عصر بازار- گواهی سپرده سکه که از سال پیش کار خود را آغاز کرده، با برخط شدن معاملات وارد فاز جدیدی از عملکرد خود شده به نحوی که حجم این معاملات در این مدت تا سه برابر افزایش یافته است. این در حالی است که این بازار علاوه بر افزایش امنیت نگهداری سکه، هزینههای معاملاتی را نیز کاهش میدهد.
به گزارش پایگاه خبری «عصربازار»، اما آنچه که مشخص است این است که این بازار هنوز جوان است و تا رسیدن به بلوغ راه درازی در پیش دارد. ساعات کاری این بازار که مانند بازار سهام است، یکی از مواردی است که نیاز به بازنگری دارد. همچنین تسویه معاملات نیز در حال حاضر سه روزه انجام میشود که میتوان زمان آن را کاهش داد. در همین خصوص با جواد فلاح رئیس اداره مطالعات و سنجش ریسک بورسکالای ایران به گفتوگو نشستیم تا در مورد مسائل مطرح در این بازار صحبت کنیم که مشروح آن را در ادامه میخوانید.
- با برخط شدن معاملات گواهی سپرده سکه طلا، معاملات آن به چه میزانی افزایش یافته است و چه میزانی از این معاملات از طریق کارگزاریها و چه میزانی از طریق برخط انجام میشود؟
با برخط شدن معاملات، حجم معاملات بیش از 3 برابر شده و در حال حاضر معاملات روزانه 150 تا 200 سکه است. در واقع این افزایش حجم معاملات نشان میدهد، برخط شدن معاملات مورد استقبال فعالان بازار قرار گرفته است. همچنین اطلاعات به دست آمده از این معاملات بیانگر آن است که 60 درصد معاملات به صورت برخط و 40 درصد آن از طریق کارگزاریها انجام میشود.
- درحال حاضر تبدیل سکه طلا به گواهی سپرده کالایی در چند شعبه انجام میشود و بورس کالای ایران چه برنامههایی برای افزایش تعداد این شعب در نظر گرفته است؟
در حال حاضر تنها شعبه ونک بانک رفاه کارگران، صندوقی را به عنوان انبار بورس کالا در نظر گرفته است و در این شعبه سکه طلا به گواهی سپرده کالایی تبدیل میشود. همچنین در این راستا با این بانک و دیگر بانکها رایزنیهایی انجام شده است تا در نقاط مختلف تهران و مراکز استانها شعب دیگری را نیز اضافه کنیم.
- دلیل اینکه از سکه طلا به عنوان یکی از موارد مهمی یاد میشود که میتواند در پرتفوهای سهام جای بگیرد، چیست؟
مواقعی در بازار سهام هستند، مانند چند ماه گذشته که به دلیل خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا ( برگزیت)، بازار سهام دچار افت میشود و قیمت طلا در جهان افزایش مییابد. در این مواقع با افزایش قیمت طلا، سکه نیز گران میشود. در واقع این دو دارایی همسو نیستند. به همین دلیل از ترکیب این دو استفاده میشودتا سبد سرمایهگذاری بهتر چیده شود. به عبارت دیگر هم سو نبودن سکه و طلا با سهام، میتواند ابزار مناسبی برای متنوع کردن سبد سرمایهگذاری و پوشش ریسک، باشد.
- به نظر شما راهاندازی گواهی سپرده سکه طلا به چه میزانی بر امنیت نگهداری سکه تاثیرگذار است و خطر دزدی را کاهش میدهد؟
پیش از راهاندازی گواهی سپرده سکه، سرمایهگذاران این بخش به صرافیها مراجعه میکردند و به صورت فیزیکی سکه را تحویل میگرفتند و در منزل نگهداری میکردند که این کار و در هنگام حمل و نقل و نگهداری خطر دزدی را افزایش میداد. اما در این روش سکههای طلا در انبار بورس کالا در بانک نگهداری میشود و حتی نیاز به مراجعه نیز وجود ندارد و میتوان سکه را به صورت برخط یا آنلاین معامله کرد. همچنین میتوان در این روش با مراجعه به انبار سکه را به صورت فیزیکی دریافت کرد.
همچنین با این روش سکه در هنگام تحویل به انبار از نظر کیفی با قیمتی اندک (500 تومان) سنجیده میشود و میتوان مطمئن بود که سکه تقلبی یا بی کیفیت وجود ندارد. این در حالی است که با استفاده از گواهی سپرده سکه امنیت خاطر به وجود میآید و هزینههای معامله از نظر روانی و ریالی کاهش مییابد. در این سیستم به دلیل الکترونیکی بودن معاملات برگه فیزیکی اهمیت چندانی ندارد و اگر هم دزدیده شود، مشکلی به وجود نمیآید.
- آیا بورس کالا برنامهای دارد که از گواهی سپرده سکه، بتوان به عنوان وجه تضمین معاملات آتی سکه استفاده کرد؟
این امر در معاملات آتی سکه مصداق پیدا میکند. به نحوی که بتوان به جای وجه نقد از سکه به عنوان بخشی از تضامین بهره گرفت. در همین خصوص بورس کالا مذاکراتی را با شرکت سپردهگذاری مرکزی انجام داده است. البته این امر منوط به کارگزار محور بودن معاملات است. در حال حاضر در معاملات سپرده سکه، قیمت تسویه محاسبه و مبلغ منتقل میشود. اما در معاملات آتی اگر شخصی از روند معاملات خارج یا خرید و فروش انجام شود، سود و زیان نیز منتقل میشود. در این صورت باید صبر کرد تا سررسید معاملات فرا برسد و تسویه انجام گیرد.
- در حال حاضر بزرگترین مشکلاتی که بازار سپرده سکه با آن مواجه است، چیست؟ چالشهای پیشروی توسعه این بازار چیست؟
اکنون به دنبال انجام اصلاحات در این بازار هستیم. یکی از این اصلاحات بحث ساعت معاملات است. در حال حاضر معاملات از ساعت 9 تا 12 و نیم انجام میشود و مانند بازار سهام است که این ساعت برای این نوع از معاملات مناسب نیست. این امر به این دلیل است که این معاملات در بستر فناوری سپردهگذاری انجام میشود که زمانش منطبق بر بازار آتی یا معاملات خارج از بورس سکه نیست. زمان کاری این بازارها تا ساعت 17 ادامه دارد. به عبارت دیگر زمان فعلی انجام معاملات پاسخگوی نیازهای موجود نیست. همچنین در حال حاضر تسویه معاملات T+3 (یعنی سه روز پس از فروش) انجام میشود که این روش مورد رضایت بورس کالا و مشتری ها نیست. در این خصوص در حال انجام مذاکراتی هستیم تا تسویه معاملات را به T+1 (یعنی یک روز پس از فروش) کاهش دهیم. علاوه بر این بحث دیگر این بازار مربوط به انبارها است. به نحوی که لازم است که انبارها در سراسر تهران و ایران گسترش پیدا کند تا افراد بتوانند به راحتی در این سیستم سکه خود را تحویل داده و تبدیل به گواهی سپرده کنند.
- در مجموع چشمانداز این بازار را چگونه میبینید و به نظر شما روزی فرا میرسد که بیشتر از سکه فیزیکی، گواهی سپرده سکه معامله شود؟
اگر مشکلات و مسائلی که مطرح شد، رفع و حل شود، امیدواریم در آیندهای نزدیک این بازار سهم بزرگی از معاملات نقدی و فیزیکی را به خود اختصاص بدهد. همچنین اکنون این بازار در ابتدای مسیر قرار دارد و در آینده می تواند یک بازار آلترناتیو (جایگزین) برای بازار سکه باشد. در مجموع این بازار پتانسیل بالایی دارد و استفاده از آن در آینده نزدیک رایج میشود.
- اکنون کارمزد خرید و فروش گواهی سپرده سکه به چه میزان است و این کارمزد در مقایسه با کارمزد خرید و فروش در صرافی ها چقدر تفاوت دارد؟
کارمزد خرید و فروش گواهی سپرده سکه برای هرکدام از طرفین معامله 3 هزار تومان و در مجموع 6 هزار تومان است. این در حالی است که در صرافی ها اختلاف قیمت خرید و فروش که عملا به عنوان کارمزد به حساب میآید، بیش از این میزان است. با وجود این با ایجاد نوسان در این بازار، صرافی ها با بالا بردن کارمزد، ریسک خود را کاهش می دهند. در حال حاضر بورس کالا به دنبال کاهش این میزان کارمزد است تا شرایط را برای انجام بیشتر معاملات تسهیل کند و قطعا با انجام این کار حجم معاملات افزایش و بازار جذابتر می شود. همچنین در آینده می توانیم با افزایش حجم معاملات به بازار آتی سکه نیز کمک کنیم و امکان آربیتراژ کردن را میان این دو بازار فراهم کنیم.