عصر بازار- صندوقهای با درآمد ثابت میزان منابع خود را در بانکها باید به زودی به ۵۰ درصد کاهش دهند.
به گزارش پایگاه خبری «عصربازار»، صندوقهای سرمایهگذاری تا قبل از سال 84 از جایگاه چندانی در بازار سرمایه ایران برخوردار نبودند، تا آنکه پس از تصویب قانون بازار سرمایه، از سال 84 به بعد با ورود چنین نهادهایی در قانون، به تدریج و گام به گام بسترهای لازم برای شکل گیری صندوقها در این بازار آماده شد، تا آنجا که از آن زمان تاکنون پس از گذشت 8 سال، این نهادها به سوی رشد و ارتقا و توسعه گام برداشتهاند و امروز بیش از 180 نوع صندوق در بازار سرمایه ایران موجود است.
در پی ورود صندوقهای سرمایهگذاری به بورس تهران، اداره امور نهادهای مالی نیز در سازمان بورس تشکیل شد و در حال حاضر راضیه صباغیان مسئولیت این اداره را برعهده دارد. او جزو مدیران زن موفق سازمان بورس است که از تجربه کافی در این زمینه برخوردار است. بر همین اساس، هفته نامه بازار امروز با خانم راضیه صباغیان گفتوگویی انجام داده که با هم میخوانیم.
- خانم صباغیان شما از افرادی بودید که به تاریخچه تشکیل صندوقها در بازار سرمایه ایران کاملا آگاه هستید و همراه با آقای بهنام چاووشی مدیرسابق این اداره برای تشکیل این اداره تلاش کردهاید؟ به عنوان سوال اول بفرمایید در حال حاضرجایگاه صندوقها در بورس ما کجاست؟
پس از سال 84 و تصویب قانون بازار سرمایه، فرض براین بود که صندوقها تنها در حوزه سهام فعالیت داشته باشند، اما به تدریج تقاضا برای صندوقها متفاوت شد تا آنجا که امروز بازار ما به انواع مختلف از صندوقهای سرمایهگذاری تجهیز شده است.
در حال حاضرانواع مختلف صندوق در بورس وجود دارد که به تدریج شاهد ورود صندوقهای جدید نیز در بازار خواهیم بود. اما در مجموع میتوان گفت صندوقها در ایران با عمری حدود 8 سال در مقایسه با دنیا بسیار جوان هستند و ما در این زمینه در اوایل راه هستیم و هنوز برای رسیدن به بلوغ کافی در زمینه صندوقها راه طولانی در پیش داریم. از سوی دیگر باید متذکر شوم، هنوز مردم نیز با رشد و تنوع گستردگی این نهادها چندان آشنا نیستند.
- آیا میتوان گفت صندوقها کم ریسکترین ابزار موجود در بازار سرمایه هستند؟
نمیتوان مدعی بود که صندوقها کم ریسکترین ابزار در بورس هستند، در شرایط حاضر انواع و اقسام صندوقها با ریسکهای متنوع در بازار وجود دارد. به عنوان مثال صندوقی که در سهام سرمایهگذاری میکند با فرض اینکه یک پرتفوی از سهام دارد، از ریسک کمتری نسبت به سرمایهگذاری مستقیم برخوردار است زیرا منابع این صندوق مدیریت میشود، اما صندوقی که در اوراق بهادار با درآمد ثابت است، ریسک بسیار کمتری دارد. یا در مقابل صندوقهای جسورانه که در مقایسه با دیگر صندوقها از ریسک بسیار زیادی برخوردار هستند و سرمایهگذار باید کاملا آگاهانه به سراغ آنها برود، سرمایهگذاران این مدل از صندوقها قبل از اینکه نسبت به خرید واحدهای آن اقدام کنند باید به ریسک صندوق کاملا آگاه باشند و حتی باید اقرارنامههای قبول ریسک را تایید و امضا کنند.
- چندی است که نحوه فعالیت صندوقها با نظارت بیشتری از سوی سازمان بورس صورت میگیرد و مصوباتی مانند رعایت حد نصاب در نحوه سرمایهگذاریها صادر میشود.
بله، زیرا نقش سپردههای بانکی در صندوقهای سرمایهگذاری که در اوراق بهادار با درآمد ثابت سرمایه گذاری میکردند، بسیار افزایش یافته است و حجم بالایی از منابع آنها را بلعیده است. اجازه دهید این طور توضیح بدهم، ما سه مدل صندوق سرمایهگذاری داریم؛ صندوقهای سرمایهگذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت، سرمایهگذاری در سهام و مختلط.
در صندوقهای مختلط باید 60 درصد از پرتفوی به سهام اختصاص داشته باشد و مابقی به درآمد ثابت یا در نوع صندوقهای در سهام یا با درآمد ثابت باید بیش از 70 درصد دارایی صندوق به خرید و فروش سهم یا اوراق منتشره در بازار اختصاص یابد نه سپرده بانکی، در حالی که امروز این نصاب در صندوقها رعایت نمیشود.
- به این ترتیب رسالت سازمان در مقابل عملکرد صندوقها چیست؟
سازمان در این میان اصرار دارد که صندوقهای سرمایهگذاری که بخش اعظمی از منابع خود را به سپردههای بانکی اختصاص دادهاند، تغییر روش دهند و پولهای خود را به سمت اوراق یا سهام سوق دهند. بر همین اساس سازمان به دنبال مصوبهایی اخیرا به صندوقهای سرمایهگذاری با درآمد ثابت اعلام کرد که به جای 70 درصد، از این به بعد 60 درصد از منابع خود را به غیر از بازار سهام اختصاص دهند که این رقم به زودی به 50 درصد کاهش مییابد.
- هم اکنون چند درصد از منابع صندوقها در بازار پولی یا همان سپردههای بانکی متمرکز است؟
متاسفانه بالای 90 درصد از منابع آنها در بازار پولی است در حالی که هدف از تشکیل صندوقها این نیست که برای بازار پول تجهیز منابع کند، بلکه هدف اصلی از تشکیل این صندوقها تامین نقدینگی برای بازار سرمایه است. به این ترتیب مهمترین هدف ما این است که به سمتی حرکتی کنیم تا سرمایهگذاری در اوراق را جایگزین گواهی سپرده یا سپردههای بانکی کنیم.
- با توجه به اینکه میفرمایید 90 درصد از منابع صندوقها هم اکنون در بازار پولی و سپردههای بانکی متمرکز است، آیا میتوان گفت صندوقها از رسالت اصلی خود دور شدهاند؟
نمیتوان گفت همه صندوقها چنین وضعی دارند، ولی بسیاری از صندوقها به این سمت پیش رفتهاند، که این سیاست و هدف سازمان نیست و ما میخواهیم ترکیب داراییها در صندوقها اصلاح شود و دوستان در اداره بازرسی هم اکنون در حال بررسی این موضوع هستند.
- به عبارتی رعایت حد نصابها در صندوقها از این به بعد به صورت قاطعانهتری اعمال میشود؟
بله و چنانچه اصلاحات لازم صورت نگیرد، روشهای برخورد متفاوت خواهد بود.
- در کل چه تعداد صندوق هم اکنون در بازار سرمایه ایران موجود است؟
180 صندوق در حال فعالیت هستند. البته تعداد زیادی هم تقاضا برای ایجاد صندوق وجود دارد که آنها هم در شرف تاسیس هستند و تعداد آنها به 200 صندوق افزایش مییابد.
- چه تعداد صندوق بازارگردانی در بازار داریم؟
21 صندوق بازارگردانی فعال در بازار موجود داست که حدود 7 تا 8 صندوق نیز در شرف تاسیس است.
- صندوقهای جدید بازگردانی در چه حوزههایی خواهند بود؟
صندوقهای صنعتی و معدنی، کشتیرانی و بازنشستگی خواهد بود. شرکت گل گهر، چادرملو و فولاد مبنا نیز موافقت اصولی برای تشکیل صندوقهای بازگردانی دریافت کردهاند.
- در حال حاضر صندوقهای بازارگردانی جنبه عمومی ندارند؛ آیا شاهد عمومی شدن آنها خواهیم بود؟
بله خواهیم بود.
- در پایان بفرمایید صندوقهای ما چه میزان با الگوهای جهانی مطابقت دارند؟
صندوقهای تشکیل شده در ایران تقریبا مطابق با الگوهای جهانی هستند و مشابه صندوقهای موجود در بازارهای پیشرفته مالی تاسیس شدهاند و سازوکاری مشابه با آنها دارند. البته باید تاکید کنم که در دنیا هم یک الگوی ثابت برای صندوقها وجود ندارد و انواع و اقسام مختلف دارد.
- از صندوقهای بازارگردانی در حال تاسیس گفتید، اما از صندوقهای سرمایهگذاری خیر!
صندوقهای بخشی، پوشش ریسک، صندوق ارز و طلا به زودی وارد بازار ایران میشوند.
- چرا تاسیس صندوق ارز و طلا این همه طولانی شد؟
به خاطر حساسیتهایی که وجود دارد. البته ترجیح سازمان نیز این است که مستقیم وارد این حوزه نشود و فعالیت بیشتر به صورت اوراق سپرده ارزی یا گواهی سپرده طلا باشد.
- جای کدام صندوق را در بازار ایران خالی میدانید؟
صندوقهای بازنشستگی؛ این موضوع در دستور کار ما است و مطالعاتی نیز در این زمینه درحال انجام است.