عصر خودرو

چگونه نسبت P/E می‌تواند سرمایه گذاران را گمراه کند؟

عصر بازار- نسبت قیمت به عایدی خالص یا سود که از تقسیم قیمت هر سهم شرکت به سود هر سهم (EPS) به دست می‌آید، این ایده را به سرمایه‌گذاران یا خریداران آن سهم می‌دهد که آن سهم زیر قیمت یا بالای قیمت است. اگرچه سهولت محاسبه این نسبت از آن معیاری متداول و مفید برای ارزش گذاری ساخته است، ولی تفسیر آن می‌تواند سرمایه گذاران را گمراه کند.

چگونه نسبت P/E می‌تواند سرمایه گذاران را گمراه کند؟
نسخه قابل چاپ
جمعه ۰۳ دی ۱۳۹۵ - ۱۲:۰۰:۰۰

به گزارش پایگاه خبری «عصربازار»، یک دلیل برای این مهم آن است که نسبت P/E بر مبنای داده های گذشته بنا شده است و هیچ ضمانتی وجود ندارد که سود سهم به همان مقدار قبل باقی بماند. به همین منوال، اگر نسبت P/E بر پایه سودهای پیش بینی شده آتی محاسبه شود، هیچ ضمانتی وجود ندارد که برآوردها درست و دقیق باشد. به علاوه با روش‌های حسابداری می‌توان گزارش‌های مالی شرکت را کنترل (و دستکاری) کرد. بنابراین محاسبه سود هر سهم یا EPS، بسته به روش محاسبه به قول آماری ها، چولگی دارد. 

این امر برای سرمایه‌گذارانی که می‌خواهند یک شرکت را ارزش گذاری یا شرکت‌های مختلف را با یکدیگر مقایسه کنند، مشکل ساز می‌شود، چرا که مقایسه اعداد یکسان کار را غیر ممکن می‌سازد.

مشکل دیگر در این زمینه آن است که برای محاسبه EPS بیشتر از یک روش وجود دارد. در محاسبه نسبت P/E قیمت هر سهم را بازار تعیین می‌کند، درحالی که مقدار EPS بسته به اینکه برای سود چه مجموعه ای از داده ها را به کار می برید، گوناگون خواهد بود. برای مثال وقتی داده های 12 ماه گذشته یا برآورد سال آینده را به کار می برید، مقایسه P/E یک شرکت بر مبنای سودهای گذشته یا برآورد سودهای آینده مقایسه سیب یا پرتقال است که می‌تواند سرمایه‌گذاران را گمراه کند. به این دلایل توصیه شده است که خریداران یا سرمایه‌گذاران سهام برای ارزش گذاری یک شرکت و مقایسه شرکت‌های مختلف تنها به معیار نسبت P/E اکتفا نکنند. 

نگاهی گذرا به نسبت P/E برای شرکت‌های اپل و آمازون خطرناک بودن به کارگیری فقط و فقط نسبت P/E را  برای ارزش گذاری یک شرکت به نمایش می‌گذارد. زمانی اپل به مبلغ 92 دلار و 18 سنت با نسبت P/E  معادل 15.34 مرتبه معامله  شد. در همان روز سهم آمازون به قیمت 334 دلار و 38 سنت و با نسبت P/E معادل 511.06 داد و ستد شد. یکی از دلایل برای اینکه P/E آمازون بسیار بالاست، این است که این شرکت همیشه سود را سرمایه گذاری مجدد می کند. 

اگر شما فقط بر مبنای نسبت قیمت هر سهم به سود آن یعنی P/E سهام، این دو شرکت را مقایسه کنید غیر ممکن است به یک ارزش گذاری منطقی و عقلایی دست یابید. پایین بودن نسبت P/E به طور خودکار به معنای آن نیست که یک سهم زیر قیمت است. درست به همین روال، بالا بودن این نسبت هم لزوما به معنی بالا بودن و گران بودن قیمت یک سهم نمی‌تواند باشد.

نسبت P/E چقدر باشد خوب است؟

بنجامین گراهام ( یکی از مشاوران و اساتید وارن بافت) در کتاب «تحلیل اوراق بهادار» که برای نخستین بار در 1934 به چاپ رسید، مرتبه 16 را برای نسبت P/E پیشنهاد کرد که «مبین بالاترین قیمتی است که برای سرمایه گذاری یا خرید سهام عادی پرداخت شده است.»

او توضیح می دهد این بدان معنا نیست که تمامی سهام عادی که میانگین سود یکسانی دارند، ارزش یکسان و برابری هم خواهند داشت. به عقیده گراهام، نسبت P/E معیار مطلق بر ارزش یک سهام به حساب نمی‌آید، بلکه نسبت مزبور حد بالای متوسط کار را به نمایش می‌گذارد. البته با بحران سهام «دات کام ها» 20 سال پس از مرگ گراهام این عدد منسوخ شد. به هر حال تحقیقات بیانگر آن است که برخلاف تصور بسیاری از سرمایه گذاران در بورس اوارق بهادار، P/E عاملی موثر بر نوسانات قیمت نیست.

با توجه به موارد بالا می‌توان سه توصیه زیر را مطرح کرد:

1- بهترین روش برای به کارگیری P/E آن است که آن نسبت را برای مقایسه سهام شرکت های یک صنعت خاص به کار ببندید. این کمک می کند تا مطمئن شوید عملکرد قیمت – سود به سادگی محصول محیط آن سهم نبوده است.

2- مراقب باشید در شرایط رونق اقتصادی گرایش به بالا بودن P/E زیاد است. این گفته قدما که «بالا آمدن(مد) آب همه قایق‌ها را بالا می‌کشد» به طور دقیق برای سهام مصداق دارد؛ حتی برای بسیاری از سهام بد. بنابراین عقلایی آن است که به بالا رفتن قیمت سهام که توسط منطق و دلایل اساسی و متقن خارج از جو اقتصادی حمایت نمی شوند با دیده شک و تردید نگاه کنید.

3- به سهامی که P/E پایین دارند و از نظر حسن شهرت و اعتبار ضعیف به نظر می‌رسند با شک و تردید نگاه کنید. از عقلانیت به دور است که فکر کنیم با چشم بندی و سحر و جادو قیمت سهام تا آنجا بالا می رود که با سطح سود سهم مطابقت داشته باشد و نسبت P/E آن چنان بالا برود که با نرم یا حد مطلوب آن صنعت یا بازار هماهنگی داشته باشد. (تئوری اقتصاد مالی می گوید، معاملات سهام با P/E بالا سرانجام به حد مطلوب آن صنعت بر می گردد) بعید به نظر می رسد که هر افزایشی در P/E ثمره مستقیم فرسایش سود سهم باشد، این آن خیز P/E که سرمایه‌گذاران بازار سهام را گاو نشان (bullish) پیش بینی می کنند (یعنی قیمت سهام روندی صعودی به خود می گیرد) و در جست و جوی آنند، نیست.

نویسنده: دکتر احمد یزدان پناه، اقتصاددان و استاد دانشگاه
برچسب ها