عصر بازار- روز سهشنبه چهارم اسفندماه سال ۹۵ هفدهمین نشست پیشکسوتان بازار سرمایه در تالار استاد فقید دکتر غلامرضا اسلامی بیدگلی در محل کارگزاری بانک کشاورزی برگزار شد.
به گزارش پایگاه خبری «عصربازار»، در این نشست که با حضور پیشکسوتان و مدیران ارشد بازار سرمایه برگزار شد، داریوش روزبهانه رئیس هیئت مدیره کارگزاری بانک خاورمیانه و امیر محمدی مدیرتامین مالی شرکت تامین سرمایه آرمان به سخنرانی پرداختند.
پیش بینیEPS؛ آری یا نه؟
در ابتدای این نشست محمدی به موضوع پیشبینی اجباری سود توسط مدیریت شرکت پرداخت و لزوم ارائه آن را به چالش کشید. وی در این خصوص گفت: نظام اجباری پیشبینی سود در ایران وجود دارد و این عامل بازار را مجبور میکند تا در زمانهای مشخص، منتظر ارائه آن شده و از روند طبیعی بازماند. همچنین تعدیلات فراوانی روی این گزارشها انجام میشود که اعتبار گزارشها را زیر سوال میبرد. این امر دلیل اصلی توقف نمادها است و حتی در برخی از موارد، گزارشهای پیشبینی سود توسط مدیریت دستکاری میشود.
مدیرتامین مالی شرکت تامین سرمایه آرمان، ایجاد انتظار در بازار برای تایید نظر تحلیلگران را عامل دیگری از تاثیر منفی پیشبینی سود دانست و افزود: در صورتی که باید بر عکس این مسئله صادق باشد. علاوه بر این، مسائل خارج از اختیار مدیریت بر این گزارشها موثر است و آنها را دچار تغییرات میکند. اجبار پیشبینی برای این بوده که عدم تقارن اطلاعات میان افراد داخل شرکت و بیرون شرکت کاهش پیدا کند، اما واقعا این اتفاق روی نداده و گاهی برعکس موجب افزایش این عامل نیز شده است.
محمدی، نظام اجباری پیشبینی سود را در ژاپن تشریح کرد و توضیح داد: قانون افشای اطلاعات مالی در این کشور مربوط به ارائه اطلاعات پیشبینی فروش و پیشبینی سود قبل از موارد غیرعادی، مالیات و سود خالص است و در ابتدای هرسال انجام میشود. افشای تغییرات نیز طی سال همراه با دلایل محکم انجام شده و در انتهای سال هم دلایل مغایرت پیشبینی با اطلاعات واقعی منتشر میشود. به گفته وی، مدیران ژاپنی معمولا اطلاعات اولین پیشبینی را خوشبینانه ارائه میکنند و طی سال این اطلاعات را به صورت کاهشی مورد تجدید قرار میدهند. دلیل این امر نیز نشان دادن تصمیم مدیریت برای بهبود اوضاع شرکت، ترغیب نیروهای داخلی به منظور بهبود شرایط شرکت و رسیدن به اهداف اعلامی مدیریت است. در ژاپن ارزش پیشبینیها در حال کم شدن و شرایط با آمریکا متفاوت است.
مدیرتامین مالی شرکت تامین سرمایه آرمان در ادامه به نظام اجباری پیشبینی سود در چین پرداخت و تشریح کرد: شرکت در صورتی مجبور به انتشار پیشبینی سود است که نسبت به پیشبینی قبلی زیانده شده یا سال گذشته زیان شناسایی کرده باشد. همچنین در چین اگر تغییرات سود بیش از 50 درصد (مثبت و منفی) باشد نیز الزام به انتشار اطلاعات وجود دارد و خارج از این موارد، اجباری برای پیشبینی نیست.
محمدی افزایش کمیت اطلاعات در دسترس، کیفیت اطلاعات اختیاری بیش از اطلاعات اجباری، عدم واکنش بازار به همه اطلاعات اجباری و تمایل به عدم کاهش سود را از دیگر شرایط بازار کشور چین عنوان کرد. وی به انحراف پیشبینیهای سال مالی 94 شرکتهای بورسی ایران اشاره و اضافه کرد: قدر مطلق میانگین انحراف پیشبینیها از سود واقعی 272 درصد و میانگین پیراسته (حذف دو دهک اول و آخر)، 58 درصد است. در این میان 66 شرکت بیش از 100 درصد و 140 شرکت بیش از 40 درصد انحراف داشتهاند. همچنین میانگین انحراف مثبت 344 و میانگین انحراف منفی 105 درصد بوده است. این کارشناس بازار سرمایه، انحراف میان اولین پیشبینی و اطلاعات واقعی را به طور میانگین 460 درصد اعلام و بیان کرد: انحراف مثبت در اولین پیشبینی 743 درصد و انحراف منفی در اولین پیشبینی 88 درصد بوده است.
مدیرتامین مالی شرکت تامین سرمایه آرمان این اطلاعات را برای سال مالی 93 اینگونه اعلام کرد: قدر مطلق میانگین انحراف پیشبینیها از سود واقعی 289 درصد و میانگین پیراسته (حذف دو دهک اول و آخر)، 31 درصد بود. همچنین در این سال 40 شرکت بیش از 100 درصد و 99 شرکت بیش از 40 درصد انحراف داشتهاند. میانگین انحراف مثبت 438 و میانگین انحراف منفی 75 درصد بوده است. انحراف میان اولین پیشبینی و اطلاعات واقعی به طور میانگین 473 درصد، انحراف مثبت در اولین پیشبینی 854 درصد و انحراف منفی در اولین پیشبینی 144 درصد بوده است. وی در مورد همین اطلاعات در سال مالی 92 هم اظهار کرد: قدر مطلق میانگین انحراف پیشبینیها از سود واقعی 99 درصد و میانگین پیراسته (حذف دو دهک اول و آخر)، 32 درصد بود. همچنین در این سال 34 شرکت بیش از 100 درصد و 76 شرکت بیش از 40 درصد انحراف داشتهاند. میانگین انحراف مثبت 275 و میانگین انحراف منفی 51 درصد بوده است. انحراف میان اولین پیشبینی و اطلاعات واقعی به طور میانگین 150 درصد، انحراف مثبت در اولین پیشبینی 558 درصد و انحراف منفی در اولین پیشبینی 80 درصد بوده است. محمدی در انتها پیشنهادات خود را رفتن به سوی حذف تدریجی پیشبینی اجباری، حذف یکباره برای صنایع پیمانکاری، ساختمانی و هلدینگ، ارائه پیشبینی چند سناریویی به همراه مفروضات برای خروج از تاکید بر سود هر سهم و حفظ وضعیت مطلوب کاهش عدم تقارن اطلاعاتی، نظارت بیشتر بر اطلاعات واقعی میان دورهای و ماهانه و افزایش محتوای اطلاعات ماهانه براساس صنعت ارائه کرد.
تنش در مرزهای سیاست و اقتصاد
در ادامه این نشست داریوش روزبهانه رئیس هیئت مدیره کارگزاری بانک خاورمیانه به تحلیلی از اوضاع اقتصادی جهان و داخل کشور با تمرکز بر بازار سرمایه پرداخت و بیان کرد: نرخ رشد اقتصادی پیشبینی شده برای آمریکا در سال 2017، 3 تا 3.5 درصد بوده و این در حالی است که کل رشد اقتصادی اروپا 1.5 درصد است. همچنین رشد اقتصادی در ژاپن به عنوان مقیاس رشد خاور دور حدود یک درصد است. وی ادامه داد: رشد اقتصادی چین 6.5 درصد در حال کامل شدن، رشد اقتصادی کل جهان 1.7 درصد و شاخص پیشنگر جهانی 102 (بیش از 100 رشد نسبت به روند قبلی) است.
رئیس هیئت مدیره کارگزاری بانک خاورمیانه، در بخش دیگری به پدیدههای مهم بینالمللی پرداخت و مهمترین آنها را خارج شدن اقتصادآمریکا از رکود، مشکلات ساختاری ونهادی بسیار اقتصاد اروپا، مهلت جولای و بدهیهای یونان و احتمال گریکزیت، انتخابات فرانسه و فریگزیت دانست. این استاد دانشگاه با بیان اینکه ژاپن همچنان با کندی اقتصاد و فقدان تورم روبهروست، بیان کرد: اقتصاد چین ضمن غلبه بر مشکلات افزایش بدهی در ساختار و حباب مسکن درحال شیفت کلی به مصرف است. همچنین افزایش قدرت دلار فشار بدهی برکشورهای فقیر را افزایش میدهد و این فشار در منطقه لاتین بیشتر احساس خواهد شد.
به گفته روزبهانه، افزایش نرخ بهره درآمریکا ثبات را به سایرنقاط جهان بازخواهد گرداند و به اعتقاد بسیاری از تحلیلگران، قیمت کامادیتیها در حالت کلی درکف تاریخی خود قرار دارد. وی به تاثیر ترامپ نیز اشاره و تشریح کرد: استراتژی نظامی پیشدستانه، انزوای بیشترآمریکا، ائتلافهای جدید منطقهای به ویژه اعراب، عدم اعتقاد ذاتی ترامپ به ناتو، ناسازگاری در سیاستهای خارجی که از هم اکنون مشهود است، درک ناقص تیم ترامپ از فرآیند جهانی سازی، ترس اروپایی، کنارگذاشتن سیاست ملت سازی در خاورمیانه، فشار بیشتر اسرائیل، تست دموکراسی آمریکایی و شکننده بودن رشد اقتصادی در جهان از جمله این تاثیرات است.
مشکلات داخلی بازار سرمایه
رئیس هیئت مدیره کارگزاری بانک خاورمیانه در ادامه وضعیت داخلی را با تمرکز بر بازار سرمایه تحلیل کرد و گفت: در سطح کلان مشکلاتی در سیستم بانکی، بدهیهای چند وجهی دولت، بازار بدهی، نرخ بهره، نقدینگی، بازار بین بانکی، بودجه دولت، نرخ ارز، آزادسازی نرخ ارز، نوسانات قیمت نفت، لزوم کاهش سودبانکی، رکود بخش مسکن و تورم و رکود همزمان از مهمترین عوامل موثر در بازار سرمایه ایران هستند. این استاد دانشگاه، مهمترین مسائل بازار سرمایه را نمادهای بسته، حقوق دولتی معدنیها، قراردادهای خارجی و تجدید ارزیابی (خودرو)، مشکل فروش واحدهای صنعتی (صنعت فولاد وسیمان و...)، نرخ خوارک (صنعت پتروشیمی)، پالایشگاهها و رابطه تجاری با شرکت ملی پخش و پالایش، بلوک زنی وشاخصسازی، رقابت بازار بدهی با بازار سرمایه، صندوقهای بازده ثابت وسپرده نزد بانکها، بحران صندوقهای بازنشستگی (زیرساخت بازار)، تبادلات بانکی پسابرجامی (سیاست)، دلار و بازار (کل بازار و سیاستهای پولی)، مشکل نقدینگی (جریان پول درکل کشور) و مشکل نقدشوندگی (زیرساخت بازار) عنوان کرد.
روزبهانه به سرنوشت «نوعی» از مدیریت دارایی در بازار سرمایه ایران اشاره کرد و افزود: مدیریت فعال پرتفوی دوباره شکست خورده است و مقایسه سال 92 با سال 95 پیامی مهم را درخود دارد. درسال 92 مدیریت فعال از شاخص شکست خورد که در این سال بازده شاخص 107 درصد مثبت بود. درسال 95 نیز مدیریت فعال از شاخص شکست خورد که در این سال بازده شاخص تاکنون 1 درصد منفی بوده است. وی ادامه داد: در هر دو حالت مدیران فعال به شاخص و به عوامل سیستماتیک باختهاند. سالهایی غیر از این دو سال وضعیت بین این دو طیف در حرکت است و تحول ساختاری معنیداری در اقتصاد رخ نمیدهد تا این وضعیت را دگرگون کند. در کل چنین وضعیتهایی در اقتصادهای پیشرفته نتیجه یکسان، اما دلایل متفاوت دارد به این معنی که در آنجا نیز شکست دادن شاخص دشوار اما بازده ریسکی به دنبال بازده ثابت در حرکت است. در نتیجه ایران به ویژه در سالهای اخیر فاقد «بازار» به معنی متعارف آن است.
رئیس هیئت مدیره کارگزاری بانک خاورمیانه با بیان اینکه ابعاد ملی مشکل بازار سرمایه مظلومیت نرخی به نام بهره است، اظهار کرد: نرخ بهره بیانگر همه ناکارآمدیها است و بالابودن نرخ بهره، کاهش توان دولت و بنگاهها در تامینمالی را موجب میشود. مسئله سررسیدها و نرخ بهره، ارتباط نرخ بهره و سیستمهای اعتباری، افزایش مصرف و رفاه، بلاتکلیفی در تعریف نرخ بهره (دارایی پایه بودن تامین مالی، سایز تامین مالی را به حجم دارایی مقید میکند و نه نیاز واقعی مالی بنگاه) و ربویترین نظام مالی جهان، چگونگی نرخ بهره تصویرکلی از آنچه که در بورس و در کل اقتصاد میگذرد را بیان میکند. به گفته روزبهانه، نرخ بهره بنیادیترین عامل در تعیین نرخ مصرف خانوارها، حجم سرمایهگذاریها، حجم نقدینگی و نرخ برابری است.
تعطیلی بازار، تقصیر بازار بدهی نیست
این استاد دانشگاه، با بیان اینکه کسر بودجه مزمن، توان دولت برای سرمایهگذاری بیشتر را به شدت به تحلیل برده است، گفت: توان خانوارتحت تاثیر نرخ بهره بالا برای مصرف به تحلیل رفته است و نمیتوان در این بستر سیستمهای اعتباری را برای بزرگ کردن بازارها ایجادکرد. نرخ بهره بالا توان بخش خصوصی ناتوان برای سرمایهگذاری در ترازنامه را به تحلیل برده است. این در حالی است که قیمت نفت در سالهای اخیر این تصویر را بیشتر تشدید کرده و خواهد کرد و بانک مرکزی benchmark درستی از نرخ بهره ندارد. مضاف بر آن، نرخ سپرده و تسهیلات را جداگانه تعیین میکند. استقراضهای دولتی از هر نهاد مالی ممکن در کشور (سرمایه، بدهی، بانک)، باعث تغییر جریان منابع مالی ازسمت خانوار و بنگاه به دولت میشود. وی اضافه کرد: در جهان برای آنکه رشد را کند کنند، هزینه تامین سرمایه را بالا میبرند (بانک مرکزی و نرخ پرایم)، در ایران همین کار را به دلایل ساختاری انجام و اقتصاد را در کما فرو بردهایم و بهترین ابزار یعنی بازار بدهی را به عاملی برای تعطیلی بازار تبدیل کردهایم که این تقصیر بازار بدهی نیست. دولت خود از طریق اوراق اخزا با نرخ بالا(به هردلیل، مثلا راه اندازی آن در پلاتفرم پیمانکاران) با بانک رقابت و سپس سوال میکند چرا نرخ سپرده بالاست. این در حالی است که مشکل در بازار بینبانکی است و این مشکل با عمق بیشتر بازار بدهی و کاهش ریسک مالی قابل حل است.