البته این بهبود تنها نسبت به سال گذشته رخ داده است و هنوز خانوارها باید سطح قابل توجهی از دستمزد خود را صرف خوراکی‌ها کنند.

در شهریور 1403، نسبت هزینه‌های ماهانه برخی اقلام اساسی برای یک خانوار 4نفره به حداقل حقوق یک خانواده با 2 فرزند به 54درصد رسید. این عدد نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش یافته است. به‌طور مشخص، در شهریور 1402 این نسبت 63درصد بود.

این به این معناست که خانوارها در مقایسه با سال گذشته درصد کمتری از درآمد خود را برای تامین این اقلام هزینه کرده‌اند. این کاهش سهم علاوه بر کاهش تورم خوراکی‌ها می‌تواند به دلیل افزایش بیشتر حداقل حقوق در سال جاری نسبت به سال 1402 باشد.

سهم 54درصدی خوراکی از دستمزد

تورم خوراکی به معنای افزایش قیمت کالاها و خدمات مرتبط با مواد غذایی است که به‌عنوان یکی از مهم‌ترین چالش‌های اقتصادی در جوامع مختلف به شمار می‌رود. این نوع تورم به‌طور معمول زمانی رخ می‌دهد که هزینه‌های تولید، توزیع و فروش مواد غذایی در یک کشور به دلایلی مانند افزایش قیمت مواد اولیه، حمل‌ونقل یا تغییرات اقلیمی افزایش یابد. دولت‌ها در ابتدای هر سال مبلغی را به‌عنوان حداقل دستمزد تعیین می‌کنند تا به بهبود شرایط معیشتی خانوارها کمک کنند. با‌این‌حال،  تورم به‌طور مداوم در حال افزایش است که این موضوع موجب کاهش قدرت خرید خانوارها می‌شود.

بر اساس سبد اقلامی که وزارت رفاه آن را برای توزیع کالابرگ مشخص کرده، هزینه‌های لازم برای تامین این سبد را طی سال‌های اخیر براساس قیمت‌های اعلام‌شده از سوی مرکز آمار محاسبه کرده است. این بررسی نشان می‌دهد که در شهریورماه سال جاری سهم مواد غذایی از حداقل حقوق یک خانوار 4نفره به 54درصد رسیده است. این در حالی است که سهم مذکور از حداقل حقوق در شهریور‌ماه سال گذشته معادل 63درصد بود. این کاهش سهم علاوه بر کاهش تورم خوراکی‌ها می‌تواند به دلیل رشد بیشتر حداقل حقوق در سال جاری نسبت به سال 1402 باشد.

تصویر تورم ماهانه خوراکی‌ها

براساس گزارش اخیر مرکز آمار، در شهریورماه سال جاری خیار به‌عنوان پیشتاز تورم خوراکی در صدر افزایش قیمت‌ها قرار گرفت و تورمی به میزان 13.5درصد را تجربه کرد. مصطفی دارایی‌نژاد، رئیس پیشین اتحادیه بارفروشان، در‌باره دلایل رشد قیمت خیار توضیح داد که یکی از عوامل اصلی این افزایش قیمت، گرمای بی‌سابقه هوا در ماه‌های اخیر بوده است. این شرایط جوی نامساعد باعث شد بار محصول خیار از بوته‌ها به‌طور چشمگیری کاهش یابد و میزان برداشت این محصول کم شود. کاهش عرضه همواره عاملی موثر در افزایش قیمت‌ها بوده است. از سوی دیگر، دارایی‌نژاد به نکته‌ای مهم درباره تاخیر در ورود خیار استان یزد بیان کرد که به‌طور معمول، خیار این استان هرساله در دهم شهریور وارد بازار می‌شد و بخش عمده‌ای از نیاز مصرف‌کنندگان را تامین می‌کرد. اما امسال، به دلیل گرمای شدید هوا، زمان برداشت و عرضه این محصول به تاخیر افتاد و به ماه مهر موکول شد. این تاخیر در عرضه، همراه با کاهش برداشت در دیگر مناطق، به فشاری دوچندان بر بازار منجر شد و در نهایت افزایش قیمت‌ها را تشدید کرد. پس از خیار، هویج فرنگی با تورم 9.8درصد و قارچ با تورم 7.9درصد در رتبه‌های بعدی بیشترین تورم ماهانه قرار گرفته‌اند.
کاهش قیمت میوه‌های تابستانی

در شهریور‌ماه سال جاری تورم ماهانه 13قلم خوراکی منفی بوده است. در این ماه هندوانه تورم منفی 23درصد داشته است که علت اصلی این کاهش قیمت تغییر فصل است. علاوه بر هندوانه، خربزه تورم منفی 19.3درصدی، هلو تورم منفی 10.5درصدی، گوجه‌فرنگی تورم منفی 10.4درصدی را در این ماه تجربه کرده است.

نگاهی به تورم نقطه‌به‌نقطه خوراکی‌ها نشان می‌دهد که در شهریورماه سال جاری هویج‌فرنگی تورم حدود 89.9درصدی داشته است. پس از هویج‌فرنگی، لیموترش با تورم 72.9درصدی و پیاز با تورم 70.2درصدی در رتبه‌های بعدی پرتورم‌ترین خوراکی‌ها قرار گرفته‌اند. در رتبه‌های بعدی گوجه‌فرنگی با تورم 69.1درصدی و شیر خشک با تورم 60.6درصدی قرار گرفته‌اند.  این در حالی است که روغن نباتی جامد با تورم منفی 10.3درصدی، روغن مایع با تورم منفی 9.6درصدی و پسته با تورم منفی 3.5درصدی را تجربه کرده است.
تورم 60درصدی شیرخشک

نکته‌ قابل توجه، افزایش قیمت شیرخشک در سال‌های اخیر است که به دغدغه‌ اصلی خانواده‌های دارای نوزاد یا کودک شیرخوار تبدیل شده است. این افزایش، بار مالی زیادی بر دوش خانواده‌ها تحمیل کرده و توانایی آنها را برای تامین نیازهای اساسی فرزندانشان محدود کرده است.

براساس گزارش مرکز آمار یک قوطی شیر خشک 450گرمی در شهریور‌ماه 1402، 72هزار تومان بوده در‌حالی‌که در شهریور سال جاری این رقم به 117هزار تومان رسیده است. این تغییر 60.6درصدی نسبت به ماه مشابه سال قبل برای خانوار ایرانی نگران‌کننده است. این در حالی است که طی این مدت، بانک مرکزی برای واردات شیر خشک ارز به نرخ ترجیحی تخصیص داده، اما با وجود تلاش برای تثبیت قیمت، این محصول همچنان با شیب صعودی در حال افزایش قیمت است.