سال 94 سال پر فراز و نشیبی برای بورس بود. در این خصوص تحولات بازار را در این سال چگونه مشاهده کردید؟ و به نظر شما بازار به کدام سمت در حال حرکت است؟
سال 94 را می توان به دو قسمت کاملا مجزا تقسیم کرد. در این سال مجموعه‌ای از فرازها و فرودها در بورس اتفاق افتاد که عمدتا به دو بخش سیاست‌گذاری‌های داخلی و خارجی (مذاکرات هسته ای) تقسیم می‌شود. از جمله تصمیمات اقتصادی که در داخل کشور رخ داد، کاهش سود سپرده‌های بانکی و بازنگری در تعیین نرخ خوراک پتروشیمی‌ها بود. همچنین در این خصوص اتخاذ سیاست‌های انقباضی( کنترل تورم) و انبساطی بانک مرکزی و دولت نیز بسیار تاثیرگذار بود. درکنار این موضوعات رویدادهای سیاسی هم بر روند بازار تاثیر بسزایی داشت.
به این ترتیب از ابتدای سال جاری تا این لحظه، کل بازار حدود 25 درصد بازدهی را نشان می دهد که این میزان در 3 ماهه اخیر یعنی پس از اجرایی شدن برجام ایجاد شده است. به عبارت دیگر ظرف 9 ماه بازدهی بورس صفر و در سه ماه پایانی شاهد 25 درصد بازدهی بودیم. در واقع اجرایی شدن برجام، نقطه عطفی در بازاربود که در هیچ دوره‌ای در بورس دیده نشده است و این مهم نشان از حساسیت‌های بازار و فعالان بر موضوعات سیاسی دارد. در واقع عمده این فعل و انفعالات متاثر از مباحث سیاسی و توافقات انجام شده بود.
در دو سال گذشته در برهه‌های زمانی مختلف مسایل و تصمیماتی اتخاذ شد که هیچگاه نتوانست به این پر رنگی اثر خود را در بورس بگذارد. به همین جهت عده‌ای به این نتیجه رسیده بودند که دیگر اخبار خوش سیاسی تاثیرگذاری خود را از دست داده است. اما زمانی که توافقات هسته ای به مرحله اجرا نزدیک شد، آثار آن بر بورس به شدت احساس شد و در واقع از آن زمان به بعد بازار رشد کرد.
در همین راستا حتی شرکت‌هایی که از ارائه اطلاعات سال مالی خود پرهیز می کردند، به میزان قابل توجهی از فضای احتیاط خارج شدند و پیش بینی های سود قابل توجهی برای سال آتی داده‌اند. شرکت‌های زیان ده نیز به تدریج برای سال 95 پیش‌بینی سود کرده‌اند. به همین جهت سال 94، نقطه شروعی بود که زمینه مساعدی را برای سال آینده به وجود آورد. به هر ترتیب چشم انداز مناسبی به خصوص با همراه شدن اخبار خوش سیاسی با کاهش نرخ سود سپرده های بانکی برای سال آتی پیش روست.
کاهش سود سپرده‌های بانکی چه تاثیری می‌تواند بر بازار سرمایه کشور بگذارد؟
کاهش سود سپرده‌های بانکی به طورسیستماتیک ارتباط بسیار موثر و معکوسی بر p/e  بازار دارد و با کاهش نرخ سود سپرده ها، بخش عمده ای از نقدینگی از سیستم بانکی خارج می شود و یا دست کم، کمتر در بازار پول متمرکز خواهد شد.
به این ترتیب گزینه اول برای گسیل بخشی از این نقدینگی بورس است که در دو سال گذشته دچار افت قابل توجهی بوده و در حال حاضر با افزایش قیمت‌ها همراه است. به عبارت دیگر، بورس با افزایش قیمت‌های اخیر تازه به‌جای اولیه خود بازگشته است. با این تفاوت که وضعیت سودآوری شرکت ها، دگرگون شده و پیش بینی سود آنها افزایش یافته است. همچنین ورود سرمایه گذاران خارجی به بازار ایران، می تواند به افزایش روند سودآوری شرکت‌ها سرعت بیشتری ببخشد و به عنوان یک محرک خارجی در اقتصاد ایران عمل کند.
ورود سرمایه‌گذاران خارجی به چه نحوی به بازار سرمایه کمک می‌کند؟
ورود سرمایه‌گذاران خارجی به ایران با توجه به پتانسیل‌های موجود در کشور، می تواند اثرگذاری زیادی داشته باشد و حتی بسیاری از شرکت‌ها و صنایع زیان‌ده مانند صنعت خودرو را به طور شگرف متحول کند. همان طور که گروه سایپا با وجود 8 هزار میلیارد تومان زیان انباشته، با در نظر گرفتن قراردادهای خارجی پیش بینی سود کرده است. این مهم صرفا به این دلیل اتفاق افتاده که این شرکت، قرار است با سرمایه گذار های خارجی، همکاری‌های مشترکی را آغاز کند. بنابراین با توجه به توضیحات گفته شده، چشم انداز ورود سرمایه‌گذاران خارجی برای سال 95  روشن است و این عامل اگر موجب رشد شارپی بازار هم نشود، روند را رو به رشد خواهد کرد.
با این اوصاف، از چه زمانی می‌توانیم انتظار داشته باشیم که اثر اخبار خوش سیاسی را به طور واقعی در صورت‌های مالی شرکت‌ها مشاهده کنیم؟

اثرگذاری این تحولات تا حدودی در شرکت‌ها انجام شده است. اما برخی از صنایع به سرعت و با عقد قرارداد یا ورود سرمایه گذاران خارجی، دچار تحول شده‌اند و دیگر شرکت‌ها با تاخیر نسبتا بیشتری رشد می‌کنند. در این راستا شرکت‌هایی که سریع از تحولات اخیر تاثیر گرفته‌اند می‌توان به صنایع خودرو، دارویی ،حمل و نقل، بانکداری و پیمانکاری اشاره کرد. اما دسته‌ای از صنایع دیگر که با تاخیر بیشتری متحول می شوند نیز شامل صنایع غذایی، سیمانی و پتروشیمی هستند.
به نظر شما با توجه به کم ریسک بودن سرمایه‌گذاران، آیا کاهش سود سپرده‌های بانکی می‌تواند حجم نقدینگی را از بازار پول به سمت بازار سرمایه بیاورد؟
کاهش سود سپرده بانکی به سرعت تاثیر خود را بر کلیه صنایع کشور می گذارد و انتظارات را در بازار سرمایه تقویت می کند. این تصمیم اقتصادی دولت نرخ بازده مورد انتظار سرمایه گذاران را هدف قرار داده و دیدگاه سرمایه گذار را شفاف‌تر می‌کند. به این ترتیب جذابیت بیشتری برای بازار سرمایه ایجاد می‌شود. بنابراین با کاهش سود سپرده‌های بانکی، قیمت‌های فعلی سهام جذابیت بیشتری برای سرمایه گذاران ایجاد می کند و بر تغییر بنیادی دیدگاه سرمایه گذاران اثرگذار خواهد بود.
این در حالی است که کاهش تدریجی سود سپرده‌های بانکی در مقابل افزایش شاخص بورس عاملی می‌شود تا دست‌کم بخشی از نقدینگی را از بانک‌ها خارج و وارد بازار سرمایه کند. همانطور که اخیرا و با افزایش بازدهی بورس شاهد ورود جریان نقدینگی به این بازار بودیم.
این ورود جریان پول در ماه‌های اخیر به بازار سرمایه در شرایطی است که به طور سنتی و سنواتی، فشار فروش سهام در ماه‌های پایانی سال وجود دارد. به طوری که حتی در نظام پولی نیز این امر مشاهده می‌شود. سرمایه گذاران پیش از عید سهام خود را می فروشند و بعد از عید دوباره وارد بازار می شوند.
همچنین بورس جز بازارهایی است که دولت همت دارد تا رونق بیشتری به آن ببخشد. این در حالی است که دولت در دیگر بازارهای موازی تمایلی به تشویق سرمایه گذاری در آنها ندارد. به طور مثال، در بخش مسکن دولت ثبات قیمت‌ها را به عنوان امتیازی برای اقتصاد به حساب می آورد.
در بورس اما، دولت مایل به افزایش حجم معاملات، شاخص و حضور سرمایه‌گذاران است. مجموعه این عوامل بیانگر آن است که گزینه ای که در مقابل سپرده بانکی قرار می گیرد، بورس خواهد بود.
به نظر شما شاخص بورس سال دیگر در همین زمان چه عددی را نشان می‌دهد؟
شاخص متاثر از عوامل مختلفی است. در این خصوص نمادهای متوقف شده و وزن دار می‌توانند بازار را تحت تاثیر قرار بدهند. به طور مثال سهام شرکت‌های پتروشیمی و پالایشگاهی بیش از 25 درصد ارزش بازار را در اختیار دارند و اگر قرار باشد که این شرکت‌ها رشد و سودآوری مناسبی داشته باشند، می توان انتظار داشت که این گروه شاخص را نیز تحت تاثیر قرار دهند. در سه ماه گذشته از حدود 500 شرکت بورسی، 200 شرکت بیش از 80 درصد رشد داشتند، اما شاخص تنها 25 درصد رشد کرده است. به همین تناسب با توجه به حرکت 3 ماه پایانی سال 94 می توان انتظار رشد 20 تا 25 درصدی شاخص کل را تا سال آینده داشت.
صنعت بانکداری یکی از صنایع تاثیرگذار در بورس ایران است. وضعیت این صنعت را در سال آینده چگونه پیش‌بینی می کنید؟
یکی از عوامل بسیار تاثیر گذار در این گروه که جزو تاثیرات تصمیمات سیاسی در عرصه بین المللی بود، بازگشایی سوئیفت است. تسهیل در معاملات ریالی و ارزی و کاهش هزینه های نظام بانکداری، به علاوه دستورالعمل بانک مرکزی در خصوص جلوگیری از تقسیم سود مجامع شرکت‌های بانکی می تواند رشد قابل توجهی را برای این صنعت به وجود بیاورد.
جلوگیری از تقسیم سود در مجامع شرکت‌های بانکی نیز به درستی از سوی بانک مرکزی انجام شد و در واقع حاشیه امنی با این کار در اکثر نمادهای شرکت‌های بانکی به وجود آورد. بنابراین رشد این گروه در سال آتی قابل پیش‌بینی است.
به نظر شما کدام صنایع برای سال آتی می توانند در بازار ایران پیشرو باشند و اصولا این پتانسیل در کدام صنایع وجود دارد؟
واقعیتی که تجربه نشان داده این است، زمانی که یکی از صنایع تاثیر خاصی بر کل شاخص و بورس می گذارد، به طور خودکار سایر صنایع، حتی اگر مرتبط هم نباشند، از این امر تاثیر گرفته و حرکت می کنند. به این ترتیب زمانی که صنعت خودرو دیدگاه مثبتی در بازار ایجاد کرد، موجب شد گروه ساختمانی هم که تغییر خاصی در آن رخ نداده حرکت کند.
همچنین برخی از شرکت‌های صنایع پتروشیمی با رشد شاخص، رشد قابل توجه‌ای نکردند و جا دارد این صنایع نیزعقب ماندگی خود را از سایر صنایع جبران کرده و رشد کنند. بنابراین صنعت پتروشیمی پتانسیل پیشرو بودن را دارد.
در حال حاضر بزرگترین مشکلات پیش روی صنعت کارگزاری چیست؟ و عملکرد این صنعت را در سال آینده چگونه پیش بینی می کنید؟

صنعت کارگزاری مستقیما در ارتباط با فضای اقتصادی و معاملات در بورس است. با این چشم انداز و تغییر و تحولات که در 3 ماه اخیر رخ داده، معاملات در بازار سرمایه رونق بیشتری گرفته و خواهد گرفت و به تبع آن شرکت های کارگزاری نیز چشم انداز روشنی دارند.
در حال حاضر، شرکت های کارگزاری به سمت افزایش کیفی و تنوع بیشتر خدمات خود در حال حرکت هستند و دامنه فعالیت شرکت های کارگزاری با استراتژی های اخیر سازمان بورس وسعت بیشتری پیدا می کند.
بزرگترین چالش صنعت کارگزاری تمرکز بر توزیع درآمدها است و در واقع کارگزاران باید وابستگی خود را به کارمزد معاملات کمتر کرده و درآمد از سایر خدمات مالی را بیشتر کنند. به این ترتیب با انجام این فعالیت‌ها، ریسک این صنعت کمتر می شود.
همچنین با استراتزی سازمان بورس مبنی بر اعطای مجوزهای متعدد، مشاور سرمایه‌گذاری، پردازش اطلاعات، سبدگردانی و انواع مجوزهای شرکت های کارگزاری بهبود وضعیت کسب و کار در بورس حاصل می شود و شرکت‌های کارگزاری هم متاثر خواهند شد.
عملکرد سازمان بورس را در این سال چگونه ارزیابی می کنید؟
سازمان بورس علیرغم این که مقام ناظر است، با توجه به شرایط، در کار اجرا هم به ناچار دخالت می کند. اما وظیفه اصلی این نهاد، نظارت است و اگر تنها به این کار بپردازد، می تواند بسیار موفق تر باشد. به همین دلیل این امر مانع اجرای فعالیت‌های نظارتی که وظیفه اصلی آن است، می شود.
همچنین زمانی که مجموعه ای از ارکان در کارمزدها شریک هستند، باید از در مسئولیت پذیری نظام انجام معاملات هم سهیم باشند و زمانی که یک شرکت کارگزاری در حوزه ای با مشکلی حقوقی روبرو می شود، سایر ارکان بازار سرمایه نیز به شرکت کارگزاری کمک کنند و کنار ننشینند و نظاره گر باشند.

جهت دریافت آخرین اخبار از طریق تلگرام به کانال اختصاصی عصربازار ( http://telegram.me/asrebazar) بپیوندید. برای دریافت آخرین نسخه از نرم افزار تلگرام اینجا را کلیک کنید.