عصر بازار- بورس کالای ایران نشان داده که در حال گذار از معاملات فیزیکی به معاملات اوراق است و برای این پوستاندازی ابزارهای نوینی را طراحی و اجرا کرده است. این در حالی است که این بورس ابزارهای دیگری برای به روز رسانی و همگام شدن با بورسهای کالایی منطقه و بینَالمللی طراحی کرده و آماده عرضه آنها است.
به گزارش پایگاه خبری «عصربازار»، به این ترتیب یکی از مهمترین این ابزار بازار مشتقه ارزی است که میتواند بسیاری از مشکلات ورود سرمایهگذاران خارجی را به ایران حل کند. در همین خصوص و در مورد این ابزارها، در نهمین نمایشگاه بورس، بانک و بیمه به سراغ حامد سلطانینژاد مدیرعامل بورس کالای ایران رفتیم و با وی در خصوص مهمترین مسائل بورس کالا به گفتوگو پرداختیم. یکی از رویدادهای بورس کالای ایران که در طول نمایشگاه رخ داد، آنلاین شدن معاملات گواهی سپرده کالا بود که سلطانینژاد به آن پرداخت و توضیحاتی را در خصوص این رویداد ارائه کرد. مشروح مصاحبه وی را در زیر میخوانید.
- حال و هوای نهمین نمایشگاه بورس، بانک و بیمه را چگونه ارزیابی میکنید و این نمایشگاه چه تفاوتهایی با سالهای گذشته دارد؟
امسال جنبه بین المللی نمایشگاه بیشتر شده است و فرصتی را ایجاد کرده است که بتوانیم تعاملات بینالمللی را افزایش دهیم. در مورد بورس کالا هم مهمانان اروپایی و آسیایی داشتیم که قرار است در مورد بازارهای فیزیکی و نحوه ارائه محصولات در کشورهای همسایه همچنین بازارهای مالی اروپایی به مذاکره بنشینیم.
- اولین قرارداد بورس کالا با بورسهای دیگر مانند تفاهمنامهای که با پاکستان یا تابلوهایی که قرار شد در کشورهای منطقه نصب شود، به کجا رسیده است؟ آیا هند و اندونزی برای همکاری با بورس کالای ایران ابراز آمادگی کردند؟
کشورهای شرق آسیا از جمله پاکستان، اندونزی و هند در حال حاضر خریدار محصولات پتروشیمی و فرآوردههای نفتی ما هستند و من فکر میکنم اگر بحث مشکلات مربوط به مبادلات پولی در میان نباشد، به زودی شاهد بالا رفتن تابلوها در این کشورها باشیم. در این خصوص فعالیتهای مناسبی انجام شده و اجرای تفاهمنامه امضا شده در دستور کار است.
- در حال حاضر قسمت بزرگی از تامین مالی از طریق بورس کالا انجام میشود. با توجه به اینکه تاکید دولتمردان بر تامین مالی از طریق بازار سرمایه است، بورس کالا چه میزانی از این تامین مالی را تا امروز انجام داده است و چه برنامهای برای تامین مالی در آینده دارد؟
رقم بالایی از تامین مالیها در بورس کالا انجام شده است. به نحوی که این تامین مالیها هم در بخش سلف و هم در سلف موازی است که برای اوراق سلف موازی 400 میلیارد تومان برای پتروشیمی شیراز، 300 میلیارد تومان برای پتروشیمی پردیس،300 میلیارد تومان برای شرکت ذوب آهن اصفهان، 20 میلیارد تومان برای سیمان سپاهان و 120 میلیارد تومان برای شرکت گل گهر انجام شده است. به طور کلی در سال گذشته رقم تامین مالی به 47 هزار میلیارد تومان رسید. ما امسال فروش سلف را در محصولات پتروشیمی و کشاورزی تشویق کردیم که روشی برای تامین مالی شرکتها است. همچنین سلف موازی را در شرکتهای مختلف اجرا کردیم. در حال حاضر مرحله دوم سلف موازی شیراز به مبلغ 200 میلیارد تومان را در دستور اجرا داریم.
- وضعیت بازار آتی ارز چگونه است و بالاخره این بازار چه زمانی راهاندازی میشود؟
اجرایی شدن بازار آتی در گرو تک نرخی شدن ارز است که باید در این رابطه بانک مرکزی تصمیمگیری کند. هر زمانی بانک مرکزی بتواند ارز را تک ترخی کند ما آمادگی ایجاد بازار آتی را داریم. در واقع به محض اینکه تصمیم بانک مرکزی به ما اعلام شود، بورس کالای ایران ظرف حداکثر یک ماه آمادگی راهاندازی بازار مشتقه ارزی را دارد.
- در مورد فعالیتهایی که روی محصولات جو دامی انجام دادید هم توضیحاتی بدهید و آیا برای سال جاری برنامه ویژهای برای این بخش دارید؟
در سال 94 ماده 33 قانون افزایش بهره برداری از محصولات دامی را به صورت آزمایشی روی ذرت انجام دادیم. مبنای این قانون بر این است که سیاست قیمت تضمینی جایگزین خرید تضمینی شود. در خرید تضمینی به این صورت است که دولت پول زیادی را برای خرید محصولات کشاورزی اختصاص میدهد. از طرف دیگر قیمت تضمینی طوری است که محصولات در بورس به فروش میرسند و دولت اجازه میدهد قیمت این محصولات به وسیله عرضه و تقاضا مشخص شود. پس از آن دولت مابه التفاوت قیمت کشف شده در بورس و قیمت دولتی را به کشاورزان پرداخت میکند که به این وسیله هم بار مالی دولت کاهش پیدا میکند و هم کشاورز زودتر به پول خود میرسد. مهمتر اینکه شفافیتی در این مبادلات به وجود می آید. در سال 94 این طرح برای ذرت و جو استان خوزستان انجام شد و در سال جاری برای کل کشور این طرح در دست اجراست.
- 24ساعته شدن معاملات بازار آتی سکه چه زمانی انجام میشود؟
24 ساعته شدن بازار سکه منوط به این است که بخش عمدهای از این معاملات (در حدود 90 درصد) به صورت آنلاین ( برخط) باشد. در حال حاضر حدود 40 تا 50 درصد این معاملات به صورت آنلاین است که تا آخر امسال امید داریم این طرح اجرایی شود.
- در حال حاضر گواهی سپرده سکه طلا در چه مرحلهای است؟
مجوز طرح آنلاین شدن گواهی سپرده سکه از سازمان بورس داده شده است و اوراق گواهی سپرده سکه نیز به صورت آنلاین عرضه میشود. در واقع با توجه به وعدهای که پیش از این در رابطه با ایجاد بازار سکه برای معاملهگران بورس داده بودیم، این امکان از هم اکنون وجود دارد که بتوانند معاملات سکه را به صورت آنلاین و از راه دور انجام دهند.
- مزایای این طرح چیست؟
از مزایای این طرح در اولین گام بحث امنیتی است. از طرف دیگر دسترسی آسان به این بازار است. از طرفی سکه یک بتای منفی با بقیه اوراق بهادار دارد یعنی به علت سرمایهگذاری جانشین بودن سکه، زمانی که اوراق بهادار روند مثبت دارند، سکه روند منفی دارد و برعکس. این در حالی است که سکه از طرفی ابزار پسانداز خانوادگی و از سوی دیگر برای سرمایهگذارها هم با توجه به بتای منفی میتواند وزن پورتفوی را متعادل کند و بالانسی بین سرمایهگذاریها در پورتفوی ایجاد کند.
زمانی که سبد سهام به سمت منفی پیش میرود، مثبت بودن بازار سکه تعادلی را ایجاد خواهد کرد. بنابراین از دید سرمایهگذاری هم دسترسی مناسبی است. به این صورت که سرمایهگذار با بررسی سبد سهام خود تصمیم میگیرد که سکه را داشته باشد یا خیر. چون همه اوراق بهادار به غیر از سکه در یک بتا حرکت میکنند و جهتگیری یکسانی را در بازار دارند.
اگر از دید پسانداز خانوار هم به بازار سکه نگاه کنیم، فرصتهای سکه فرصت پرتلاطمی است و سرعت در این بازار حرف اول را میزند. بنابراین حضور یک بازار سکه آنلاین میتواند به خانوارها در بهرهمندی از فرصتها کمک کند. در کنار اینکه استفاده از بازار سکه نه تنها امنیت بالایی دارد بلکه اصالت سکه هم از طریق خزانه بانک مورد تایید است. اگر سکههای خریداری شده، از تعدادی بالاتر باشد، برای تحویل بانک خزانه دار آمادگی این را دارد که با ماشین حمل پول و سیستم امنیتی، این سکهها را تحویل بدهد. در واقع خدمات ارزش افزوده نیز در این طرح اعمال میشود.
- آیا نوسان 5 درصدی این بازار تاثیری در بازار آزاد ندارد؟
خیر. با این طرح عمق بازار بیشتر میشود و یکی از مشکلاتی که وجود دارد این است که گوشه گوشه بازار امکان دارد که از یکدیگر بیخبر باشند. اما اجرا شدن این طرح سبب دسترسی آسان و بالا رفتن عرضه و تقاضا شده است در عین حال قیمتها هم عادلانهتر خواهند بود.
- بین بازار آزاد و بازار اوراق گواهی و بدهی امکان آربیتراژ وجود دارد؟
من فکر میکنم آربیتراژ به حداقل برسد، زیرا این بازار میتواند نوسانات بازار واقعی را به خصوص نوسانات کاذبی که منجر به آسیب این حوزه میشود را هم مدیریت کند.
- بحث مالیات برای بازار سکه و طلا همیشه بغرنج بوده است. این مسئله در این بازار چگونه است؟
همانطور که میدانید گواهی سپرده از مالیات معاف است و تا وقتی که این سکه تحویل گرفته نشود فعالیتهای سرمایهگذاری که با گواهی سپرده سکه است، مالیات ارزش افزوره هم ندارد.