عصر خودرو

پرزرق و برق ترین بازار مشتقه دنیا در بورس کالا؛

اختیار خرید طلا، سود بالقوه نامحدود در مقابل زیان محدود

عصر بازار- احمد یزدان پناهدر این یادداشت سعی می شود، در مورد طلا که شاید پرزرق و برق­ ترین بازار مشتقه دنیا روی آن انجام می شود و معاملات اختیار طلا نیز در بورس کالای ایران راه اندازی شده است، به چگونگی قیمت کارکرد اختیار خرید طلا پرداخته شود.

اختیار خرید طلا، سود بالقوه نامحدود در مقابل زیان محدود
نسخه قابل چاپ
چهارشنبه ۰۸ دی ۱۳۹۵ - ۱۴:۲۶:۰۰

به گزارش پایگاه خبری «عصربازار» به نقل از بورس کالای ایران، یک قرارداد اختیار خرید (Call option) به دارنده یا مالک آن این «حق» نه «تعهد» را می­دهد که یک دارایی پایه یا مورد نظر (یک قرارداد اختیار معامله آتی، مثلا مربوط به طلا)  را به «قیمت توافقی» معین شده در قرارداد، قبل از تاریخ انقضای آن قرارداد «خریداری» نماید، بدین دلیل بدان اختیار معامله Call می­گویند، چون خریدار آن برای به دست آوردن این حق و شاید دقیق­ تر «حق انتخاب» (به واژه Option توجه کنید) ، مبلغی را بابت بها و قیمت آن به فروشنده آن قرارداد می­پردازد که بدان «قیمت» قرارداد (Premium) می­ گویند. این مبلغ حداکثر مبلغی است که خریدار آن قرارداد در صورت زیان از دست می ­دهد، چرا که فروشنده آن اختیار خرید وجه بیشتری را از خریدار نمی­تواند مطالبه کند. خریدار آن قرارداد اختیار خرید امیدوار است قیمت آن کالا یا آتی بالا رود تا به تبع آن ارزش قرارداد خریداری شده او نیز افزایش یابد، تا به او این اجازه و امکان را بدهد که بعدا آن را با سود بفروشد. سعی می­کنم با مثالی در مورد طلا که شاید پرزرق و برق­ ترین بازار مشتقه دنیاست، چگونگی قیمت کارکرد اختیار خرید طلا را هر چند مختصر تشریح کنم.

مثال:  فرض کنید شما بر این باورید که قیمت طلا روندی صعودی به خود پیدا می کند و قرارداد اختیار خرید آتی طلا برای دسامبر به 1400 دلار برای هر اونس معامله می­ شود. بنابراین، شما اقدام به خرید یک برگ اختیار خرید 1500 دلاری برای طلای دسامبر به 10 دلار ، که هر کدام 1000 دلار ارزش دارد، می­نمایید (هر یک دلار طلا، در قالب قرارداد آن  100 دلار ارزش دارد). تحت این سناریو به عنوان خریدار یک اختیار معامله حداکثر ریسک شما در این معامله خاص 1000 دلار می ­شود که همان قیمت تمام شده آن برگ اختیار خرید طلا است. از آنجا که قرارداد اختیار خرید مزبور در هر قیمتی بالاتر از 1500 دلار ارزشمند است شما با خرید این قرارداد با نفع بالقوه نامحدودی مواجه هستید. بهترین وضعیت و سناریو برای شما آن است که آن برگ اختیار خرید طلا را وقتی فکر می­کنید طلا به اوج خود رسیده است، بفروشید. به فرض آنکه طلا در اواسط نوامبر (یعنی وقتی که آن قرارداد خرید طلا، در دسامبر منقضی می شود) به 1550 دلار در هر اونس برسد و شما بخواهید سود خود را مشخص کنید، در این مثال باید قیمت توافقی یا قیمت اعمال آن قرارداد را (که 1400 دلار است) از قیمت طلای دسامبر که 1550 دلار در هر انس معامله می شود، کسر کنید تا مبلغ 150دلار که ارزش ذاتی یا بنیادی آن قرارداد خرید است به دست آید. حتی بدون آنکه نیاز به گرفتن مظنه از کارگزار خود و یا از روزنامه ­های اقتصادی و مالی باشید باید قادر باشید دریابید که قرارداد مزبور چقدر معامله می­ شود. ارزش ذاتی در قراردادهای آتی­ ها چه هستند؟ ارزش ذاتی عبارتست از " مبلغ اضافه "  قیمت دارایی پایه یا مورد نظر ( اینجا قرارداد طلا) و قیمت توافقی قرارداد. به عبارت دیگر وقتی معامله در وضعیت" In- The- Money" قرار گرفته است.

(ارزش ذاتی) 150$ = (قیمت توافقی) 1400 $ - (قرارداد طلای دسامبر) (دارایی پایه) 1550 $

یادتان باشد، در این مثال هر دلار سرمایه­ گذاری در طلا ارزشی معادل 100 دلار داشت. بنابراین 150 دلار سرمایه گذاری در بازار مشتقه طلا ارزشی معادل 15000 دلار دارد (100×150$) و این ارزش آن قرارداد اختیار طلا خریداری شما است. از این معامله به لطف تسلط و دانش در بکارگیری معامله قراردادهای اختیار معامله (Options) شما توانسته اید از یک سرمایه ­گذاری 1000 دلاری 14000=1000-15000 دلار سود نصیب خود نمایید.

(منهای کارمزد کارگزار)14000$ = (قیمت اولیه قرارداد اختیار خرید طلا)1000$- (ارزش جاری قرارداد اختیار خرید طلا) 15000$

یادتان باشد خیابان معاملات در بورس ­ها هم مثل سایر معاملات دو طرفه است اگر قیمت طلا زیر قیمت توافقی قرارداد شما یعنی 1500 دلار، در زمان انقضا، قرار گیرد، آن قرارداد دیگر هیچ ارزشی ندارد و شما با زیانی معادل قیمت پرداختی برای آن قرارداد (یعنی با 1000 دلار) مواجه می شوید. البته به علاوه مبالغی که بابت کارمزد یا حق العمل کارگزار پرداخته­ اید.

آنچه مایل هستم در پایان مطرح کنم این است که بورس کالای کشورمان طی هفته های گذشته در رویکردی مناسب  اقدام به برگزاری دوره های آموزشی قرارداد اختیار معامله برای اقشار مختلف کرده است تا افراد علاقه مند به معامله روی مشتقه ­ها چه آتی­ ها و چه اختیار معامله­ ها با دانش کافی به این بازار ورود کنند؛ به خاطر دارم مقامات بورس کالایی شیکاگو چندین بار با حضور در کلاس های درس های مشتقه کالایی در دانشگاه ایالتی در آیوا، اعلام می کردند: دانش معاملات مشتقه را فرابگیرید که این امر حتی برای سرمایه­ گذران با سابقه هم مستثنی نیست.

گفتنی است در یادداشت بعدی به جزییات و مزایای قرارداد اختیار فروش خواهم پرداخت.

نویسنده: دکتر احمد یزدان پناه، اقتصاددان و استاد دانشگاه
برچسب ها