عصر بازار- در حال حاضر بزرگترین بازیگر بازار بدهی، دولت است که از این بازار به عنوان ابزاری برای پرداخت مطالبات خود و به تعویق انداختن این مطالبات به سالهای آتی استفاده میکند.
به گزارش پایگاه خبری «عصر بازار» به نقل از بازار سرمایه (سنا)، یک کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه شرکتها از دو محل اقدام به تامین مالی میکنند، گفت: این دو محل شامل سهام یا سرمایه سهامداران و دیگری تامین مالی از منابع بیرونی شرکت است که میتواند در قالب اخذ تسهیلات بانکی و موسسات اعتباری و یا انتشار اوراق بدهی، باشد.
حسن امیری درباره وضعیت بازار بدهی کشور گفت: در بودجه سال1400، دولت پیشبینی کرده بود 125 هزار میلیارد تومان فروش اوراق داشته باشد. طبق آمار منتشر شده بانک مرکزی و مرکز مدیریت بدهیها و دارایی های مالی عمومی وزارت اقتصاد، تا به حال به همین میزان فروش اوراق صورت گرفته است و پیشبینی میشود به همین میزان یعنی 125 هزار میلیارد تومان، در نیمه دوم سال جاری دولت نیاز به فروش اوراق برای جبران عدم تحقق بودجه فروش نفت داشته باشد.
به گفته وی؛ تاثیر این فروش اوراق در بازار سرمایه و اینکه چه اشخاصی به طور مشخص (بانکها) ملزم به خرید این اوراق خواهند بود یا نه؟ محل سوال است و پیچیدگی خاص خود را دارد.
وی در بخش دیگر صحبتهای خود به کوچک بودن بیش از حد بازار بدهی کشور اشاره کرد و افزود: در حال حاضر ارزش کل بازار سرمایه در بورس و فرابورس، حدود 7800 هزار میلیارد تومان است. که اگر دلاری آن را حساب کنیم، حدود 280 میلیارد دلار است. از مجموع 7800 هزار میلیارد تومان، میزان ارزش بازار سهام 7500 هزار میلیارد تومان و تنها 300 هزار میلیارد تومان باقیمانده ارزش بازار اوراق بدهی است .
امیری ادامه داد: در واقع فقط 4 درصد از کل ارزش بازار سرمایه کشور متعلق به بخش بدهی است که اوراق بدهی هم توسط دولت و هم توسط شرکتها منتشر میشود و از همین 4 درصد، یعنی 300 هزار میلیارد تومان، باز هم فقط 50 هزار میلیارد تومان مخصوص اوراق شرکتی است و این عمق فاجعه را نشان میدهد که بازار بدهی ما در مقایسه با روندهای جهانی بسیار کوچک است.
این کارشناس بازار سرمایه خاطر نشان کرد: طبق بررسیهای به عمل آمده از بازار سرمایه مالزی که از لحاظ وجود ابزارهای مالی اسلامی به ایران شباهت دارد، و براساس آمار منتشر شده توسط کمیسیون اوراق بهادار مالزی ارزش کل بازار سرمایه این کشور در سال 2020 مبلغ 812 میلیارد دلار بوده از این میزان 430 میلیارد دلار بازار سهام و 382 میلیارد دلار آن بازار بدهی بوده است.
به گفته این کارشناس بازار سرمایه؛ سهم صندوقهای با درآمد ثابت از کل بازار سرمایه کشور مالزی حدود 46 درصد بوده است و بیش از نیمی از آن هم اوراق بدهی که منتشر شده مربوط به اوراق شرکتی است یعنی نقش شرکتها در انتشار اوراق بدهی در مالزی بسیار بالا است.
امیری اظهار کرد: در روند بین المللی هم اندازه بازار بدهی در سال 2020 برابر 123 تریلیون دلار و اندازه بازار سهام هم حدود 106 تریلیون دلار بوده است و این روند با شتاب در حال توسعه است.
وی در پاسخ به چرایی توسعه نیافتگی بازار بدهی در ایران، گفت: در حال حاضر نرخ تورم کشور حدود 40 درصد به بالا و نرخ بهره هم حدود 20 تا 25 درصد است و به طور قطع این موضوع عدم تعادل در کشور ایجاد می کند.
این فعال بازار سرمایه اضافه کرد: با توجه به اینکه بانکها منابع کافی ندارند، بنابراین پاسخگوی اعطای تسهیلات برای شرکتهای متقاضی نیستند و ناخودآگاه بعضی رانتها شکل گرفته و بانکها ترجیح میدهند منابع خود را در قالب تسهیلات سمت برخی شرکتها سوق دهند و در مقابل شرکتهای کوچکتر با شکست مواجه می شوند زیرا نقدینگی کافی ندارند و تولید آنها پایین میآید.
امیری یادآور شد؛ به نظر میرسد مدیران شرکتها با مفاهیم، مزایا و فرایندهای انتشار اوراق بدهی آشنایی کافی ندارند و به جای آنکه با نرخ 25 درصد، برای تامین مالی، اوراق بدهی منتشر کنند، سراغ بانکها میروند.
به گفته این کارشناس بازار؛ بهتر است پیچیدگیهای قانونی و میزان سختگیریها کاهش یابد تا شاهد بزرگتر شدن بازار بدهی در کشور باشیم.