عصر بازار- از آمار رشد صنعت اختیار معامله ها در بورس های جهانی، می توان نتیجه گرفت که معاملات اختیار معامله مزایا و جذابیت بالایی داشته و بر زندگی مردم اثر گذاری مثبت دارند.
به گزارش پایگاه خبری «عصربازار» به نقل از بورس کالای ایران، سابقه معامله قراردادهای اختیار معامله (options) به سال 1973 (یعنی 44 سال قبل) بر می گردد. در دهه های اخیر طبق آمار «شورای صنعت اختیار معامله ها» (OIC) حجم کل قراردادهای اختیار معامله در بورس های ایالات متحده در 1959 حدود 507 میلیون بوده است. تا 2007 این رقم رشد چشم گیری نموده و از 3 میلیارد قرارداد فراتر رفته است. در سطح جهانی تعداد قراردادهای آتی و اختیار معامله شده در بورس ها در سال 2015 به 78/24 میلیارد قرارداد رسید که نسبت به سال 2014 رشدی معادل 5/13 درصد داشته است لذا صنعت مزبور بالاترین نرخ رشد را از 2010 تجربه کرده است. در منطقه آسیا- پاسیفیک رشد مزبور بیشترین بوده یعنی به 7/33 درصد رسیده و تعداد قراردادهای آتی و اختیار معامله شده در بورس ها آن منطقه 7/9 میلیارد قرارداد بوده است.
از ارائه آمار رشد این صنعت و بازار در مقدمه بالا، می توان نتیجه گرفت که معاملات اختیار معامله مزایا و جذابیت بالایی دارند و بر زندگی مردم اثر گذاری مثبت دارند که چنین رشدی را بخصوص در آسیا پاسیفیک تجربه کرده اند. اما چرا این ابزار معاملاتی این چنین مقبولیت عام پیدا کرده است؟ هر چند میدانیم ریسکهای آن حکم میکند که این قراردادها فقط برای معاملهگران مطلع و آگاه مفید فایده باشند؛ اما به راستی مهمترین مزیتهای قراردادهای اختیار کدام اند؟
گرچه بیش از 40 سال از معرفی آنها میگذرد ولی گویا توجه به شایستگی آنها همین چند سال شروع شده است. برخی از سرمایهگذاران از انجام معاملات اختیار معاملهها (options) سرپیچی میکنند چرا که بر این باورند آن قراردادها پیچیدگیهای خاص خود را دارند و لذا شناخت و فهم و درک درست آنها مشکل است. برخی از سرمایهگذاران تجربه تلخی از اولین تجارت خود از تجارت آنها دارند، زیرا نه خود آنها و نه کارگزار آنها اموزش علمی و عملی مناسبی را در چگونگی بکارگیری آن ابزارها ندیدهاند. بکارگیری نامناسب و نادرست از قراردادهای اختیار معامله، مثل هر ابزار قدرتمند دیگری، میتواند به مشکلات عدیدهای منجر شوند.
باید گفت که واژه «ریسکی» (risky) و یا «خطرناک» (dangerous) که به ناحق به این قراردادها توسط برخی رسانه های مالی در دنیا سنجاق شده است، اجازه نمیدهند مزایای آن از پشت ابرها تیره نمایان شوند. لذا این امر برای سرمایهگذاران بخصوص منفرد از اهمیت خاصی برخوردار است که قبل از هر گونه تصمیمی درباره ارزش قرارداد اختیار معامله به هر دو روی سکه دقیق شوند.
مزایای کاربرد قراردادهای اختیار معامله می توان در چهار دسته (بدون ترتیب اهمیت) خلاصه نمود. آنها کارایی و کارآمدی هزینهها (cost efficiency) را افزایش میدهند، میتوانند ریسک کمتری نسبت به «سهام» داشته باشند؛ معاملات آن ها درصد بازده بالقوه بالاتری بدست میدهند. و سرانجام آنها تعداد متنوعی از استراتژیهای معاملاتی را ارائه میکنند. پس از توجه به شرح بسیار مختصری که برای هر کدام آنها داده خواهد شد، اگر ارزیابی مجددی درباره قرادادهای اختیار معامله داشته باشید. از فرصتهای پیش رو در بورسهای کشور بیشتر و بهتر استفاده خواهید برد.
کارآیی هزینهای
قراردادهای اختیار معامله در کاربرد اهرمهای مالی (Leveraging) با قدرت عمل میکنند بطور دقیقتر، یک سرمایهگذار میتواند به کمک اختیار معاملهها وضعیت یا موفقیت معاملاتی خاصی را در مورد سهام بخود بگیرد که در مقایسه با وضعیت مشابه آن درباره سهام (خرید یا فروش) بدون کمک اختیار معامله، هزینههای بزرگی را متحمل نشود. برای مثال، برای خرید 200 سهم 80 دلاری، یک سرمایهگذار میباید 16000 دلار هزینه کند. در حالیکه اگر آن سرمایهگذار یا خریدار آن سهام اقدام به خرید دو قرارداد اختیار خرید (call options) به 20 دلار مینمود. (هر قرارداد شامل 100 سهم است)، کل هزینههایی که او میبایست بپردازد 4000 دلار میشد. (20 دلار قیمت هر قرارداد در بازار ×100 سهم × 2 قرارداد). در این گزینه سرمایهگذار مزبور 12000 دلار از سرمایه خود را در اختیار دارد تا به صلاح خود صرف گزینههای دیگر نماید. واضح است کار «بهمین سادگی» نیست، سرمایه گذار مزبور مجبور است قرارداد اختیار خرید مناسب و درستی را خریداری نماید که بتواند با وضعیت یا موقعیت آن سهم بخوبی برابری کند. گرچه، این استراتژی (که بدان "جایگزینی سهام" میگویند) تنها گزینه قابل قبول نیست ولی روشی عملی و مفید و از نظر هزینهها کارآمد است.
مثال، فرض کنید شما تمایل به خرید سهام شرکت «آتیه» نمودهاید، زیرا فکر میکنید در چند ماه آینده سهام مزبور ترفی خواهند نمود. شما میخواهید 200 سهم آن شرکت را که هر سهم 131 دلار معامله میشود، خریداری نمایید، این سرمایهگذاری یا خرید برای شما در کل 26200 دلار هزینه در بردارد. بجای آنکه آن همه پول را درگیر کنید، شما میتوانید به بازار قراردادهای اختیار معامله در بازار سهام یا بورس کالا مراجعه کرده و اختیار معامله مناسبی را که بسیار به آن سهام هم طراز هستند انتخاب کنید و یک قرارداد اختیار خرید (call option) برای چند ماه آینده با قیمت توافقی یا قیمت اعمال 100 دلار به مبلغ 31 دلار خریداری کنید. برای کسب یک وضعیت یا موقعیت معادل اندازه 200 سهم که در بالا اشاره شد، شما به دو قرارداد نیاز دارید. این امر کل سرمایهگذاری شما را به 6800 دلار میرساند. (34 دلار قیمت آن قرارداد در بورس × 100 سهم × 2 قرارداد) که با حجم سرمایهگذاری قبلی بر روی همین تعداد از آن سهام که 26800 بود کلی تفاوت دارد. این تفاوت را می توانید در حساب خود بخوابانید و سود سپرده آنرا بگیرید و یا به شکار فرصتها سرمایهگذاری در داراییهای دیگری (مثل مشتقههای کالایی) تا بدین وسیله سبد داراییهای (پرتفوی) خود را متنوع تر ساخته و ریسک سرمایهگذاریهای خود را کاهش دهید (به همبستگی آماری بین کالاها و سهام در پرتفوی خود توجه داشته باشید که منفیاند، یعنی در صورت کاهش قیمت یک قلم افزایش قیمت در دیگری حافظ منافع ما میشود!).
با توجه به طولانی شدن بحث، اجازه دهید 3 مزیت دیگر اختیار معامله را در یادداشت بعدی مطرح کنیم.