عصر بازار- ایران به سبب موقعیت جغرافیایی خود حدود ۲۸ میدان مشترک گازی و نفتی با کشورهای همسایه دارد که تنها بخش کمی از این میادین در بخش ایرانی آن به تولید رسیده است. این در حالی است که کشورهای شریک و همسایه با حداکثر ظرفیت ممکن در حال برداشت نفت و گاز از این مخازن مشترک هستند.
به گزارش پایگاه خبری «عصربازار» به نقل از روزنامه ایران، در کنار آن، سیال بودن و ساکن نبودن این منابع در کنار نبود قواعد و مقررات بینالمللی شفاف شرایط برداشت شرکا را سخت تر کرده و این امر موجب شده است تا هر روز بخشی از سهم ایران در این میادین به غارت برود. از این روی دولت یازدهم از همان ابتدای کار، توسعه میادین مشترک را در اولویت اول فعالیتهای توسعهای خود قرار داد تا بتواند مانع اجحاف در حقوق ایران شود.
به این ترتیب در صدر سیاستهای اتخاذ شده، توسعه میادین مشترک پارس جنوبی و غرب کارون قرار گرفت و اکنون بسیاری از این برنامهها محقق شده است.گذشته از مشترک بودن این میادین و لزوم حفظ منافع کشور، در شرایط فعلی که تحریمهای ایران لغو شده و کشور به دنبال افزایش سهم خود در سبد انرژی جهان است، توسعه هرچه سریعتر این میادین میتواند اتفاق بسیار خوشایندی برای اقتصاد کشور باشد. در این میان با تعریف استراتژی افزایش تولید و صادرات نفت خام برای کوتاه مدت، میادین غرب کارون از اهمیت ویژهای برخوردار هستند و توسعه آن اولویت اول برنامههای نفتی کشور است. به هر روی، وقتی برنامه اصلی وزارت نفت برای دوران فعلی، حضور جسورانه و مقتدرانه در بازار نفت و سهم خواهی کشور است؛ به نظر می رسد توسعه این طرح راهبردی مطلوب برای سیاستهای دولت به شمار برود. در این خصوص مدیر کل برنامه ریزی استراتژیک وزارت نفت در گفتوگو با «ایران» اظهار کرد: توسعه میادین غرب کارون یکی از محورهای اصلی فعالیتهای وزارت نفت در سال جاری است.
این برنامه ضمن آنکه به اجرای سیاستهای اقتصاد مقاومتی که شعار امسال است کمک میکند، موجب میشود تا بتوانیم با اطمینان خاطر بیشتری به صادرات نفت خام بپردازیم.به گفته سعید قوامپور امسال حدود 190 هزار بشکه در روز به تولید نفت خام کشور از این میادین مشترک افزوده خواهد شد.
**غرب کارون در مسیر توسعه
میادین آزادگان، یاران و یادآوران که در محدوده غرب کارون و در جوار مرزهای عراق قرار گرفتهاند، جزو مهم ترین و دست نخورده ترین میادین ایران به شمار می روند که موسوم به میادین مشترک غرب کارون هستند. با هدف سهولت عملیات و توسعه میادین، این سه میدان بزرگ به پنج میدان تقسیم شده است؛ بدین صورت که میدان آزادگان و میدان یاران هر کدام دو بخش شمالی و جنوبی دارند که عملاً پنج پروژه را شامل می شود. عراق درست در سوی مقابل و در خاک خود، از این مخزن مشترک میدانی به نام مجنون دارد و از یازده سال قبل تا کنون هر روز هزاران بشکه از نفت این میدان را استحصال کرده است. اما در تمام این سالها ایران به سبب مشکلاتی از قبیل تحریم، کمبود منابع مالی و دسترسینداشتن به تکنولوژیهای روز دنیا نتوانسته است با کشور رقیب یعنی عراق رقابت معقولی داشته باشد. هرچند ایران طی این مدت برخی از این میادین را توسعه داده و حتی به تولید زودهنگام نیز رسانده بود، اما به علت تحریم و نابسامانی مدیریتی، نتوانسته بود که همپای عراق، این میادین را توسعه داده و به بهره برداری برساند.
اما این روزها در غرب کارون بیش از هر زمان دیگری ضرباهنگ توسعه شنیده میشود. همانطور که اشاره شد دولت یازدهم، پس از استقرار، پروژه های غرب کارون را جزو اولویت های اصلی صنعت نفت قرار داد تا با تمرکز منابع، عقب ماندگیهای گذشته را جبرانکند. در دوره جدید مدیریت وزارت نفت تلاش شده است که این عقب ماندگیها جبران و با پیمانکاران کم کار از جمله چینیها برخورد شود. این در حالی است که در دوران مدیریت گذشته، عزم جدی برای برخورد با چینیهای کم کار وجود نداشت.
**طرح توسعه یکپارچه میادین مشترک غرب کارون
طرح توسعه یکپارچه میادین غرب کارون به عنوان بزرگترین برنامه توسعه ای وزارت نفت با هدف ایجاد ظرفیت تولید معادل 550 هزار بشکه در روز مطرح شده که در بهمن ماه سال 1393 به تصویب شورای اقتصاد رسید. میزان سرمایه گذاری تخصیص یافته بر اساس این مصوبه که وزیر نفت حساسیت ویژهای نسبت به آن داشت، حدود 15.2 میلیارد دلار بوده است.
آزادگان، بزرگترین میدان مشترک میدان نفتی آزادگان - که دارای دو بخش شمالی و جنوبی است - یکی از بزرگترین میادین نفتی جهان است که سال 1376 کشف شده و در محدودهای به وسعت 20 در 75 کیلومتر در یکصد کیلومتری غرب اهواز و منطقهای به نام دشت آزادگان واقع شده است. این میدان نفتی که در بخش عربی - عراق - از آن با نام مجنون یاد میشود، براساس تحقیقات و لرزهنگاریهای موجود حدود 33 میلیارد بشکه نفت خام با ضریب بازیافت 6 درصد را در خود جای داده است. این در حالی است که سال 1378 نیز لایه جدیدی در آن میدان به ظرفیت 2.2 میلیارد بشکه کشف شده است.
با توجه به اطلاعات و آماری که وزارت نفت اعلام کرده، تولید نفت در این میدان نفتی از سال 1378 با ظرفیتی حدود 25 هزار بشکه آغاز شده و هم اکنون به میزان تقریبی 52 هزار بشکه در روز ادامه دارد.
این شرایط در حالی است که توسعه میدان آزادگان در سمت عراق توسط غول نفتی رویال داچ شل با سرعت هرچه تمامتر انجام میشود و این کشور کمپانیهای نفتی چینی ازجمله شرکت ملی نفت چین را به همکاری طلبیده است. عراق از شهریور سال ١٣٩2 تنها از میدان مجنون - که بخشی از میدان آزادگان جنوبی محسوب میشود - روزانه 185 هزار بشکه نفت استخراج کرده و امیدوار است این میزان را بزودی به 400 هزار بشکه در روز برساند.
میدان نفتی آزادگان همان طور که یکی از بزرگترین میادین نفتی جهان شناخته شده، تاکنون یکی از خبرسازترین میادین نفتی مشترک ایران با کشورهای همسایه نیز بوده است. هرچند این نوع اخبار مربوط به مناقشات مالکیتی نبوده و در این زمینه تقریباً مشکلی وجود ندارد، اما بحث توسعه و بهره برداری در این میدان همواره یکی از اصلی ترین مناقشات داخلی کشورمان شناخته شده که تازه ترین آن، اخراج شرکت چینی سی ان پی سی از منطقه یاد شده از سوی وزیر نفت به دلیل کارشکنیهای متعدد و وقت کشی بوده که باعث عقب ماندن کشورمان در برداشت از این میدان مشترک شده است.
البته این اخراجها در میدان نفتی آزادگان مسبوق به سابقه است. اوایل سال 2001 میلادی شرکت ژاپنی ایندکس برای بهره برداری از این میدان انتخاب شد و با امضای قراردادی روند اداری انجام این پروژه صورت گرفت، اما با فشارهای مستقیم و غیرمستقیم امریکا بر ژاپن و وضع برخی تحریمهای بینالمللی یکجانبه علیه ایران، این شرکت ژاپنی از این میدان خداحافظی کرد تا اینکه دولت ایران برای ادامه انجام کار به دنبال شرکای روسی یا هندی رفت که این روند هم با دخالتهای ناجوانمردانه امریکا به نتیجه نرسید تا اینکه پای چین به میادین نفتی ایران بخصوص میدان آزادگان با تمام ویژگی هایش باز شد.
جالب است که شرکت چینی با گذشت مدت زمان زیادی که در ایران مشغول کار شده از مجموع ١٨٥ حلقه چاهی که باید براساس برنامه در فاز نخست توسعه این میدان به بهره برداری میرساند، فقط هفت حلقه چاه حفاری کرده، همچنین در حالی که پیمانکار چینی طرح (CNPCI) طبق قرارداد به استقرار ٢٥ دکل حفاری در این میدان تا سال 2014 میلادی ملزم شده بود، فقط برای افزودن یک دکل حفاری در این میدان مشترک برنامه ریزی کرد. هرچند اهمیت این میدان نفتی - گازی مشترک بین ایران و عراق برای کشورمان از بابت وجود ذخایر عظیم کربوهیدراتی در این مخزن مطرح است، اما با توجه به پیر شدن برخی چاههای نفت در ایران این میدان جوان با توجه به ظرفیتهای بالقوهای که دارد میتواند بهعنوان یکی از امیدهای صنعت نفت کشورمان برای حفظ تولید روزانه و ارتقای جایگاه ایران در اوپک نیز مطرح باشد.هدف از اجرای فاز یک توسعه این میدان، رسیدن به تولید روزانه 75 هزار بشکه نفت خام در فاز یک آزادگان شمالی و 320 هزار بشکه در فاز یک آزادگان جنوبی است. برآوردهای وزارت نفت نشان میدهد که برنامههای توسعهای فاز یک آزادگان شمالی در نیمه اول امسال و فاز یک آزادگان جنوبی نیز در سال 1397 محقق خواهد شد.
**میدان مشترک یاران
این میدان نیز به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم شده و بررسی های فنی حاکی است که شیب این میدان مشترک، به سوی عراق است.
دولت گذشته در توسعه این میدان فعالیت چندانی نداشته به گونه ای که در مقطع تحویل دولت، میزان پیشرفت توسعه یاران جنوبی حدود فقط 4 درصد بوده که در انتهای سال 1392 به مرز 11 درصد رسیده است. بتدریج با اعمال مدیریت، درصد پیشرفت پروژه بیشتر شد و اکنون وزارت نفت مدعی است که بخش شمالی این میدان در نیمه دوم امسال و بخش جنوبی آن در نیمه دوم سال آتی به بهره برداری خواهد رسید.با به تولید رسیدن این میدان 60 هزار بشکه در روز به تولید نفت کشور افزوده خواهد شد که در سال جاری 30 هزار بشکه از بخش شمالی میدان محقق می شود.
**میدان مشترک یادآوران
این میدان مشترک در دوره دولت یازدهم تحولات زیادی را تجربه کرده است. طبق مطالعات تکمیلی، برآورد میزان ذخایر این میدان به طور چشمگیری افزایش یافته و لذا اهمیت آن برای صنعت نفت کشور بیشتر شده است.طرح توسعه میدان در 3 فاز تعریف شده که علاوه بر آن، تولید زودهنگام هم در دستور کار قرار داشته است. میزان پیشرفت فاز اول آن از مرز 96 درصد گذشته است.این پروژه با میزان پیشرفت حدود 80 درصد به دولت کنونی تحویل شد. میزان پیشرفت فیزیکی دولت فعلی نیز حدود 15 درصد بوده که نرخ بسیار خوبی محسوب میشود.
همچنین حفاری میدان هم با پیشرفت صد درصدی مواجه است و به طور کلی در فاز اول، حدود صد درصد از اهداف تولید زودهنگام نیز تحقق یافته و تولید میدان به بیش از 52 هزار بشکه رسیده است. بزودی تولید از این میدان به 85 هزار بشکه در روز خواهد رسید.
سال گذشته مجموعاً 16.5 میلیون بشکه نفت خام از این میدان استحصال شد و مجموع نفت استخراج شده از این میدان تا به حال به بیش از ٥۰ میلیون بشکه رسیده است.
جهت دریافت آخرین اخبار از طریق تلگرام به کانال اختصاصی عصربازار ( http://telegram.me/asrebazar) بپیوندید. برای دریافت آخرین نسخه از نرم افزار تلگرام اینجا را کلیک کنید.