عصر بازار- ششمین روز مهرماه سال ۱۳۸۸ برای اهالی بازار سرمایه، تاریخ آغاز به کار بورسی بود که توانست در پایان ششمین سال فعالیت خود، ۵ بازار ایجاد کند. این ۵ بازار سهام انواع شرکتها در طیف حجمهای کوچک و بزرگ، انواع صندوقهای سرمایهگذاری دارای ریسک و بدون ریسک و همچنین اوراق مختلف سرمایهگذاری برای تامین مالی شرکتها را در بر میگیرد. عمدهترین فعالیتهای این بورس نوظهور در سال ۹۴، در یک مسیر سینوسی حرکت کرد، به طوری که تلاش زیادی برای راهاندازی صندوقهای جسورانه که ریسک بالایی دارند، صورت گرفت. همچنین به موازات آن اسناد خزانه اسلامی که از طرف دولت تضمین شدهاند و کاملا بدون رییسک هستند، به عنوان نقطه روشن کارنامه این بورس در بازار سرمایه عرضه شد.
به گزارش پایگاه خبری «عصر بازار»، امیر هامونی، مدیرعامل شرکت فرابورس ایران در گفتوگو با خبرنگار ما شرحی از فعالیتهای این شرکت ارائه داده است که می خوانید.
طبق آخرین اطلاعاتی که رئیس سازمان بورس ارائه کرد، صندوقهای سرمایهگذاری جسورانه در هیئت مدیره سازمان بورس تصویب شده است. آغاز به کار این صندوقها از چه زمانی است و چه الزاماتی دارد؟ تقاضا برای سرمایهگذاری در این صندوقها را چگونه پیشبینی میکنید؟
متقاضیان راهاندازی این صندوقها از هماکنون میتوانند تقاضای خود برای راهاندازی را ارسال کنند. پس از ارسال تقاضا به سازمان، در صورت تایید اساسنامه از طرف سازمان، برای ثبت به مرجع ثبت شرکتها میروند و پس از آن برای پذیرش وارد فرابورس میشوند. زمان مورد نیاز برای انجام این کار بستگی به متقاضی دارد. تا به حال 9 درخواست برای راهاندازی صندوق جسورانه دریافت کردیم که به سازمان فرستاده شده است. از این تعداد، 1 درخواست به طور کامل تمام مدارک و اسناد مورد نیاز را آماده کرده است. به محض این که سازمان مجوز بدهد، فرابورس کمتر از یک هفته پذیرش را انجام میدهد و عرضه یونیتهای سرمایهگذاری انجام میشود.
به نظر شما ورود 9 متقاضی، استقبال خوبی بوده است؟
وقتی ابزار جدیدی وارد بازار میشود، در اوایل فعالیت حتی یک متقاضی هم به سختی وارد میشود. زیرا به فرهنگ سازی و تبلیغات زیادی نیاز دارد. اما در این بازار که هنوز به طور کامل راه نیفتاده است، 9 درخواست داریم. این موضوع به سرمایهگذاران خارجی که در حوزه صندوقهای جسورانه فعالیت دارند نیز بر میگردد. عمده این سرمایهگذاران، سرمایهگذاران فعال در حوزه خلیج فارس هستند که ایران را مستعد شکل گیری استارتاپها به خصوص در حوزههای آیتی و مخابرات میدانند. به همین علت به بازار ایران که مستعد شکوفایی اقتصادی شرکتهای نوظهور و تکنولوژیک است، وارد میشوند زیرا احتمال بالایی برای جذب سودهای بالا وجود دارد.
اسناد خزانه اسلامی تاکنون به عنوان کاربردیترین ابزار برای بازپرداخت بدهی دولت ایفای نقش کرده است. پیشبینی شده است که در سال آینده 7500 میلیارد تومان از این نوع اوراق توسط فرابورس در بازار سرمایه عرضه شود. فکر میکنید چه میزان از این مبلغ در سال آینده محقق شود؟
این موضوع بستگی به دولت و تخصیص اسناد به پیمانکاران دارد. اکنون حتی همین 5 هزار میلیارد هم به طور کامل به پیمانکاران تخصیص پیدا نکرده است. پیمانکاران باید صورت وضعیت تاییده شده خود را به دستگاه مربوطه بدهند. ذیحساب برای وزارتخانه مربوطه فرستاده شود و سپس وزارتخانه برای بانک ملی که بانک عامل این اوراق است، بفرستد. این که چقدر هزینه برای این اوراق صورت بگیرد و همچنین پیمانکار صورت وضعیت را آماده کرده باشد، نحوه عرضه این اسناد را تحت تاثیر قرار میدهد. ظرفیت عرضه 7500 میلیارد تومان اکنون وجود دارد و 4000 میلیارد امسال نیز که در سال آینده سررسید میشود و باید پرداخت شود، مشخص میکند که بازار این اوراق، بازار امنی برای ورود سرمایهگذاران فراری از ریسک است.
برنامههای آتی فرابورس برای تامین مالی شرکتها، به خصوص شرکتهای کوچک و متوسط چیست؟
تامین مالی شرکتهای کوچک و متوسط از رسالتهای اصلی فرابورس است. یکی از مسایل مهمی که مطالعات چندماه گذشته مورد مطالعه فرابورس قرار گرفت، ورود شرکتهای کوچک به بازار سرمایه است. به همین دلیل تفاهمنامهای میان سازمان بورس و اوراق بهادار ایران، سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی ایران و فرابورس ایران به منظور افزایش همکاریها برای حمایت از صنایع کوچک و متوسط و بهرهمند کردن آنها از مزایای ورود به فرابورس ایران امضا شد. هماکنون حدود 30 درصد از تولید ناخالص داخلی کشور مربوط به شرکتهای بازار سرمایه است و 70 درصد از GDP کشور در خارج از بازار سرمایه وجود دارد. از سوی دیگر شرکتهایی که عموما کوچک و متوسط هستند و بعضا به صورت خانوادگی مدیریت میشوند، در تولید ناخالص داخلی کشور نقش پررنگی داشته و سهم 45 درصدی از اشتغال کشور را برعهده دارند، اما این شرکتها هنوز در بازار سرمایه حضور پررنگی ندارند.
مطالعات فرابورس نشان میدهد که شرکتهای کوچکی که قادر به ورود در بازار سرمایه نیستند، نیاز به آگاهی بخشی و آموزش در مسایل مختلف از جمله آموزش مسایل مربوط به حاکمیت شرکتی، رابطه بین مدیرعامل و رئیس هیئت مدیره و همچنین آشنایی با وظایف کمیتههای تحت نظارت هیئت مدیره دارند. در صورت روان سازی این مسایل، شرکتها کم کم میتوانند برای ورود به بازار عمومی و عرضه سهام آماده شوند. در نتیجه این بازار برای خریداران نهادی و حقوقیها آماده میشود. طبق تعریف شورای عالی بورس سرمایهگذاران نهادی، حقیقیهایی هستند که خرید بیش از 500 میلیون تومان انجام میدهند و یا میتوانند 5 درصد از سهام یک شرکت را در اختیار داشته باشند. در این بازار شرکتها از مرحله استارتاپ تا حقوق صاحبان سهام در سقف 50 میلیارد تومان پوشش داده میشوند تا شرکت برای ورود به بازارهای بزرگتر و عمومی آماده شود. پس از آن میتواند وارد بازار اول و دوم فرابورس یا بازار پایه شود. در واقع هدف اصلی این است محل گذاری برای آن بخش از اقتصاد که هنوز شرایط لازم برای ورود به بازار سرمایه را پیدا نکرده است، آماده شود تا این بخش از اقتصاد نیز آماده پذیرش در بازارهای عمومی بورس شود.
در بازارهای مختلف فرابورس، چه آیتمهایی برای ورود سرمایهگذار خارجی در نظر گرفته شده است؟
در کوتاه مدت یکی از بهترین ابزارهای ورود سرمایهگذار خارجی، اوراق و صندوقهای با درآمد ثابت است. اولویت اول سرمایهگذار خارجی، سرمایهگذاری در مسیری است که حاکمیت تضمین آن را بر عهده داشته باشد. از این رو میتوان گفت که بهترین نوع سرمایهگذاری اسناد خزانه اسلامی است. زیرا اسناد خزانه اسلامی از دیدگاه سرمایهگذار خارجی کاملا تضمین شده و بدون ریسک است. در نتیجه هم اکنون شاهد ورود سرمایهگذار خارجی در این حوزه هستیم و روز به روز به تعداد ورود آنها با سرمایههای کلان افزوده میشود.