عصر خودرو

از سوی موسسه برنامه‌ریزی و اقتصاد کشاورزی اعلام شد

عوامل مؤثر بر کاهش قیمت بین‌المللی محصولات کشاورزی و تداوم روند کاهشی

عصر بازار: موسسه پژوهشهای برنامه‌ریزی و اقتصاد کشاورزی بررسی عوامل مؤثر بر کاهش قیمت بین‌المللی محصولات مهم کشاورزی در چند سال اخیر و تداوم روند کاهش قیمت‌ها را منتشر کرد.

عوامل مؤثر بر کاهش قیمت بین‌المللی محصولات کشاورزی و تداوم روند کاهشی
نسخه قابل چاپ
يکشنبه ۱۱ مرداد ۱۳۹۴ - ۱۲:۲۲:۰۰

    به گزارش پایگاه خبری «عصربازار» به نقل از فارس، موسسه پژوهشهای برنامه‌ریزی و اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی بررسی عوامل مؤثر بر کاهش قیمت بین‌المللی محصولات مهم کشاورزی در چند سال اخیر و تداوم روند کاهش قیمت‌ها را منتشر کرد.

    بررسی قیمت بین‌المللی محصولات مهم کشاورزی اشاره بر کاهش اخیر آنها در مقایسه با چند سال قبل دارد و پیش‌بینی‌ها بر ادامه روند کاهش قیمت تأکید دارند. بر این اساس به منظور بررسی روند قیمت محصولات کشاورزی و آشنایی با عوامل تأثیرگذار بر کاهش قیمت این محصولات از دو گزارش شاخص قیمت غذایی فائو و چشم‌انداز کشاورزی OECD-FAO برای سال‌های 2024ـ2015 استفاده شد که در ذیل به برخی از نتایج این گزارشات اشاره می‌شود.

    شاخص قیمت غذایی فائو، تغییرات ماهانه قیمت‌های بین‌المللی سبد محصولات غذایی را نشان می‌دهد. این شاخص از میانگین شاخص قیمت 5 گروه محصولی (غلات، شکر، روغن‌های گیاهی، لبنیات و گوشت) تشکیل شده که با میانگین سهم‌های صادراتی هر گروه برای سال‌های 2004ـ2002 وزن‌دار شده‌اند.

    شاخص قیمت غذایی فائو در ماه می سال 2015 به طور میانگین 166.8 واحد بود که به میزان 2.4 واحد (1.4 درصد) کمتر از ماه آوریل بود. همچنین شاخص فوق 43.6 واحد (20.7 درصد) کمتر از میزان متناظر سال گذشته بود. غلات و محصولات لبنی بیشترین نقش را در کاهش شاخص قیمت غذایی فائو در ماه می داشتند.

    میانگین شاخص قیمت غذایی فائو در ماه می سال 2015 به کمترین میزان خود پس از ماه سپتامبر سال 2009 رسید. نمودار 1 روند تغییرات ماهانه شاخص را در سال‌های 2011 تا 6 ماهه نخست سال 2015 نشان می‌دهد. شاخص قیمت غذایی فائو از ماه ژانویه تا ماه می سال 2015 از روندی نزولی برخوردار بوده و در مقایسه با سال‌های قبل، میزان آن کمتر بوده است.

    در نمودار 2 روند تغییرات شاخص قیمت محصولات غذایی فائو از ماه می سال 2014 تا ماه می سال 2015 آورده شده است. در ماه می سال 2015، میانگین شاخص قیمت غلات فائو 160.8 بوده که 6.4 واحد کمتر از ماه آوریل و 46 واحد (22.4 درصد) کمتر از ماه می سال 2014 است.

    ذخایر فراوان غلات به همراه چشم‌انداز مساعد برای محصول سال 2015 به حفظ روند کاهشی قیمت غلات کمک کرده است. همچنین به تعویق‌اندازی خرید توسط بسیاری از کشورهای واردکننده و نیز پیش‌بینی کاهش تجارت در کاهش قیمت غلات نقش داشته است.

    شاخص قیمت روغن‌های گیاهی فائو در ماه سال 2015 به طور میانگین 154.1 بوده که 3.9 واحد (2.6 درصد) بیشتر از ماه آوریل اما 41 واحد (21 درصد) کمتر از ماه متناظر سال گذشته بود. افزایش قیمت روغن‌های گیاهی در ماه می نسبت به ماه گذشته به خاطر افزایش قیمت روغن پالم و سویا بود. افزایش قیمت روغن پالم اساساً به دلیل نگرانی درباره پدیده ال‌نینوی احتمالی است که می‌تواند بر تولید روغن پالم در جنوب شرق آسیا اثرگذار باشد. این در حالی است که قیمت روغن سویا به دلیل از سرگیری تقاضای وارداتی به ویژه توسط چین افزایش یافته است. قیمت روغن آفتابگردان و گلرنگ نیز به دلیل پیش‌بینی کاهش تولید و عرضه‌های صادراتی، افزایش یافته‌اند.

    شاخص قیمت محصولات لبنی فائو در ماه می سال 2015 به طور میانگین 167.5 بود که 5 واحد (2.9 درصد) کمتر از ماه آوریل و 71.5 واحد (29.9 درصد) کمتر از ماه می سال گذشته بود. بیشترین کاهش شاخص قیمت در پودرهای شیر و کره مشاهده شد، اما شاخص قیمت پنیر ثابت باقی ماند. وجود ذخایر زیاد در نیوزیلند و افزایش عرضه‌های صادراتی در اروپا، عامل مهمی در کاهش قیمت فراورده‌های لبنی است. همچنین تولید فرآورده‌های لبنی در نیمکره شمالی به نقطه اوج فصلی خود خواهد رسید. قیمت‌های کمتر لبنیات به افزایش خرید این فرآورده‌های توسط کشورهای MENA (خاورمیانه و شمال آفریقا) منجر شده است.

    میانگین شاخص قیمت گوشت فائو در ماه می سال 2015، 171.1 واحد بود که 1.7 واحد (1 درصد) کمتر از ماه آوریل و 23.1 واحد (11.9 درصد) کمتر از ماه می سال 2014 بود. قیمت‌های صادراتی پایین‌تر برای گوشت تولیدی در آمریکا از عوامل مهم تأثیرگذار بر کاهش شاخص مذکور بوده است. به طور کلی قیمت‌های بین‌المللی گوشت گاو و گوسفند در مقایسه با گوشت طیور و خوک از روند نزولی‌تری برخوردار بودند. در مورد گوشت طیور، محدودیت وارداتی تحمیلی توسط بعضی از کشورها به دلیل شیوع آنفلوآنزای مرغی بسیار بیماری‌زا در بعضی از ایالت‌های آمریکا بر قیمت‌ها تأثیر گذاشته است.

    میانگین شاخص قیمت شکر فائو در ماه می سال 2015، 189.3 واحد بود که 3.7 واحد (2 درصد) بیشتر از ماه آوریل و 70 واحد (27 درصد) کمتر از ماه می سال 2014 بود.

    در نمودار 3 روند قیمت واقعی محصولات مهم کشاورزی از سال 2000 تا سال 2014 و پیش‌بینی آن تا سال 2024 آورده شده است. این نمودار که از گزارش چشم‌انداز کشاورزی OECD-FAO برای سال‌های 2024ـ2015 آورده شده است نمایانگر آن است که در طی ده سال آینده، قیمت واقعی محصولات مهم کشاورزی از سطوح قیمتی سال 2014 کاهش خواهند یافت، اما همچنان بالاتر از سطوح قیمتی پیش از سال 2007 باقی خواهند ماند. قیمت محصولات کشاورزی در اوایل دهه 2000 پایین بود، اما با شروع سال 2007، قیمت‌ها از روندی افزایشی و پونوسان برخوردار شدند. در سال 2013 روند کاهشی قیمت‌ها شروع شد و انتظار روند کاهشی قیمت‌ها تا سال 2024 وجود دارد. نکته قابل ذکر در اینجا این است که وجود روند کاهشی قیمت های واقعی محصولات کشاورزی به معنای عدم احتمال وجود نوسانات قیمتی برخی از محصولات نیست.

    در گزارش چشم‌انداز کشاورزی OECD - FAO از آزمون حساسیت قیمت‌های محصولات کشاورزی به عوامل چندی از قبیل رشد درآمد، نرخ‌های ارز، قیمت‌های نفت و... در کشورهای مختلف استفاده شده و در نهایت نتایج تحلیل‌های تصادفی تفسیر شدند. در زیر به برخی از این نتایج اشاره می‌شود.

    قیمت نفت خام از طریق کانال‌های مختلف بر قیمت محصولات کشاورزی و سوخت‌های زیستی اثرگذار است. در مورد محصولات کشاورزی، قیمت پایین‌تر نفت خام به کاهش هزینه‌های انرژی و کود شیمیایی منجر می‌شود. تأثیر این عامل با توجه به نسبت هزینه انرژی در کل هزینه تولید کشورها متفاوت خواهد بود. برای نمونه برآوردها حاکی از آن است که در آمریکا، هزینه انرژی و کود شیمیایی به ترتیب 10 درصد و 20.8 درصد هزینه تولید غلات دانه درشت را در کشور به خود اختصاص می‌دهد. این سهم‌ها به طور قابل توجهی در کشورهای در حال توسعه کمتر است، چرا که سیستم‌های تولیدی در این کشورها کمتر مکانیزه‌اند و انتقال قیمتی پایینی میان قیمت‌های محصول و انرژی وجود دارد.

    در مورد سوخت‌های زیستی، وضعیت متفاوتی وجود دارد. تقاضا برای سوخت‌های زیستی، عمدتاً تحت‌تأثیر سیاست‌های دولتی و رابطه میان قیمت‌های نفت خام و سوخت‌های زیستی است. در زمان کاهش قیمت نفت خام، انگیزه تولید سوخت‌های زیستی کاهش یافته و از رقابت کمتری برخوردار می‌شود. این موضوع به تقاضای بازاری پایین‌تر و سرمایه‌گذاری کمتر برای این نوع سوخت‌ها منجر می‌شود.

    در حال حاضر مشخصه بازار انرژی، عرضه‌های فراوان و رقابت قیمتی قوی در میان تولیدکنندگان مهم است که درنهایت کاهش قیمت نفت خام را در آینده به همراه خواهد داشت. انتظار بر آنکه قیمت اسمی نفت خام تا سال 2024 به 88.1 دلار در هر بشکه برسد. براساس توضیحات فوق، قیمت‌های پایین‌تر نفت خام به کاهش قیمت محصولات کشاورزی در کوتاه‌مدت منجر خواهد شد.

    از دیگر عوامل مؤثر بر کاهش قیمت، عملکرد بالاتر از میانگین محصولات مهم کشاورزی به ویژه در مورد غلات و دانه‌های روغنی در دو سال اخیر می‌باشد. شرایط آب و هوایی،‌سیاست‌ها، رشد اقتصادی، رشد جمعیت و نرخ‌های ارز از سایر عوامل اثرگذار بر کاهش قیمت محصولات کشاورزی هستند. در زیر به تفکیک محصولی، روند تغییرات قیمتی در دهه آینده به همراه دلایلی آورده شده است.

    براساس نتایج گزارش چشم‌انداز کشاورزی OECD-FAO برای سال‌های 2024 ـ 2015، قیمت غلات در کوتاه‌مدت به دلیل تولید بالا در سال‌های 2013 و 2014، میزان ذخایر بالا، رشد اقتصادی کندتر و قیمت‌های پایین‌تر نفت، کاهش خواهد یافت. انتظار بر آن است قیمت غلات در میان‌مدت همراستا با افزایش هزینه‌های تولید از روند نسبتاً صعودی برخوردار باشد.

    پیش‌بینی می‌شود تغییر قیمت دانه‌های روغنی همانند غلات ـ روند کاهشی در کوتاه‌مدت و روند نسبتاً افزایشی در میان‌مدت ـ باشد. رکود در تقاضای هانی روغن‌های گیاهی به دلیل اشباع تقاضای سرانه در کشورهای نوظهور و کاهش رشد تولید بیودیزل، قیمت واقعی روغن‌های گیاهی را کاهش خواهد داد.

    انتظار بر آن است قیمت‌های اسمی شکر نسبت به قیمت‌های پایین چند سال گذشته افزایش یابد. در چهار سال گذشته، مازاد جهانی شکر و کاهش ارزش پول رایج برزیل در مقایسه با دلار آمریکا به اُفت قیمت‌های جهانی شکر منجر شده بود. کشورهای تولیدکننده شکر در حال تعدیل محصول‌شان هستند که این موضوع باعث خواهد شد تا بازار جهانی شکر وارد مرحله کسری شود و قیمت‌ها روند صعودی را تجربه خواهند کرد. قیمت‌های شکر در طی دوره پیش‌بینی 2015 تا 2024، پرنوسان باقی خواهند ماند که به دلیل سیکل تولیدی بعضی از کشورهای مهم آسیایی تولیدکننده شکر است. انتظار بر آن است که اثر حذف سهمیه‌های شکر در اتحادیه اروپا در سال 2017 منجر به کاهش قیمت شکر در داخل اتحادیه اروپا شود، اما تأثیر آن بر بازارهای جهانی نامعلوم است. پیش‌بینی می‌شود قیمت‌های واقعی شکر به سطوح قبل از اوج قیمتی سال 2009 بازگردند.

    به دلیل افزایش بهره‌وری و هزینه‌های پایین‌تر خوراک دام، انتظار کاهش قیمت‌های اسمی گوشت به استثنای قیمت گوشت گوسفند تا سال 2024 وجود دارد. قیمت گوشت گوسفند به دلیل تقاضای وارداتی قوی در چین بالا باقی خواهد ماند. قیمت‌های اسمی گوشت گاو در کوتاه‌مدت به دلیل بازسازی گله در چندین کشور تولیدکننده گوشت در سطح بالایی باقی خواهند ماند. قیمت‌ها در میان‌مدت به دلیل افزایش میزان تولید، کاهش خواهند یافت.

    قیمت شیر و فراورده‌های لبنی در طی نیمه دوم سال 2014 به دلیل کاهش شدید تقاضای وارداتی در چین، افزایش تولید کشورهای مهم صادرکننده و تحریم وارداتی در روسیه، کاهش یافت. انتظار افزایش قیمت های اسمی در طی ده سال آینده به دلیل رشد تقاضای وارداتی وجود دارد. در میان محصولات لبنی، نرخ رشد بالایی برای قیمت پنیر پیش‌بینی می‌شود.

    علاوه بر محصولات کشاورزی فوق‌الذکر، پیش‌بینی می‌شود که اتانول بیشترین تأثیر را از نوسانات قیمت نفت خواهد داشت و انتظار کاهش قیمت اتانول در کوتاه‌مدت به دلیل کاهش قیمت نفت وجود دارد. همچنین پیش‌بینی می‌شود قیمت پنبه در سال‌های اولیه دوره پیش‌بینی به دلیل کاهش قابل توجه ذخایر پنبه چین، تنزل یابد. قیمت‌های در سال‌های آتی دوره پیش‌بینی نسبتاً بهبود یافته و ثابت باقی خواهد ماند.

    انتظار بر آن است که بخش محصولات آبزی در دهه آینده به دلیل هزینه‌های بالاتر تولید، افزایش قیمت‌های اسمی را تجربه کند. قیمت ماهیان حاصل از صید با نرخ سریع‌تری از ماهیان پرورشی افزایش خواهد یافت، چرا که تولید ماهیان حاصل از صید در معرض سهمیه‌ها واقع خواهند شد.

    برچسب ها