید در اولویت سازمان بورس قرار بگیرد. یکی از مسائل مهم در این حوزه تعامل بورس با سایر نهادها است. تعامل با بانک مرکزی برای تنظیم سیاستهای پولی همانند کاهش سود سپرده از جمله این موارد است. در حال حاضر این ارتباط بورس با این نهادها کمرنگ است و برای اصلاح بازار سرمایه یکی از ضرورتهای مهم پررنگتر شدن این ارتباط است.
مشکل تامین نقدینگی در گردش یکی از مهمترین عوامل زمینگیر شدن واحدهای متعدد تولیدی در اقتصاد ایران است و برای تقویت بخشهای تولیدی باید راهکارهایی در حوزه تامین منابع ارزان قیمت برای بخشهای تولیدی و مولد اندیشیده شود، کارشناسان اقتصادی با اشاره به بانک محور بودن شدید اقتصاد کشورمان بر این باورند عبور از تله کمبود اعتبار نیازمند توجه به نقش بازار سرمایه در این عرصه است. به باور عموم کارشناسان اقتصادی یکی از مهمترین پیششرطهای تحقق شعار امسال، کاهش هزینههای تامین مالی است و برای کاهش این هزینه هم با توجه به وضعیت آشفته نظام بانکی بهرهگیری از امکانات بازار سرمایه و تقویت نقشآفرینی بورس در تامین مالی یک ضرورت انکارناپذیر است. یکی از اقدامات مهم برای اصلاح بورس افزایش سرمایه واحدها است که ظاهرا در دستور کار بورس قرار گرفته است، البته کارشناسان اقتصادی ضمن استقبال از افزایش سرمایهها بر این باورند این اقدام به تنهایی کافی نیست و آنچه مهم است هدایت نقدینگی به بخشهای مولد از کانال بورس است که باید برای تحقق آن برنامهریزی کرد. کارشناسان بر ضرورت فراهم کردن شرایط برای سوق نقدینگیهای خرد به بازار بورس در راستای مردمی شدن اقتصاد، تاکید میکنند و بر این اعتقاد هستند بازار سرمایه در این حوزه عملکرد موفقی نداشته باید شاهد تغییر رویکرد جدی در آن باشیم. بهروز نعمتی، عضو هیات رییسه مجلس شورای اسلامی، در این باره با تاکید بر لزوم توجه به بازار سرمایه کشور به خانه ملت گفت: «در سال اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال، باید از تمامی ظرفیتها برای تقویت بخش تولید و مردمی شدن اقتصاد استفاده شود. با تقویت بورس در سال جدید میتوان زمینه سوق بخش قابل توجهی از نقدینگیها را به بخش تولید فراهم کرد که به طور طبیعی انجام این مهم، در رشد اشتغالزایی تاثیرگذار است متولیان باید به نحوی برنامهریزی کنند که مردم بتوانند با سهولت در بازار بورس سرمایهگذاری کنند.»