عصر بازار- تصمیم اخیر رئیس کل بانک مرکزی که اعلام کرده قرار است سیاستها و برنامهریزیهای مربوط به یکسانسازی نرخ ارز در سال جاری عملیاتی شود و ممنوعیتهای گذشته برای انجام عملیات ارزی برداشته شده، چه آثاری بر تجارت ایران خواهد داشت؟
به گزارش پایگاه خبری «عصربازار» به نقل از اقتصادنیوز، ولیالله سیف رئیس کل بانک مرکزی اعلام کرده که قرار است سیاستها و برنامهریزیهای مربوط به یکسانسازی نرخ ارز در سال جاری عملیاتی شود و در این مسیر اقداماتی تدریجی در دست انجام است تا بانکها مجاب شوند که با ارز آزاد بتوانند عملیات ارزی انجام دهند. آن طور که خبرگزاریها گزارش دادهاند، سیف اعلام کرده است: اکنون ممنوعیتهای گذشته برای انجام عملیات ارزی برداشته شده و صادرکنندگان میتوانند با اطمینان خاطر، ارزهایشان را به نظام بانکی عرضه کنند و در مقابل بانکها هم میتوانند از این ارزها برای گشایش اعتبار به منظور واردات محصولاتی که ارز آزاد دارند، استفاده کنند. این اقدام باعث می شود خطری که صادرکنندگان و وارد کنندگان در انجام فعالیت ها با ارز آزاد داشتند، کاهش یابد و فعالیت ها در بستر امن نظام بانکی انجام گیرد.
اما این تصمیم چه اثراتی بر آینده تجارت ایران خواهد گذاشت؟
*یک مقدمه خوب اما دیرهنگام
محسن بهرامی ارض اقدس، عضو هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی تهران، در واکنش به این خبر اظهار کرد: این مقدمه بسیار خوبی است برای بسترسازی دیرهنگام یکسانسازی نرخ ارز. ما انتظار داشتیم آقای سیف خیلی زودتر از اینها مقدمات یکسانسازی نرخ ارز را فراهم میکردند و این واقعه مهم را در اقتصاد ملی در نیمه اول سال 95 شاهد میبودیم، ولی به هر حال با توجه به مشکلات ساختاری، نرمافزاری و سختافزاری مختلف و همچنین با توجه به اصلاحاتی که باید در شبکه بانکی کشور به وجود میآمد این اتفاق پیش از این محقق نشد.
او افزود: اخیرا دولت اصلاحیهای در قالب متمم یا اصلاحیه بودجه سال 95 به مجلس جدید ارائه کرده که در آن اصلاحات بانکی پیشبینی شده است که امیدواریم با تصویب آن در مجلس جدید، بانکها از بنبست فعلی معوقهها و بدهکاران خارج شوند و داراییهایشان افزایش پیدا کند.
بهرامی سپس اضافه کرد: با ارتباطی که بعد از برجام با شبکه بینالمللی بانکی جهان برقرار میشود، با برقراری سوئیفت و همچنین با آزادسازی منابع که گفته میشود بعد از برجام بالغ بر 30 میلیارد دلار از داراییهای قبلی دولت ایران در دنیا آزاد شده، امروز میتوان ادعا کرد خوشبختانه بانک مرکزی در شرایط مطلوبی برای یکسانسازی نرخ ارز قرار دارد. از یک سو فاصله نرخ بازار با نرخ رسمی به حداقل ممکن کاهش پیدا کرده و از سوی دیگر منابع لازم برای تداوم نرخی که اعلام میشود وجود دارد و پشتوانه کافی برای آن وجود دارد. از سوی دیگر در این فاصله روابط ما با بانکهای بینالملل برای کارگزاری بانک مرکزی و بانکهای عامل فراهم شده است؛ تعدادی از بانکهای کوچک و بزرگ دنیا الآن ارتباط برقرار کردهاند. همچنین این موضوع که بانکها بتوانند به صورت آزمایشی یک دورهای را قبل از آزادسازی نرخ ارز خودشان به جریان خرید و فروش ارز آزاد ورود پیدا کنند، میتواند گام بسیار بلندی برای یکسانسازی نرخ ارز تلقی شود.
*تأثیر تک نرخی شدن ارز بر صادرات
در همین مورد محمد لاهوتی، رئیس کنفدراسیون صادرات ایران، اظهار کرد: اولین نکته این است که دولت به جد به دنبال تک نرخی شدن ارز است و یکی از مقدمات تک نرخی شدن ارز فعال شدن بانکها بر اساس نرخ ارز آزاد است. از اواخر سال 91 به بعد که موضوع ارز مبادلهای پیش آمد و حتی قبل از آن هم که ارز رسمی نرخ 1226 بود، بانکها از خرید و فروش ارز به نرخ آزاد منع شده بودند و عملا صادرکنندگان و حتی واردکنندگان برای تأمین فروش ارز صادراتی یا وارداتیشان مجبور بودند با صرافیها تماس بگیرند و از آنجا که بعضی از این صرافیها چندان مشخص نبودند، این موضوع ریسک سرمایهگذاری را افزایش داد و این افزایش تا امروز ادامه دارد.
او درباره اظهارات اخیر رئیس کل بانک مرکزی درباره تک نرخی شدن ارز گفت:با توجه به موضوعی که آقای دکتر سیف مطرح کردهاند به نظر میرسد این موضوع یک گام در جهت تکنرخی شدن ارز است. فواید آن را میتوانم در سه بخش اعلام کنم.
لاهوتی در ادامه در توضیح اولین تأثیر این گام عنوان کرد: اول اینکه کسانی که قبلا کالایشان را بر اساس LC فروخته بودند و وجوهشان را در حساب خودشان به صورت ارزی دریافت کرده بودند، قادر نبودند این ارز را با نرخ ارز مبادله به بانکها بفروشند. بانکها هم حاضر نبودند این ارز را به صورت نقدی در اختیار صادرکننده بگذارند. بنابراین یک بخش از مشکلات در این موضوع بود که برطرف خواهد شد.
او سپس درباره تأثیر دوم این اقدام گفت: کسانی هستند که پیشتر سپردهگذاری کردهاند و امروز واحد پولی را که سپردهگذاری کرده بودند از بانکها طلب میکنند، اما بانکها هم به دلیل ممنوعیتی که وجود داشت و همین طور به دلیل کمبود منابع، قادر به پرداخت اصل سپردهگذاری بر اساس پول خارجی نبودند. با اتفاق امروز سپردهگذار اگر نمیخواهد سپردهگذاریاش را ادامه دهد، حداقل میتواند وجوهش را با نرخ ارز آزاد دریافت کند.
لاهوتی همچنین عنوان کرد: نکته سومی که بسیار حائز اهمیت است، کاهش ریسک صادرکنندگان است که با دریافت وجوهشان در حساب خودشان وجه را به نرخ آزاد به بانک میفروشند و عملا واسطهها از این وسط در قالب صرافها، حذف میشوند. این موضوع هزینه سربار را کاهش میدهد و بر قیمت تمام شده صادراتی تأثیرگذار است.
او در عین حال یادآوری کرد: نکتهای که باید به آن توجه کرد این است که در حال حاضر با گذشت حدود هفت – هشت ماه از اجرایی شدن برجام، کماکان نقل و انتقال پول به داخل کشور با مشکل مواجه است و عملا ما موقعی میتوانیم از این گزینه استفاده کنیم و تأثیر آن را در صادرات ببینیم که مشکلات نقل و انتقال پول برطرف شود و صادرکنندگان بتوانند وجوه فروش کالای خودشان را یا از طریق LC یا از طریق حواله نقدی ارزی دریافت کنند و در اختیار بانکها به نرخ ارز آزاد بگذارند. اگر این اتفاق بیفتد تأثیر مستقیم تصمیم اخیر رئیس کل بانک مرکزی بر صادرات محقق خواهد شد، ولی اگر این مشکل کماکان برقرار باشد، عملا امکان استفاده از این گزینه وجود نخواهد داشت.