به گزارش پایگاه خبری «عصربازار» به نقل از اقتصادنیوز، صنعت سیمان در شرایطی طی دو سال اخیر با رکود مواجه‌ شده‌ است که کاهش پروژه‌های عمرانی سبب شده تقاضای مصرف سیمان رو به کاهش برود. بررسی‌ها نشان می‌دهد اگر این روزها کوره سیمانی خاموش می‌شود و این به معنای تعطیلی و اختلال در تولید آن واحد تمام می‌شود، ناشی از کمبود نقدینگی دولت برای پیشبرد طرح‌های عمرانی است. کاهش حجم ساخت و سازها و رکود بازار مسکن در سال‌های اخیر باعث وخامت رکود بازار این محصول شده طوری که کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند این احتمال وجود دارد که سال آینده رتبه تولید سیمان ایران در دنیا از جایگاه سوم به چهارم و پنجم نزول پیدا کند.

با حصول توافق هسته‌ای چشم‌ها به بازار مسکن است تا با رونق معاملات در آن بخش، بازار کالاهای بادوام سرمایه‌ای نیز مانند سیمان، فولاد، گچ، کاشی و سرامیک تکان بخورد. این در حالی است که بنا بر پیش‌بینی‌های موجود کارشناسان مسکن، نیمه دوم سال معاملات ساخت و ساز اندکی رونق پیدا می‌کند و در این صورت تقاضا برای مصالح ساختمانی از جمله سیمان افزایش می‌یابد. اما مهم‌ترین چشم‌انداز آن‌ها این است که بخش مسکن کشور به این زودی‌ها رونقی به خود نمی‌بیند و پیش‌بینی‌ها برای آینده آن در شرایط بلاتکلیفی، امری دشوار است. در حال حاضر آمارها حاکی از آن است که سالانه میزان مصرف داخلی سیمان به رقم 50 تا 55 میلیون تن است که از میزان تولید پایین‌تر و این به معنای سالانه 20 میلیون تن مازاد تولید تلقی می‌شود.

این در حالی است که تولیدکنندگان معتقدند دولت هنوز هیچ سناریویی برای استفاده از این مازاد تولید ندارد و راه‌های صادرات را به هر شکلی بسته است. کارشناسان بر این باور هستند که اولین سناریوی دولت باید روشن کردن موتور طرح‌های عمرانی باشد که زیر سایه این طر‌ح‌ها چندین صنایع کشور که تولید کالاهای بادوام سرمایه‌ای دارند به رونق خواهند رسید. اما سناریوی دوم خروج سیمان از رکود، تقویت بسترهای صادراتی آن است که از نگاه صاحب‌نظران این عرصه از آنجایی که تجربه نشان داده برداشتن موانع صادراتی ممکن است سال‌ها طول بیانجامد، اولین سناریو برای برون‌رفت سیمان از رکود بیشتر پیشنهاد می‌شود.

کارشناسان بر این باورند که کمبود نقدینگی واحدهای تولیدی سیمان سبب شده آنها را در برابر هزینه‌های بالای انرژی ناتوان کند. حتی چندی پیش معاون وزیر صنعت اعلام کرد که بهار امسال 83 میلیارد تومان یارانه به واحدهای سیمانی مازوت‌سوز اختصاص یافته است در حالی که دبیر انجمن کارفرمایان صنعت سیمان اعلام کرد که این مبلغ از سال 1389 تا سال به تفاوت قیمت مازوت و گاز به کارخانه‌هایی که مازوت‌سوز بودند داده شد در صورتی که این یارانه تولید باید به همه کارخانه‌ها تعلق می‌گرفته است. بررسی‌ها حاکی از آن است که آمریکا به تازگی اولین خط تولید سیمان خود را به راه‌ انداخته و در کشورهای دیگر برخورداری از خطوط تولید سیمان مزیت اقتصادی قابل توجهی بشمار می‌رود. در حالی که ایران با وجود 72 واحد تولیدی سیمان همچنان چالش قیمت‌گذاری دارد و نزدیک به یک سوم این واحدها به دلیل همین مشکلات به مرز تعطیلی رسیده‌اند.

اما دلیل دیگر این رکود طرح‌های عمرانی هستند. بررسی‌های اقتصادنیوز نشان می‌دهد در سال 91 شمار طرح‌های عمرانی حدود هزار و 300 طرح بود که برای تکمیل آنها در دوره‌ای چهار تا پنج‌ساله به 60 هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز بود اما در سال 92 آمار طرح‌های عمرانی از سوی دولت دهم به بیش از دو برابر رسید و دولت یازدهم با دو هزار و 900 طرح عمرانی مواجه شد که به ثمر نشاندن آنها دست کم 400 هزار میلیارد تومان اعتبار لازم داشت که از عهده دولت خارج بود. این در حالی است که بودجه عمرانی دولت در سال 93 رقم 38 هزار میلیارد تومان و برای سال جاری حدود 43 هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده است.

از سویی دیگر ظهور دمپینگ‌های فولادسازان دولتی در کنار ارزان‌فروشی چینی‌ها بیانگر این است که در این سال‌‌ها بزرگ‌ترین مشتری صنایع ایران، دولت بوده و حال با کاهش قدرت خرید به معنای همان کمبود نقدینگی تولیدات داخلی کالاهای بادوام سرمایه‌ای بدون خریدار مانده و همین امر سبب کاهش قیمت حتی پایین‌تر از قیمت واقعی آنها شود. در حالی که تولیدکنندگان بارها از رکود این صنعت و مشکلات اقتصادی‌شان دولت را آگاه کرده‌اند. کارشناسان معتقدند با توجه به اینکه سیمان یکی از کالاهای استراتژیک ایران است نباید با سیاست‌های پوپولیستی آینده آن را به خطر انداخت. زیرا به لحاظ صادرات، بررسی‌ها نشان می‌دهد کاهش قیمت نفت سبب شده خریداران سیمان ایران که عمدتا از کشورهای عربی هستند، با کاهش درآمد مواجه شوند که چاره‌ای جز کندی روند طرح‌های عمرانی ندارند. از این رو صنعت سیمان به دنبال تصاحب بازارهای صادراتی جدید است.

اما افزایش 17 درصدی قیمت سیمان و عرضه این محصول در بازار با قیمت 117 هزار تومان پس از بررسی‌های ستاد تنظیم بازار و تایید وزارت صنعت تولیدکنندگان و مشتریان را با فاز جدید مواجه خواهد کرد. افزایش قیمتی که از منظر کارشناسان با توجه به افزایش 20 درصدی هزینه تولید منطقی به نظر می‌رسد. پیش از این قیمت هر تن سیمان در کارخانه براساس مصوبات دولت و انجمن 100 هزار تومان بود که البته این قیمت پس از افزایش 22 درصدی سال 93 تعیین شده است. اما آن‌طور که عبدالرضا شیخان، دبیر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان اعلام کرده افزایش 20 درصدی هزینه‌های تولید سیمان در کنار افزایش نرخ دستمزد، واحدهای تولیدی را با مشکلاتی روبه‌رو کرده که تنها راه برای ادامه حیات این واحدها و چرخه اقتصادی آنها افزایش 17 درصدی قیمت سیمان تولیدی است که پس از تعلل موافقت وزارت صنعت با آن، بالاخره قرار است از اوایل شهریور ماه اعمال شود. با این حال باید دید افزایش قیمت سیمان در سال جدید روند ساخت‌ و سازها را در بخش مسکن به چه سمت و سویی خواهد برد و رکود یا رونق ساخت و سازها چه مسیری را پیش روی صنعت سیمان خواهد گذاشت؟