عصر خودرو

ورود معاملات ارز آزاد به بانک ها، مقدمه یکسان سازی نرخ ارز

عصر بازار- اخیرا ولی الله سیف، رئیس کل بانک مرکزی اعلام کرد که به زودی معاملات بازار آزاد ارز در سیستم بانکی وارد می‌شود. بانک مرکزی هدف از اجرای این سیاست را هدایت عملیات ارزی اشخاص حقیقی و حقوقی به کانال بانکی و همچنین کاهش ریسک عملیاتی فعالان اقتصادی عنوان کرده است.

ورود معاملات ارز آزاد به بانک ها، مقدمه یکسان سازی نرخ ارز
نسخه قابل چاپ
پنجشنبه ۲۸ مرداد ۱۳۹۵ - ۰۹:۵۵:۰۰

    به گزارش پایگاه خبری «عصربازار»، بر اساس این بخشنامه، بانک‌ها می‌توانند درآمدهای ارزی حاصل از صادرات غیرنفتی اشخاص حقیقی و حقوقی و ارز ورودی به کشور از طریق نمایندگی‌های دیپلماتیک مقیم ایران و سرمایه‌گذاران خارجی را به نرخ آزاد خریداری کنند. همچنین بانک‌ها میتوانند ارزهای خریداری شده  در قالب این دستورالعمل را در چارچوب مجموعه مقررات ارزی و یا از طریق صرافی‌های معتبر به فروش برسانند. همچنین  فروش ارز خریداری شده به سایر بانک‌ها و صرافی‌ها نیز مجاز بوده و نرخ خرید و فروش ارز بر اساس توافق بانک و مشتری تعیین خواهد شد. 

    بانک مرکزی هدف از این اقدام را حرکت سریع به سمت یکسان سازی نرخ ارز عنوان کرده است. زیرا پیش از این نهاد ناظر پولی کشور، قول های مساعدی مبنی یکسان سازی نرخ ارز تا پایان سال داده بود. بنابراین با آماده سازی بستر بانکها برای معاملات ارز آزاد، مقدمات یکسان سازی نرخ ارز و حذف شرایط چند نرخی بودن ارز تا پایان سال انجام می‌شود. به گفته بانک مرکزی، یکسان سازی نرخ ارز شرط اصلی راه اندازی بازار آتی ارز در بورس کالاست و این اقدامات به تسریع راه اندازی این بازار کمک می‌کند. 

    به همین منظور «عصربازار» در گفت و گو با علی صالح آبادی، مدیرعامل بانک توسعه صادرات و میثم رادپور، کارشناس بازار ارز به بررسی این اقدام بانک مرکزی پرداخته است. مشروح مصاحبه‌ها در ادامه آمده است. 

    مدیرعامل بانک توسعه صادرات
    ورود معاملات ارز آزاد به بانک ها شفافیت را افزایش می دهد 

     
    - بانک مرکزی اخیرا خبر از آزاد شدن معاملات ارز آزاد در سیستم بانکی در آینده نزدیک را داد. لطفا ابتدا توضیح دهید که با آزاد شدن این معاملات در سیستم بانکی، دقیقا بانک‌ها قرار است چه کاری انجام دهند. 

    خرید و فروش ارز با قیمت آزاد اکنون در صرافیها انجام میشود. بنابراین بانک مرکزی قصد دارد این روش را به سیستم بانکی نیز منتقل کند تا این خرید و فروشها در بانک نیز صورت بگیرد و بانک‌ها مجاز شوند ارز حاصل از صادرات غیرنفتی را از صادرکنندگان به نرخ روز خریداری کنند. این اتفاق باعث میشود که بسیاری از فعالان اقتصادی ترجیح دهند خرید و فروش ارز را از طریق شبکه بانکی انجام دهند، زیرا سیستم بانکی شفافتر و قابل اعتمادتر از صرافی‌هاست و همچنین زمینه های لازم برای افزایش مبادلات بانکی بین‌المللی را نیز برای مشتریان خود ایجاد میکند.

    از طرف دیگر یکی از مهمترین اهداف ارزی کشور در شرایط فعلی، یکسان سازی نرخ ارز عنوان می‌شود که ورود معاملات ارز آزاد به بستر بانکی، مقدمه تک نرخی شدن نرخ ارز خواهد بود. 

    در این معاملات با توجه به این که ارز حاصل از صادرات در داخل بانک گردش میکند، حجم مبادلات بانکی را به طرز چشمگیری افزایش می‌دهد. پیش از این صادرکنندگان نمی‌توانستند ارز آزاد حاصل از صادرات را به بانک بیاورند، زیرا طبق قانون بانکها ارز آنها را به قیمت مبادله ای می خریدند و این کار برای صادرکنندگان مقرون به صرفه نبود، اما در روش جدید، ارز آزاد وارد چرخه معاملاتی بانک ها می شود.

    - چه دلیلی وجود دارد که صادرکنندگان برای ورود ارزهای صادراتی خود به بانک‌ها تمایل نشان بدهند و از روش‌های سنتی از طریق صرافی‌ها استفاده نکنند؟ 

    نظام بانکی شفافیت بیشتری نسبت به صرافی‌ها دارد. زیرا بانک مرکزی به عنوان مقام ناظر بر آنها وجود دارد. همچنین تمام فعالان اقتصادی می‌دانند که هدف اصلی بانک مرکزی از این اقدام، آماده سازی بسترها برای یکسان سازی نرخ ارز است. یکسان سازی نرخ ارز برای فعالان تجاری بخش خصوصی اقدامی مثمر ثمر است که سود حاصل از صادرات و واردات را برای این بخش تقویت می‌کند. وقتی که این ارزها وارد بانک می‌شود، عملیات شفافسازی در بازار ارز انجام می‌شود. در نتیجه صادرکنندگان تمایل بیشتری برای ورود به این نظام خواهند داشت. این کار در ادامه منجر به یکسان سازی نرخ ارز می‌شود و می‌تواند کلید راه اندازی بورس ارز یا همان بازار آتی ارز باشد. 

    البته در بازار آتی ارز، بانک مرکزی که متولی ارزهای حاصل از فروش نفت است، باید حضور فعالانه داشته باشد که به رونق معاملات کمک میکند و در تعیین قیمت ارز، نقش شفافسازی خواهد داشت.  

    - بانک توسعه صادرات، پیش از این اوراقی با نام اوراق ارزی منتشر می‌کرد. اراده‌ای مبنی بر انتشار مجدد این اوراق وجود دارد؟

    همان طو که اشاره کردید، در گذشته اوراق ارزی توسط بانک توسعه صادرات برای جذب منابع ارزی در بورس‌های خارجی منتشر میشد. کارکرد این اوراق، به این صورت بود که سود ثابتی برای این کار پیش‌بینی و از قبل به خریداران اعلام می‌شد. چنانچه سود حاصل از این سرمایه‌گذاری بیشتر از میزان اعلامی بود، بانک این اختیار را داشت که بخشی از آن را به عنوان کارمزد برای تامین هزینه‌های خود بردارد. اما تحریم ها مانع ادامه این فرآیند بود، حال که دوران تحریم‌ها به پایان رسیده است و سرمایه‌گذاران خارجی تمایل به ورود در بازار ایران دارند، بانک توسعه صادرات مجددا عزم جدی برای انتشار این اورق دارد که مستلزم انجام عملیات رتبهبندی توسط موسسسات رتبه بندی بین المللی است تا رتبه ریسک ایران در بورس های خارجی تعیین شود. 

    میثم راد پور 
    حوالههای ارزی باید وارد بانکها شود



    - اخیرا رئیس کل بانک مرکزی خبر داد که به زودی بانکها می‌توانند وارد بازار معاملات ارزی شوند و ارزهای آزاد را مانند سیستم صرافی‌ها، در شبکه بانکی معامله کنند. دلیل این تصمیم چیست و چه تاثیراتی در بازار ارز خواهد داشت؟ 

    بانک مرکزی متولی اصلی ارز در کشور است و بانک‌ها نیز به عنوان بستر معاملاتی مورد نظارت مستقیم بانک مرکزی شناخته می‌شوند. اما در زمان تحریم، بانکها، نقش آفرینی خود در بازار ارز را از دست دادند، در نتیجه این امر بانک مرکزی کانال اصلی توزیع ارز را از دست داد. به تبع آن در این مدت صرافی ها نقش آفرینی اصلی را در بازار ارز داشتند. به همین دلیل بانک مرکزی که اکنون اراده جدی برای یکسان سازی نرخ ارز دارد، اجازه ورود بانکها به معاملات ارزی را داده است. 

    در جریان این اتفاق، بانکها میتوانند ارزهایی که مشتریان نزد آنها به ودیعه میگذارند را در بازار معامله کنند. البته این که بانکها بتوانند معاملات نقدی انجام دهند، بخشی از بازار را تشکیل میدهد. بخش اصلی مربوط به این قسمت است که بانکها بتوانند معاملات حوالههای ارزی را نیز انجام دهند، زیرا کشف قیمت ارز از طریق معامله در شبکه بانکی، در صورت معاملات حوالههای ارزی انجام میشود. یکسان سازی نرخ ارز نیز مشروط بر این است که بانک‌ها بتوانند حوالههای ارزی صادر کنند و آنها را معامله کنند. زیرا بازار حواله ارزی بزرگتر از بازار نقدی است. قیمت ارز آزاد نیز در جریان عرضه و تقاضا در این بازار شکل میگیرد. با ورود بانک‌ها به بازار آزاد ارز، بانک‌ها اصول عملکردی خود را زیر پا نمی‌گذارند، بلکه این امر باعث می‌شود که تسهیلات به پروژه‌هایی تعلق بگیرد که بتوانند منابع را به بانک بازگردانند و به تسهیلات به چشم تسهیلات یک بار مصرف نگاه نشود.

    شبکه بانکی به دلیل این که شعب زیادی دارد، بستر مناسبی برای انجام معاملات ارزی است. همچنین شعب خارجی بانک‌های ایرانی نیز می‌توانند مشتریان زیادی جذب کنند و این موضوع باعث میشود که بانکهای خارجی نیز ترغیب شوند که با بانکهای ایرانی همکاری داشته باشند. 

    - ورود معاملات ارز آزاد در شبکه بانکی چه تاثیری در راه اندازی بازار آتی ارز دارد؟

    بازار آتی ارز میتواند به عنوان ابزار پوشش ریسک نوسانات ارزی ایفای نقش کند. بانک مرکزی اعلام کرده است که راه اندازی این بازار منوط به یکسان سازی نرخ ارز است. البته با وجود این شرط بانک مرکزی، با ارز چند نرخی نیز میتوان این بازار را ایجاد کرد. اما به دلیل این که این بورس، محل شفافیت نوسانات نرخ ارز است، بانک مرکزی میخواهد پس از یکسان سازی نرخ ارز، این اتفاق رخ دهد. زیرا بازار آتی ارز از جنس بورس، شفاف و قابل نظارت است. 

    در بازار آتی ارز افراد میتوانند با پول کمتر، موقعیتهای خرید بزرگتری نسبت به بازار نقدی داشته باشند. همچنین در این بازار، فشارهایی که بازار آزاد برای معامله گران ایجاد می‌کند، وجود ندارد. مهمترین ویژگی این بازار که از آن به عنوان فراغت از فشارهای بازار آزاد یاد می‌شود، ویژگی کنترل نوسانات است که در ذات بازار آتی وجود دارد. 

    توجه به این نکته ضروری است که در جریان یکسان سازی نرخ ارز، بانک مرکزی نیاز به تامین تشریفات زیادی است. زیرا چالشهای زیادی در این حوزه وجود دارد. 

    - چه چالش‌هایی در این حوزه وجود دارد؟ 

    نحوه تعیین قیمت ارز به این صورت خواهد بود که بانک مرکزی در سایت خود قیمتی را اعلام میکند و در بازار آزاد نیز حوالی همین قیمت معامله میشود. اما بازار حواله های ارزی نقش تعیین کننده تری نسبت به معاملات نقدی دارند. 

    با توجه به این که معاملات ارزی در دو بستر نظام بانکی یا صرافیها انجام میشود، بانک مرکزی اراده جدی برای ورود این معاملات به بانکها دارد. زیرا بانکها نهادهای قابل کنترل‌تر و با قابلیت نظارت بالاتری هستند. همچنین انگیزه پنهانکاری در بانکها وجود ندارد و فقط یک دفتر دارند. در حالی که اکثر صرافیها دو دفتری هستند.  

    در این صورت معاملات ارزی به طور جدی تحت نظارت بانک مرکزی قرار میگیرد و این نهاد متولی بازار ارز مطمئن میشود که با قیمت تعیینی خود، معاملات ارز صورت می گیرد. همچنین اطلاعات مالی برای بانک مرکزی شفافتر میشود و سیاست یکسانسازی نرخ ارز، قابلیت اجرای بیشتری پیدا میکند. اگر در این بحبوحه، تقاضای بزرگی وارد بازار شود و امکان خدشه دار شدن تعادل در قیمت ارز ایجاد شود، بانک مرکزی میتواند با اهرم معاملات از طریق بانکها این تقاضا را نیز کنترل کند. 

    بازار آزاد، بازاری سرکش است که تمایل دارد خودش قیمت ارز را تعیین کند. بنابراین اگر وزنه معاملاتی بانک مرکزی سنگین نباشد، ممکن است بازار آزاد اعتنایی به قیمت گذاری بانک مرکزی نداشته باشد. بنابراین، این موضوع برای یکسان سازی نرخ ارز، چالشی جدی است که بانک مرکزی قصد دارد از این طریق، آن را حل کند. 

    از طرف دیگر، فشار بازار آزاد ارز بسیار زیاد است. تقاضا در بازار گاهی کنترل نشده افزایش یا کاهش پیدا میکند که قیمت تعادلی را تحت تاثیر قرار میدهد. بنابراین مساله تک نرخی کردن نرخ ارز، مساله مهمی است و بانک مرکزی قصد دارد با استفاده از اهرم ورود معاملات به سیستم بانکی با کنترل این بازار، این اقدام استراتژیک را انجام دهد.

    برچسب ها