عصر بازار- با اجرای برجام شمارش معکوس برای ورود کالاهای خارجی از مبادی قانونی و مقابله با کالاهای وارداتی قاچاق آغاز شده است. انتظار میرود با توجه به فراهم شدن امکان حضور رسمی برندهای معتبر خارجی در ایران از طریق نمایندگیهای رسمی و مجاز، کم و کیف خدمات پس از فروش کالاهای وارداتی نیز بهبود یابد.
به گزارش پایگاه خبری «عصربازار»، سهم بالای پوشاک وارداتی قاچاق از بازار مصرف کشورمان و جولان بسیاری از فروشگاهها با تابلو این برندها در سراسر کشور عملا شرایطی را رقم زده بود که بسیاری از کالاهای وارداتی بی کیفیت قاچاق تحت لوای برخی از این برندها به مشتریان ایرانی عرضه شده و نظارت چندانی نیز بر راستی آزمایی برای برند بودن این نوع پوشاک وجود نداشت. این شرایط از یک سو موجبات زمینگیر شدن تولیدکنندگان داخلی پوشاک را فراهم کرد و از سوی دیگر برخی واردکنندگان غیررسمی در پوشش این برندها، کالاهای غیر برند را به مشتریان عرضه کردند. کالاهایی که حتی در شرایط عرضه با تخفیفهای کاذب 70 درصدی نیز بهای گزافی را به مصرف کنندهای که شناخت چندانی از کم و کیف پوشاک خارجی نداشت، تحمیل میکرد. بر این اساس از سال گذشته ساماندهی برندهای خارجی پوشاک در دستور کار وزارت صنعت، معدن و تجارت قرار گرفت و با تعیین ضربالاجلی چند ماهه به عرضه کنندگان پوشاک که مدعی نمایندگی این برندها بودند، مقرر شد تا آنها اسناد و مدارک خود مبنی بر داشتن نمایندگی رسمی را به مرکز امور اصناف و بازرگانان کشور ارائه کنند تا پس از تایید این مرکز مجوز رسمی فعالیت گرفته و از سوی دیگر امکان رهگیری پوشاک وارداتی توسط این نمایندگیها از مرحله ثبت سفارش تا سطح عرضه فراهم شده، از ورود پوشاک قاچاق به بازار مصرف جلوگیری شود و مصرف کنندگان نیز هزینههای گزافی را به دلیل خرید پوشاک غیر اصلی به جای پوشاک اصلی برندهای خارجی متحمل نشوند. طرحی که اکنون در انتظار دستورالعمل وزارت صنعت برای تعیین ضوابط تولید مشترک پوشاک توسط برندهای خارجی و تولیدکنندگان ایرانی است. همچنین با توجه به سهم بیش از 95 درصدی گوشیهای تلفن همراه قاچاق از بازار مصرف کشورمان و تاکید دست اندرکاران مقابله با قاچاق این کالا بر انجام طرح رجیستری، از چندی پیش ساماندهی برخی برندهای خارجی گوشی تلفن همراه به خصوص اپل در دستور کار مسئولان قرار گرفت. طرحی که با پلمپ برخی فروشگاههای عرضه کننده این محصول و جمع آوری این کالا وارد مرحله تازهای شد و زمینه افزایش یک باره گوشیهای اپل و توزیع بیشتر گوشیهای تقلبی این برند در بازار مصرف کشورمان را نیز فراهم کرد. اما خودداری برند اپل از اعطای نمایندگی رسمی به واردکنندگان ایرانی شرایطی را فراهم کرد که مسئولان به ناچار باز هم ورود این کالا از طریق نمایندگیهایی که مجوز واردات و عرضه این کالا در سطح بازار مصرف کشورمان را از شرکتهای واسطه همجوار دریافت کردهاند را در دستور کار قرار دهند. این شیوه اجرای طرح مذکور ضمن امکان کاهش واردات قاچاق گوشیهای اپل، امکان رهگیری این گوشیها با اجرای طرح رجیستری را فراهم خواهد کرد و از سوی دیگر نمایندگیهای دریافت کننده مجوز ثبت سفارش و واردات این کالا ملزم به ارائه خدمات پس از فروش مناسب به محصولات این برند خواهند بود، موضوعی که نیازمند تایید سازمان حمایت مبنی بر توانمندی این نمایندگیها برای ارائه خدمات پس از فروش و تایید نهایی مرکز امور اصناف و بازرگانان کشور است.
در گفتوگو با یدالله صادقی، رئیس مرکز امور اصناف و بازرگانان کشور و سرپرست معاونت بازرگانی داخلی وزارت صنعت، معدن و تجارت، آخرین وضعیت ساماندهی برخی برندهای گوشی تلفن همراه و پوشاک را مطرح کردیم که میخوانید.
***
- ساماندهی برندهای گوشی تلفن همراه اپل در چه مرحلهای است؟
برای ساماندهی گوشیهای تلفن همراه ایجاد نمایندگی خدمات پس از فروش در دوران پساتحریم ضروری است. اما در مورد برخی برندها مانند اپل به دلیل این که شرکت مادر، نمایندگی به هیچ یک از شرکتهای داخلی نداده است، ناچار هستیم تا دادن مجوز به برخی شرکتهای داخلی که متقاضی نمایندگی این برند در ایران برای ارائه خدمات پس از فروش هستند را از طریق شرکتهای واسط در کشورهای منطقه، برای عرضه محصولات این برند در بازار ایران در دستور کار قرار دهیم. در ارتباط با اپل هنوز نمایندگی به کسی ندادهایم و کسی هم تقاضایی مبنی بر این که مجوز از برند اصلی اپل برای نمایندگی دارد، ارائه نکرده تا ما آن را ثبت کنیم. از سوی دیگر شرکت تولیدکننده یا صاحب این برند هم تمایلی برای ایجاد نمایندگی در ایران ندارد. با این وجود کالای این برند در حجم بالایی در دست مردم است. اما برای این که واردات کالاهایی که در ایران نمایندگی ندارند را ساماندهی کنیم، به شرط داشتن نمایندگی خدمات پس از فروش با تایید سازمان حمایت از حقوق مصرف کنندگان و تولیدکنندگان، اجازه ثبت سفارش را برای واردات برخی کالاهایی که تولید داخلی نداشته یا تولید داخلی در حدی نیست که جوابگوی نیاز بازار داخل باشد، میدهیم تا اینگونه کالاها وارد بازار شوند. بر این اساس واحدهایی که دارای مجوز فعالیت قانونی بوده (دارای پروانه کسب، کارت بازرگانی و ورود کالاهای خود از مبادی رسمی و قانونی با پرداخت حقوق و عوارض دولتی) با تایید سازمان حمایت، قادر به ارائه خدمات پس از فروش برای اینگونه کالاها هستند، از آنجا که در آینده باید کلیه واردات گوشیهای تلفن همراه رجیستری شود، این گوشیها که توسط نمایندگیهای مذکور وارد میشوند نیز مشکلی نخواهند داشت.
- یعنی هیچ شرکتی برای نمایندگی اپل در ایران مجوز نگرفته است؟
از برند اصلی اپل هیچ شرکتی نمایندگی نگرفته است و ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز تصمیم گرفته تا با قاچاق گوشی اپل در بازار ایران مقابله کند اما از آنجا که این شرکت در ایران نمایندگی رسمی ندارد، امکان واردات قانونی محصولات آن نیز وجود ندارد و افراد این کالا را به شکل قاچاق وارد میکنند. اگر این امکان فراهم شود که بتوانیم بدون ارائه نمایندگی رسمی از سوی برند اصلی (به دلیل این که برند مذکور از ارائه نمایندگی رسمی خودداری میکند) امکان ثبت سفارش واردات این کالا توسط واردکنندگان قانونی که توانایی ارائه خدمات پس از فروش را دارند، فراهم کنیم، این کالا از طریق قانونی وارد و با قاچاق آن مقابله میشود. بر این اساس 9 نفر درخواست نمایندگی با واسطه شرکت اپل را ارائه کردهاند اما واردکنندگان این کالا محدود به این 9 نفر نخواهد شد بلکه این 9 نفر افرادی هستند که تاکنون مراجعه کرده و برای ثبت سفارش به سازمان توسعه تجارت معرفی شدهاند. ممکن است شرکتهای دیگری هم باشند که مراجعه و مجوز ثبت سفارش دریافت کنند.
- آیا با ارائه مجوز مذکور به این 9 شرکت، مشکل واردات غیر قانونی گوشیهای اپل مرتفع خواهد شد؟
طبیعتا انتظار ما آن است که این مشکل با ارائه مجوز ثبت سفارش واردات به شرکتهای مذکور حل شود. یعنی این افراد به جای واردات قاچاق به صورت قانونی این کالا را وارد میکنند. این افراد تجاری هستند که کالا را به صورت قانونی وارد میکنند و قابلیتهای فنی، مالی و گستردگی شبکه خدمات فروش آنها برای سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان محرز شده است. با این روش مشکل واردات قانونی گوشیهای مذکور مرتفع خواهد شد.
موضوع دیگر که از سال گذشته برای ساماندهی بازار پوشاک بر آن تاکید بسیاری شد و اقداماتی نیز صورت گرفت، ساماندهی برندهای خارجی پوشاک در بازار کشورمان است. این موضوع در چه مرحلهای است؟
با اقداماتی که از سال گذشته آغاز شد، تاکنون 25 شرکت برای نمایندگی برندهای خارجی پوشاک از مرکز امور اصناف و بازرگانان کشور مجوز دریافت کردهاند.
- اما سال گذشته مهلتی برای ارائه مدارک لازم جهت دریافت نمایندگی پوشاک برندهای خارجی در ایران تعیین کرده بودید، نتیجه آن چه شد؟
از سال قبل با بررسی صورت گرفته مشخص شد که 60 شرکت مدعی نمایندگی برندهای خارجی پوشاک در کشور که لوگوی برندهای مطرح دنیا را بر سر در فروشگاههای خود نصب کرده بودند، وجود داشت اما مابقی برندهایی بودند که در دنیا چندان مطرح نیستند. این فروشگاهها را در دو قالب ساماندهی کردیم؛ از یک سو در هماهنگی با وزارت ارشاد و اماکن نیروی انتظامی خواستار ارائه مستندات برای اسامی برندهایی شدیم که در تابلوی برخی فروشگاهها نصب شده بود و در صورتی که این مستندات را ارائه نکردند ملزم به حذف نام این برندها از لوگوی فروشگاهها شدند. از سوی دیگر در مواردی که برندهای پوشاک از جمله برندهای خارجی بودند، از آنها خواستیم که قرارداد خود با این برندها را ارائه کنند و در صورتی که چنین قراردادهایی وجود نداشت و صرفا فروشگاههای مذکور از نام این برندها استفاده میکردند نیز همانند گروه اول اسامی آنها را به وزارت ارشاد و امکان نیروی انتظامی دادیم تا این فروشگاهها را پلمپ کنند، یا این که این فروشگاهها ملزم شدند تا خودشان تابلو را بردارند و پلمپ نشوند. با این روند تاکنون فقط 25 شرکت ایرانی از مرکز امور اصناف و بازرگانان مجوز ایجاد نمایندگی این برندها را دریافت کردهاند اما بیش از 200 شعبه و 9 شرکت برای نمایندگی برندهای مختلف پوشاک خارجی در سراسر کشور وجود داشت چرا که یک برند شعبات متعددی در سراسر ایران داشت و این کار منافاتی با صدور مجوز برای 25 شرکت نمایندگی پوشاک خارجی در کشورمان ندارد.
- با این روند یعنی اکنون نمایندگیهای واسطه برندهای خارجی پوشاک در ایران نداریم؟
بله خوشبختانه اکنون در مورد پوشاک، نمایندگی با واسطه خارجی نداریم و بر اساس دستورالعمل جدید نه تنها این شرکتهای دریافت کننده مجوز باید از شرکتهای مادر یا دفاتر منطقهای آنها در سایر کشورها مجوز نمایندگی را دریافت کرده باشند، بلکه در آینده نیز باید این برندهای خارجی، تولید مشترک پوشاک در داخل کشور داشته باشند. همه این 25 شرکتی که اکنون نمایندگی برندهای خارجی پوشاک در کشورمان را دریافت کرده و فعال هستند، از شرکت مادر یا دفتر منطقهای این شرکت مجوز دریافت کردهاند.
- آیا الزامات تازهای برای فعالیت برندهای خارجی پوشاک همانند سایر کالاها تعیین شده است؟
بله، در حال تدوین دستورالعمل جدیدی هستیم که بر اساس سیاستهای جدید کشور در جهت حمایت از تولید داخلی و کاهش واردات کالاهایی مانند پوشاک که تولید داخلی داریم، تنظیم شده است.
- این دستورالعمل تا چه زمانی ابلاغ میشود و تاثیر آن بر روند تولید و عرضه پوشاک چگونه خواهد بود؟
دستورالعمل در مراحل تدوین نهایی است و به زودی ابلاغ خواهد شد. بر اساس این دستورالعمل، باید کلیه برندهای پوشاک خارجی در ایران تولید مشترک داشته باشند. این برندها باید یا با سرمایهگذاری محصولات برند خود را در ایران تولید و عرضه کنند و یا این که با استفاده از ظرفیت واحدهای تولید پوشاک در داخل کشور، محصولات همان برند را تولید و بخش عمدهای از آن را در بازار داخلی توزیع و بخشی از پوشاک تولیدی را نیز به بازارهای خود در سایر نقاط جهان صادر کنند که این میزان صادرات نیز با حداقل 30 درصد آغاز شده و باید به تدریج تا 70 درصد افزایش یابد. در این چارچوب مهلت دو تا سه ماههای برای این 25 برندی که نمایندگی مجاز در ایران دارند، تعیین کردهایم تا خود را با دستورالعمل جدید انطباق داده و تولید مشترک پوشاک را در ایران آغاز کنند. شاه بیت این دستورالعمل الزام برندهای خارجی پوشاک به تولید در داخل ایران با برند خودشان یا با استفاده از ظرفیتهای موجود تولیدکنندگان داخلی یا سرمایهگذاری برای ایجاد کارخانههای جدید تولید پوشاک است.
- به طور کلی شرایط ارائه مجوز نمایندگی شرکتهای خارجی در ایران نسبت به قبل از تحریمها چه تغییری کرده است؟
تا پیش از این در مورد برخی از کالاها مانند اتومبیل در شرایط تحریم که امکان گرفتن نمایندگی مستقیم از برخی شرکتهای اصلی نبود، در آن زمان مسئولان اجازه دادند که با واسطه نیز نمایندگی شرکتهای اصلی در ایران ثبت شود البته برای انجام این کار نیز شرایطی وجود داشته و باید ارتباط شرکت واسطه و شرکت اصلی احراز میشد و این شرکت واسطه همچنین موظف بوده تا همان کالا با همان شرایطی که شرکت اصلی تولید میکرده را وارد و توزیع کند. اکنون با لغو تحریمها ورود کالاهای برندهای خارجی توسط شرکتهای نمایندگی آنها در ایران منوط به این موضوع شده است که حتما از شرکت اصلی نمایندگی دریافت کنند.
- با این شرایط مسئولیت ارائه خدمات پس از فروش بر عهده شرکت اصلی یا نمایندگی این شرکتها در ایران خواهد بود؟
ارائه خدمات پس از فروش مناسب جزو جدانشدنی و پیش شرط صدور مجوز ایجاد نمایندگیهای مجاز شرکتهای خارجی در ایران بوده و بدیهی است که ارائه این خدمات پس از آن بر عهده این نمایندگیها خواهد بود. از سوی دیگر بر اساس ضوابط جدیدی که تعیین کردهایم از این پس مقرر شده تا اگر یک برند اروپایی در ایران نمایندگی دارد، این نمایندگی مسئول برند مذکور در کل کشور خواهد بود.
- تاثیر این امر بر پیگیری و مقابله با عرضه پوشاک قاچاق چگونه خواهد بود؟
در صورتی که محصولات یک برند خارجی به شکل قانونی به کشور وارد و عرضه شود، امکان کنترل کالاهای این برند در بازار نیز وجود خواهد داشت. اما در صورتی که کالاهای برند مذکور به طور غیرقانونی و قاچاق وارد کشور شود نیز این نمایندگی برند خارجی باید در صورتی که توانایی لازم را دارد با عرضه کالاهای قاچاق آن برند در بازار مقابله کند یا در صورتی که امکان انجام چنین کاری را ندارد اطلاعات آن را در اختیار دستگاههای نظارتی قراردهد تا با کالای قاچاق برخورد شود. از آنجا که وقتی شرکتی نمایندگی برندهای خارجی در بازار کشور را گرفت، میزان و چگونگی کالاهای وارداتی آن برند توسط نمایندگی مجاز در گمرکات کشور ثبت میشود و در صورتی که کالای تولیدی این برند در سیستم نمایندگی آن در ایران ثبت نشده اما در بازار کشور وجود داشته باشد، چگونگی ورود و عرضه کالای مذکور را از نمایندگی پیگیری میکنیم، نمایندگی باید سریال کالای وارداتی را مشخص و از شرکت اصلی پیگیری کند که این کالا به چه کسی فروخته شده و چگونه راهی بازار مصرف ایران شده است.