به گزارش پایگاه خبری «عصر بازار» به نقل از دنیای اقتصاد، برای هفدهمین روز متوالی، بازار با خروج پول حقیقی مواجه شده و مجموع این خروج در بازه یادشده به بیش از 41‌هزار میلیارد تومان رسیده است. فقط در معاملات روز گذشته، رقم خروج پول حقیقی‌هزار و 629 میلیارد تومان بوده که رقم قابل‌‌‌توجهی محسوب می‌شود و نشان‌‌‌دهنده تداوم بی‌‌‌اعتمادی بازیگران خرد به چشم‌‌‌انداز بازار است. ارزش معاملات خرد بازار در روز گذشته به 6‌هزار و 693 میلیارد تومان رسید که گرچه نسبت به میانگین هفته‌‌‌های گذشته کمی بهبود یافته، اما همچنان فاصله زیادی با روزهای پرشور بازار دارد. همچنان رد پای تقاضای پایدار در بازار کمرنگ است و هر صعودی با موجی از عرضه همراه می‌شود.

ارزیابی بازدهی بازارها از ابتدای سال

در نمایی کلان‌‌‌تر و با گذشت نزدیک به پنج ماه از سال‌جاری، مقایسه بازدهی بازارهای دارایی در پنج ماه نخست سال 1404 را نشان می‌دهد که بازار سهام، به ‌‌‌رغم همه فراز و فرودها، همچنان در جایگاه بهتری نسبت به رقبای سنتی خود قرار دارد. شاخص کل بورس از ابتدای سال تنها 1‌درصد رشد کرده و شاخص هم‌‌‌وزن نیز4.5‌درصد افزایش یافته است. شاخص کل فرابورس نیز با 1.9درصد رشد، عملکردی مشابه بازار بورس داشته است. در سوی دیگر، بازار ارز و طلا با افت‌‌‌های سنگینی همراه بوده‌‌‌اند. دلار در بازار آزاد با 8.4درصد کاهش، طلای 18 عیار با افت 10.7درصدی، سکه امامی با کاهش 14.9درصدی و سکه بورسی با افت 8.6درصدی مواجه بوده‌‌‌اند. نیم‌‌‌سکه و ربع‌‌‌سکه نیز به ترتیب27.5‌درصد و25.3 ‌درصد کاهش قیمت را تجربه کرده‌‌‌اند.

این آمارها نشان می‌دهند که با وجود نوسانات در بازار سهام، سرمایه‌گذاران بورسی همچنان نسبت به سایر دارایی‌‌‌ها وضعیت بهتری داشته‌‌‌اند. با این حال، آنچه نگرانی اصلی فعالان را شکل می‌دهد، نه صرفا بازدهی مطلق، بلکه ناپایداری و شکنندگی این بازدهی است. شاخص کل بورس در اواخر اردیبهشت به سطح 3 میلیون و 252‌هزار واحدی نیز رسیده بود که به معنای بازدهی حدود 20 درصدی در کمتر از دو ماه بود. اما پس از آن، بورس با افت شدید مواجه شد و بخشی از این بازدهی را از دست داد؛ تا جایی که در مقاطعی، حتی بازدهی بازار از ابتدای سال منفی شد.

رکود پولی و سایه انتظارات سیاسی

شاخص‌‌‌های بازار سهام در روزهای اخیر، در مسیر بازگشت قرار گرفته‌‌‌اند؛ هرچند این بازگشت فعلا در حد چند‌درصد محدود بوده، اما برای بخشی از تحلیلگران، نشانه‌‌‌ای از پایان موج فروش تلقی می‌شود. از سوی دیگر، برخی معتقدند که رشدهای اخیر، بیشتر جنبه نمادین داشته و بدون تقویت متغیرهای پولی و بنیادی، نمی‌توان انتظار تداوم آن را داشت. در این میان، همچنان یکی از مهم‌ترین متغیرهای تاثیرگذار بر روند بازار، تحولات سیاست خارجی است.

در شرایطی که ریسک‌‌‌های غیراقتصادی پررنگ باقی مانده، بازارها از جمله بورس، در وضعیت انتظار به سر می‌‌‌برند؛ وضعیتی که در آن، فعالان ترجیح می‌دهند محتاطانه عمل کنند و در غیاب چشم‌‌‌اندازی روشن، از ورود جدی به بازار پرهیز کنند. همزمان، فقدان تقاضا در بازار، نه‌‌‌ تنها به عملکرد ضعیف بازار دامن زده بلکه فرصت‌‌‌های پیش‌‌‌رو را نیز بی‌‌‌اثر کرده است. در چنین شرایطی، حتی شرکت‌های با گزارش‌‌‌های مالی مطلوب یا برنامه افزایش سرمایه جذاب نیز نمی‌توانند توجه فعالان را به‌‌‌ طور جدی جلب کنند. آنچه بیش از هر چیز برای فعالان بازار اولویت دارد، امنیت روانی سرمایه‌گذاری است؛ چیزی که در حال حاضر به‌‌‌وضوح در بازار گم شده است.

آیا موج بازگشت پایدار خواهد بود؟

پرسش کلیدی این است که آیا نشانه‌‌‌های بازگشت بازار، می‌تواند به روندی پایدار منجر شود یا آنکه با کوچک‌ترین شوک، دوباره شاهد عقب‌‌‌گرد خواهیم بود؟ تجربه سال‌های اخیر نشان داده که بورس ایران، اگرچه ظرفیت جهش‌‌‌های سریع را دارد، اما بدون ثبات در متغیرهای اقتصاد کلان، جریان پولی باثبات، سیاست‌‌‌های حمایتی بلندمدت و چشم‌‌‌انداز مشخص سیاسی، نمی‌تواند در مسیر صعودی پایداری باقی بماند. از سوی دیگر، سیاستگذاران بورسی نیز در ماه‌‌‌های اخیر عملکرد چندان فعالی از خود نشان نداده‌‌‌اند. بی‌‌‌عملی نهادهای نظارتی در کنار انتظارات نامطمئن سیاسی، ترکیبی فرساینده برای بازار ساخته که حتی در روزهای سبز هم مانع از بازسازی اعتماد می‌شود.

در نهایت، بازار سرمایه در شرایط فعلی، میان دو سناریو قرار دارد: از یک‌‌‌سو، امکان بازگشت شاخص‌‌‌ها به سطوح بالاتر در صورت گشایش‌‌‌های دیپلماتیک و کاهش تنش‌‌‌های سیاسی وجود دارد و از سوی دیگر، خطر افت دوباره در صورت تداوم بی‌‌‌اعتمادی و خروج پول حقیقی نیز همراه بازار است. به هر روی، آنچه که مشخص است، این است که بورس نیازمند بیش از چند روز سبزپوشی است تا بتواند امیدها را زنده کند و اعتماد ازدست‌‌‌رفته سرمایه‌گذاران را بازسازی کند.