عصر خودرو

کارشناسان ارشد اقتصادی در گفت و گو با «عصربازار» اعلام کردند:

جهانی شدن بورس ایران در گرو تغییر ریزساختارها

عصر بازار- حجم مبنا برای کنترل رشد بی‌رویه قیمت سهام در سال ۱۳۸۲ تصویب شد. بر این اساس و در ابتدای این قانون، اساس بر این بود که ۱۵ درصد از کل سهام یک شرکت طی یک سال مورد معامله قرار گیرد و روزهای کاری سال ۲۵۰ روز فرض شده بود که بر آن اساس حجم مبنای روزانه یک سهم ۰۰۰۶/۰ (شش ده هزارم)کل سهام شرکت می‌شد.

جهانی شدن بورس ایران در گرو تغییر ریزساختارها
نسخه قابل چاپ
جمعه ۲۹ مرداد ۱۳۹۵ - ۱۵:۰۷:۰۰

    به گزارش پایگاه خبری «عصربازار»، اما در سال 1383 نحوه محاسبه تغییر کرد و از 15 درصد به 20 درصد افزایش یافت و حجم مبنا به 0008/0 (هشت ده هزارم)کل سهام افزایش یافت. به عنوان مثال چنانچه تعداد سهام شرکتی 200 میلیون باشد، حجم مبنای آن 160 هزار سهم خواهد بود. حال اگر حداقل 160 هزار سهم شرکت معامله شود، قیمت پایانی سهم برابر با میانگین موزون قیمت‌های معاملات خواهد بود و اگر کمتر از 160 هزار سهم معامله شود قیمت پایانی با استفاده از نسبت حجم مبنا پوشش داده شده محاسبه می‌شود. مثلاً اگر میانگین موزون قیمت سهام نسبت به روز قبل 40 تومان افزایش یافته است و میزان سهام معامله‌شده 80 هزار سهم است، قیمت پایانی(بسته شدن)سهم 20 تومان افزایش خواهد یافت. از طرف دیگر بر‌اساس قوانین بورس، حداکثر نوسان قیمت یک سهم از مثبت 5 درصد تا منفی 5 درصد طی یک روز می‌تواند باشد. در اینجا باید یادآور شد که حجم مبنا تنها در بورس ایران وجود دارد. این در حالی است که برای جهانی شدن بازار سرمایه ایران، باید گامهایی برداریم که به استانداردهای جهانی نزدیک شویم. البته چندی پیش رئیس جدید سازمان بورس از تغییرات ریزساختارهای بورس خبر داد که می تواند تاثیراتی در بورس داشته باشد. از این رو با کارشناسان بازار سرمایه به گفتوگو پرداخته ایم که در ادامه مشروح آن را می خوانید. 


    محمدحسین حقیقی- مدیر سرمایه گذاری مشاوره سرمایه گذاری نوین
    تغییرات تیغ دولبه است

    تغییر حجم مبنا میتواند برای بازار سرمایه حکم تیغ دو لبه را داشته باشد. اگر هدف روان شدن بازار است، حجم مبنا باید کم و دامنه نوسان افزایش پیدا کند. از طرف دیگر اگر قصد ایجاد محدودیت در بازار را دارند این روند برعکس اتفاق می افتد. درواقع بازار به سمت افزایش حجم مبنا و کاهش دامنه نوسان می رود. تصور من این است که رئیس جدید سازمان بورس به سمت روان شدن بازار قدم برمی دارد از این رو با کاهش حجم مبنا و افزایش دامنه نوسان روبه‌رو می شویم. در بازار سرمایه دو نوع کد بورسی وجود دارد، از طرفی کدهایی داریم که دست مدیران صندوقهای سرمایه گذاری، سرمایه‌گذاران نهادی و سرمایه گذاران حرفه ای است که دانش و اطلاعات کافی برای حضور در بازار سرمایه را دارند. از طرف دیگر سرمایه گذارانی وجود دارند که حرفه‌ای نیستند یا برای اولین بار وارد بورس شده اند و توان کافی برای مقابله در برابر تغییرات بازار را ندارند، این دست از سرمایه گذاران با اجرایی شدن تغییرات مبنی بر کاهش حجم مبنا و افزایش دامنه نوسان آسیب می بینند. البته باید به این نکته هم توجه کرد که افزایش دامنه نوسانات منجر به بالا رفتن دامنه تغییرات و در نهایت افزایش ریسک بازار می شود. همانطور که می دانید افزایش ریسک بازار برای سرمایه گذاران حرفه ای مفید است و امتیازهایی به همراه دارد اما از سوی دیگر میتواند برای غیرحرفه ای ها ضررهای جبران ناپذیری را به همراه داشته باشد. این در حالی است که نوسان در بازارهای موازی از جمله طلا، دلار و مسکن که در پارهای از شرایط میتواند منافع سرمایه‌گذاران غیرحرفه ای را به خطر بیاندازد نیز سبب ایجاد حاشیه هایی از طرف این دست از سرمایه‌گذاران می شود. بنابراین بازار سرمایه به علت حضور این دست از سرمایه گذاران هنوز ظرفیت ایجاد این تغییرات را ندارد.

    با توجه به این توضیحات، شرایط باید مورد بررسی قرار گیرد و اولویت بندی بازار سرمایه برای ادامه و بهبود روند بورس مشخص شود. به طور حتم مسائل مهمتری برای رسیدگی از جمله شفافسازی صورت های مالی شرکتهای بورسی، مشخص شدن وظیفه نهادهای مشاوره سرمایه‌گذاری و... وجود دارد. در گام بعدی باید به این نکته اشاره کنیم که حتی اگر بازار تمایل به انجام این اقدام دارد باید در ابتدا زیرساخت های این مهم را آماده کند و آموزش عمومی سرمایه گذاری را در جهت پذیرش این اقدام شروع کند البته باید یادآور شوم که آموزش عموم سرمایهگذاران تا به حال نیز از ضعف هایی برخوردار است و باید به صورت بهتری سازماندهی می‌شده است.  
    البته در این میان به ابزارهای مشتقه و اختیار خرید و فروش نیز برای پوشش ریسک میتوان اشاره کرد، در واقع با گسترش این ابزارها به کسب درآمد افراد از بازار سرمایه کمک شایانی صورت میگیرد. از طرف دیگر این ابزارها می‌توانند به کاهش ریسک شرکت‌هایی که مصرف یا فروش ارزی دارند، کمک کند و از این جهت ریسک بازار و سرمایه‌گذاران داخلی و حتی خارجی را کاهش دهد. همچنین در رابطه با آینده بازار سرمایه باید بگویم مثبت شدن روند بازار دلایل متفاوتی داردکه تغییر سکاندار سازمان بورس از عوامل تاثیرگذار است. از طرف دیگر مثبت شدن نگاه سرمایه گذاران به بازار کامادیتی جهانی است. همانطور که می دانید بیشترین سود نصیب شرکت های کامادیتی شده است. از سویی شرکت های پالایشی نیز به‌خاطر تک نرخی شدن دلار و احتمال سود بیشتر، مورد اقبال سرمایه گذاران قرار گرفته‌اند. همچنین بحث تخفیف نرخ خوراک نیز از مسائل تاثیرگذار است که حاشیه سود را برای سرمایه گذاران به همراه دارد.

    حمید مهرآور- مدیر عامل و عضو هیئت مدیره کارگزارى بانک سامان
    حذف حجم مبنا سبب سفته بازی بورس میشود

    تغییر در مدیریت هر سازمانی، بالاخص سازمان با اهمیتی چون بورس، به صورت طبیعی میتواند زمینه تجدید نظر در بعضی از زیر ساختهای بازار سرمایه را فراهم کند. از آنجا که دکتر شاپور محمدی از افراد صاحب نام در این حوزه است و آشنایی کامل با این بازار چه به صورت تئوری و دانشگاهی و چه به واسطه تجربیات گذشته دارد، امید است در آینده نزدیک با تجدیدنظر در برخی از موارد، زمینه حضور بهتر و بیشتر سرمایه‌گذاران ایرانی و خارجی در بورس فراهم شود. از جمله این محدودیت های بورس میتوان به مباحثی چون عدم اتکا بیش از حد به"شاخص" به عنوان معیاری برای ارزیابی عملکردها، تجدیدنظر در حد نوسان و حجم مبنا و یا بازنگری در پارهای از دستورالعمل ها که به نظر می‌رسد پس از گذشت سالها از تصویب آنها، نیازمند بازنگری باشند، اشاره کرد. 

    البته مسائل فوق عمدتا در تمامی مقاطع گذشته جزو اموری بوده که ذهن مدیران ارشد بازار سرمایه را به خود مشغول کرده است، اما احتمالا شرایط ایجاب میکرده است که موضوع مسکوت باقی بماند و یا تجدید نظر قابل اهمیتی در دستورالعمل های قبلی صورت نپذیرد. این در حالی است که اکنون با توجه به شرایط فعلی کشور خصوصا بعد از برجام و امکان حضور سرمایه‌گذاران خارجی در بازار سرمایه ایران و همچنین رونق بخشیدن بیشتر به منظور تامین مالی بلندمدت شرکت ها از طریق بازار سرمایه، علاوه بر اینها عدم محدودیت های این چنینی در بازار سرمایه سایر کشورهای پیشرفته جهان، مباحث فوق مورد بازنگری قرار گرفته است. البته قابل ذکر است که فلسفه ایجاد حجم مبنا در بازار سرمایه ایران با توجه به عمق کم بازار نسبت به سایر بورس ها یکی از ضرورت هایی است که به منظور جلوگیری از حرکات با شیب های تند و یکباره در قیمت سهام که خود باعث ارائه اطلاعات ناصحیح به بازار توسط گروهی که علاقمندی زیادی به سفته بازی دارند، میگردد، اجرایی شود.  

    به یاد داریم در سالهای نه چندان دور ارزش یک سهم و یا به عبارت بهتر ارزش بازار یک شرکت تنها با معامله شدن تعداد قلیلی (مثلا 100 سهم) رشدی معادل 5 درصد (یا برعکس نزولی معادل 5 درصد) میکرد و گاهی این روند تا روزها ادامه داشت. طبیعی است در چنین شرایطی مقام ناظر به جهت جلوگیری از تضییع حقوق سهامداران خرد در بازار مداخله کرده و مانع اقدامات فوق از طریق وضع مقرراتی مثل حجم مبنا میشود. بنابراین اعتقاد من این است که فلسفه ایجاد حجم مبنا به منظور جلوگیری از سفته بازی بر روی سهام امری ضروری است. اما شاید وقت آن رسیده باشد که چگونگی محاسبه آن مورد بازنگری قرار گیرد. ازسوی دیگر مساله چالشی با اهمیت دیگر در بازار سرمایه "دامنه نوسان" است که از سالهای گذشته به منظور کاهش نوسانات (تلاطمات) قیمت سهام در بورس تهران مورد استفاده قرار میگیرد. این در حالی است که این متغیر برای سرمایه‌گذار خارجی موضوع مبهمی در نظر گرفته میشود. علت این مهم قابل درک نبودن صف خرید و فروش در بازار سهام از نگاه آنان است. همانطور که فعالان بازار سرمایه به خاطر می آوردند، در اوایل مدیریت دکتر عبده تبریزی در بورس دامنه نوسان سهام برای مدت محدودی به امید اینکه مکانیزم عرضه و تقاضای صرف، بتواند تعادلی در قیمتها ایجاد نماید، برداشته شد. اما متاسفانه آنچه مد نظر مدیریت وقت بود، حاصل نشد. بنابراین متغیرهای ریزساختاری بورس از جمله مسائل مهمی است که باید با احتیاط کامل و پس از بررسی کلیه جوانب و بدون در نظر گرفتن تبلیغاتی که بعضا با اهداف خاص در این ارتباط صورت میپذیرد، در خصوص آن تصمیم گیری شود.

    مهرداد نعمتی - معاونت سرمایه‌گذاری و امور شرکتها و مجامع هلدینگ امید
    افزایش ارزش معاملات با حذف حجم مبنا میسر میشود

    حذف و یا باز شدن دامنه نوسان قیمت سهام، سبب افزایش ارزش معاملات سهام در بورس و فرابورس می‌شود. یکی از شاخصهای مهم کارکردی بورسها و بازار سهام، ارزش معاملات است که در بورس تهران و فرابورس نسبت ارزش معاملات سهام به ارزش بازار سهام رقمی کمتر از ٢۰ درصد است، این در حالی است که در بورسهای کشورهای پیشرفته این نسبت بیش از ١۰۰ درصد (بیش از یک مرتبه) است. بنابراین، حذف یا باز شدن دامنه نوسان قیمت سهام، اثرات مثبتی بر ارزش معاملات سهام و بهبود نسبت ارزش معاملات به ارزش بازار سهام خواهد داشت. همانگونه که مطلع هستید در فرابورس ایران مبنا بر معاملات سهام مطرح نیست. در چند سال اخیر حجم مبنای ناشران بورس نیز دستخوش تغییراتی بوده است. بنابراین به نظر میرسد حذف متغیر حجم مبنا سبب روانتر شدن و تسهیل در خرید و فروش بازار سهام میشود که با این اقدام میتوان صف های مرتبط با خرید و فروش سهام را برچید. در این صورت بازار سریعتر به تعادل میرسد. از طرف دیگر ورود ابزارهای مشتقه همچون اختیار خرید و فروش سهام و همچنین دیگر ابزارها سبب افزایش ارزش معاملات که از شاخصهای مهم بازار سرمایه است، میشود. علاوه بر آن ابزارهای مشتقه بهبود روند بورس را در پی دارند. البته در نهایت باید به این موضوع اشاره کنم که تغییر در ریزساختارهای بازار سرمایه اعم از حجم مبنا و حد نوسان به نفع سرمایهگذاران حرفهای است و امکان دارد سرمایهگذاران مبتدی از این دست تغییرات، متضرر شوند. پیشنهاد من این است که همانند بازار سرمایه کشورهای پیشرفته سرمایه‌گذاران مبتدی به صورت مستقیم وارد بورس نشوند و از صندوق های سرمایه گذاری و کارگزاری ها برای سرمایه گذاری در بورس استفاده کنند که از این تغییرات آسیب نبینند. 

    علیرضا قنبرعباسی - عضو هیئت مدیره و مدیرعامل کارگزاری بانک خاورمیانه 
    تغییرات مدیریتی به نفع بازار سرمایه است

    تغییرات مدیریتی، بهبود شرایط موجود بازار سرمایه و شرکتها، همچنین نوآوری و ایجاد خلاقیت سازمانی از عوامل مثبتی است که اهالی بازار را به بهبود شرایط امیدوار میکند. انتصاب دکتر محمدی با توجه به تحصیلات آکادمیک و دانشگاهی و همچنین سوابق کاری و تجربی ایشان در حوزههای مختلف بازار سرمایه، نوید بازاری پویا با افزایش قیمت ها و شاخص های همراه را میدهد.

    تغییر برخی دستورالعمل ها مانند حجم مبنا یا حد نوسانات یا موارد دیگر موضوعاتی هستند که نسبت به شرایط بازار ایجاد شده اند. بنابراین بهتر است که این دستورالعمل‌ها و قوانین هر از چند گاهی مورد بازبینی قرار گیرند و با شرایط روز بازار تغییر یابند. از همین جهت به نظر می‌آید که مدیریت جدید نیز با توجه به تغییرات شرایط روزانه مانند تغییرات حجم ریالی معاملات، تعداد دفعات، تنوع سرمایه‌گذاران خرد و نهادی و یا صندوق های سرمایه گذاری تصمیم به برخی تغییرات دارند که به طور حتم، بهتر شدن بازار و وضعیت بازار سرمایه را در پی خواهد داشت. در مورد اینکه چرا تا به‌حال تغییری انجام نشده، باید گفت هر تغییری ریسک های مختلفی را در بردارد. مدیران با توجه به ریسک پذیر بودن و همچنین چشم انداز شرایط کلی تصمیم به تغییرات می‌گیرند.

    مثبت بودن شاخص را هم طی چند روز گذشته می توان به امید سهامداران نسبت به تغییرات مدیریتی سازمان با توجه به رابطه نزدیک دکتر محمدی به بدنه دولت دانست. البته مثبت شدن بازار به برخی از فاکتورهای اقتصادی داخلی و خارجی مانند افزایش فروش نفت، آزادسازی پول های بلوکه شده ایران توسط بانک های خارجی و پرداخت بدهی شرکت های خارجی به ایران، تک نرخی شدن ارز که نشان از ثبات وضعیت اقتصادی است و افزایش قیمت جهانی نفت و فلزات اساسی و معدنی مرتبط دانست که مجموع این موارد منتج به افزایش تقاضا برای خرید سهام از طرف گروه سرمایه‌گذاران خرد و نهادی و صندوق های سرمایه گذاری شده است. به نظر می رسد، این روند مثبت طی چند ماه آینده ادامه دار باشد. در رابطه با ورود ابزار جدید مانند ابزارهای مشتقه و اختیار خرید و فروش نیز طی جلسه ای که مدیریت جدید با فعالان بازار و کارگزاران داشتند به این موارد نیز اشاره کردند که یکی از دغدغه های ایشان استفاده از ابزار جدید است. ایشان به نقص های بازار سرمایه ازجمله یک طرفه بودن این بازار و عدم کنترل ریسکی از طرف سرمایه‌گذاران اشاره کرد که این مهم تنها منوط به خرید و فروش سهام است. با آمدن ابزار جدید راهکار جدید و متنوعی ایجاد میشود که با استفاده از آنها سرمایه گذاران میتوانند پوشش ریسکی بالاتری داشته باشند. البته ایشان به بهبود شرایط فعلی و رفع مشکلات فعلی نیز اهتمام خاصی نشان دادند. به طور کلی فضای بازار سرمایه را مثبت و این تغییرات مدیریتی را نیز به نفع بازار ارزیابی میکنم.

    برچسب ها