به گزارش پایگاه خبری «عصر بازار» به نقل از ایسنا، بررسی آمارهای تجاری نشان می‌دهد در 10 ماهه اول سال قبل 113 میلیون تن کالای غیرنفتی به ارزش 40.5 میلیارد دلار از کشور صادر شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل به لحاظ وزنی 9 درصد افزایش و به لحاظ ارزشی 11 درصد کاهش داشته است.

پنج مقصد عمده صادرات ایران از ابتدای سال 1402 تا پایان دی ماه نیز به ترتیب چین با 11.5 میلیارد دلار، عراق با 7.7 میلیارد دلار، امارات متحده عربی با 5.2 میلیارد دلار، ترکیه با. 5 میلیارد دلار و هند با 1.8 میلیارد دلار بوده است. بر این اساس در این مدت سهم پنج مقصد عمده صادراتی کشور از کل ارزش صادرات 74 درصد بوده و چین و عراق در مجموع بیش از 47 درصد کل صادرات کشور را به خود اختصاص داده‌اند که نشان دهنده اهمیت این دو کشور در سبد صادراتی ایران است.

روند تجارت ایران و چین در 10 سال گذشته

معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران در گزارشی تحت عنوان «وابستگی به بازارهای محدود و خام‌فروشی، چالش‌اساسی‌صادرات غیرنفتی‌ ایران طی دهه اخیر» روند تجارت ایران را با مقاصد مهم صادراتی بررسی کرده است.

بر اساس این گزارش روند صادرات 10 ساله صادرات کالایی بدون نفت خام ایران به چین طی سال‌های 1392 تا 1401 نشان میدهد صادرات به این کشور رشد کرده است؛ به‌طوری که از رقم بیش از 7 میلیارد دلار در سال 1392 به بیش از 14 میلیارد دلار در سال 1401 رسیده است. پس از شروع همه گیری کووید-19، سرعت رشد صادرات کالایی به این کشور با شیب زیادی در سال 1400 افزایش یافت؛ به طوری که در این سال رشد 61 درصدی نسبت به سال 1399 را تجربه کرد. روند مثبت صادرات به این کشور در سال 1401 نیز متوقف نشد و اگرچه از سرعت رشد آن کاسته شده، اما نسبت به سال 1400 حدود 0.9 درصد افزایش یافته است. طی 10 ماهه 1402 ارزش صادرات کالایی بدون نفت خام ایران به چین حدود 11.5 میلیارد دلار بوده که کاهش حدود 9 درصدی را نسبت به مدت مشابه سال قبل تجربه کرده است.

از دلایل افزایش صادرات ایران به چین در سال 1401 در مقایسه با سال 1392 می‌توان به مشارکت پروپان مایع شده، بوتان مایع شده، پلی اتیلن گرید فیلم و متانول اشاره کرد که به ترتیب سهم 42.4 واحد درصد، 23.8 واحد درصد، 19.2 واحد درصد و 17.6 واحد درصد در رشد صادرات حدود 98 درصدی ایران به چین داشته‌اند.

متوسط قیمت صادرات به چین نیز طی 10 سال مورد بررسی با فراز و نشیب‌های زیادی همراه بوده و در سال 1400 به رقم 502 دلار به ازای هر تن رسیده که بیشترین رقم طی سال‌های 1399 تا 1401 است. در سال 1401 با اینکه صادرات نسبت به سال قبل با افزایش همراه بوده، متوسط قیمت صادرات به این کشور با کاهش 36 دلار به ازای هر تن به 465 دلار به ازای هر تن رسیده است. در واقع صادرات به چین در سال 1401 با قیمت پایین تری نسبت به سال 1400 انجام شده است. متوسط قیمت صادرات کالایی بدون نفت خام ایران به چین نیز طی 10 ماهه 1402 هم حدود 298 دلار به ازای هر تن بوده است که نسبت به مدت مشابه سال قبل 39 درصد کاهش یافته است. در واقع می توان اینگونه نتیجه گرفت که در صورت تداوم این روند احتمالاً در پایان سال 1402 نیز کالاهای صادر شده به چین حتی با متوسط قیمتی پایین تر از سال 1401 به فروش برسند.

تنوع پایین کالاهای صادراتی به چین

در این میان 10 کالای عمده صادراتی ایران به چین در سال 1402، حدود 82 درصد از کل ارزش صادرات ایران به این کشور را تشکیل می‌دهد که نشان دهنده تنوع پایین اقلام صادراتی به این کشور است. پروپان مایع شده با سهم حدود 25 درصدی عمده کالای صادراتی ایران به چین محسوب می‌شود.

همچنین روند صادرات پروپان مایع شده از سال 1400 روند رو به رشدی را در پیش گرفته و در سال 1401 در مقایسه با سال 1400 رشد دو برابری را تجربه کرده است. پس از پروپان مایع شده، بوتان مایع شده و متانول مهمترین کالاهای صادراتی ایران به چین در سال 1401 بوده که سهم این دو که تعرفه از کل ارزش صادرات به چین در سال 1401، حدود 27 درصد بوده است.

روند صادرات بوتان مایع شده مشابه پروپان بوده است و به طور کلی طی 10 سال مورد بررسی، صادرات این محصول به چین متوسط رشد حدود 20 درصدی را تجربه کرده است. روند رو به رشد صادرات متانول نیز که از سال 1399 آغاز شده بود، در سال 1401 متوقف شده و نسبت به سال 1400 با کاهش حدود 4 درصدی همراه شده است.