به گزارش پایگاه خبری «عصربازار» به نقل از شانا، این فناوریهای مهم می‌توانند در هر زمینه یا رشته‌ علمی باشند، اما چهار ویژگی مشترک دارند: نرخ بالای تغییرات فناوری، دامنه‌ی تأثیر بالقوه‌ی گسترده، ارزش اقتصادی بزرگ اثرگذار و پتانسیل قابل توجه برای تأثیرات اقتصادی ساختارشکنانه.

فناوریهای بسیاری، پتانسیل برآورده ساختن چنین معیارهایی را دارند، ولی پیشگامان، بر فناوریهایی تمرکز می‌کنند که تأثیرات بالقوه‌ی قابل پیش بینی و آماده‌تری دارند.

١٢ فناوری که در جدول زیر مشاهده می‌شوند، پتانسیل بیشترین ساختارشکنی اقتصادی را دارند و همگی به نوعی با مباحث انرژی در ارتباط هستند، با این حال، سه مورد اکتشاف و برداشت پیشرفته نفت و گاز، ذخیره سازی انرژی و انرژیهای تجدیدپذیر، به طور مستقیم به حوزه‌ی انرژی ارتباط دارند.  

اینترنت سیار

در همین چند سال اخیر، دستگاههای قابل حمل اینترنت‌دار، از حالت تجملی خارج شده‌اند و سبک زندگی بیش از یک میلیارد نفر صاحب تلفنهای هوشمند و تبلتها را تغییر داده‌اند. در آمریکا، برآورد می‌شود 30 درصد از وبگردیها و 40 درصد از کاربری شبکه‌های اجتماعی از دستگاههای موبایل است.

اتصال همه جا حاضر و گسترش انفجاری برنامه‌های کاربردی، کاربران را قادر می‌سازد کارهای روزمره‌شان را با راههای جدیدی انجام دهند و با دنیا به شیوه‌ای جدید در تعامل باشند. فناوری اینترنت سیار به سرعت تکامل می‌یابد. اینترنت سیار می‌تواند در کسب و کارها و بخش عمومی هم موثر باشد و اثربخشی بیشتری در ارائه‌ی خدمات و ایجاد فرصت برای افزایش بهره‌وری نیروی کار ایجاد کند. در اقتصادهای در حال توسعه، اینترنت سیار می‌تواند میلیاردها فرد را به دنیای ارتباطات بیاورد. 

خودکارسازی فعالیت دانشی (دانش‌ورزی)

پیشرفتهای هوش مصنوعی، یادگیری رایانه‌ای و رابط‌های کاربری طبیعی (مثل تشخیص صدا)، امکان خودکارسازی فعالیتهای دانشی بسیاری را فراهم می‌آورند که مدتها اجرایشان برای رایانه‌ها غیرممکن یا غیرعملی بود. برای نمونه، برخی رایانه‌ها می‌توانند به پرسشهای "غیرساخت یافته" پاسخ دهند، پس کارمندان و مشتریان بدون آموزشهای ویژه می‌توانند اطلاعات کسب کنند. ابزارهای تحلیلی پیچیده می‌توانند در پیشرفت استعدادهای کارمندان ماهر استفاده شوند و هرچه رایانه‌ها فعالیتهای دانشی بیشتر انجام دهند، احتمال بیشتری وجود دارد که برخی شغلها کاملا خودکار شوند.

اینترنت اشیاء

اینترنت اشیاء به مفهوم جاگذاری حسگرها و محرکها در رایانه‌ها و اشیاء فیزیکی برای اتصال به دنیای ارتباطات، به سرعت گسترش می‌یابد. اینترنت اشیاء به کسب و کارها و سازمانهای بخش عمومی برای مدیریت داراییها، بهینه‌سازی عملکرد، و ایجاد مدلهای کسب و کار جدید کمک می‌کند. با پایش از راه دور، این فناوری پتانسیل زیادی برای بهبود سلامت بیماران و کاهش هزینه‌های مراقبتی و بهداشتی دارد.

فناوری ابر

با فناوری ابر، برنامه‌ها یا خدمات رایانه‌ای می‌تواند با کمترین نیاز به نصب نرم افزار در سیستم یا قدرت پردازش بالا، از طریق شبکه یا اینترنت ارائه شود. با توسعه این فناوری، منابع فناوری اطلاعات (مانند رایانش و ذخیره‌سازی)، در هنگام نیاز در دسترس خواهند بود اگر ظرفیت بیشتری مورد نیاز باشد، به ظرفیت موجود افزوده می‌شود و دیگر نیازی به سرمایه‌گذاری قبلی برای سخت افزار یا برنامه‌های جدید نیست. فناوری ابر موجب رشد انفجاری خدمات اینترنتی، از جستجو تا رسانه‌های برخط و ذخیره سازی آفلاین داده‌های شخصی (عکسها، کتابها، موسیقی‌ها) می‌شود. همچنین این فناوری، اقتصاد فناوری اطلاعات را برای شرکتها و دولتها بهبود می‌دهد و انعطاف‌پذیری و پاسخگویی بیشتری را فراهم می‌آورد. در نهایت، باید گفت که ابر می‌تواند مدلهای جدید کسب و کار بسازد.

رباتیک پیشرفته

در چند دهه‌ی اخیر، روباتهای صنعتی کارهایی انجام می‌دادند که به لحاظ بدنی برای انسان سخت، یا خطرناک بود، یا سطح شغلی پایینی داشت، مثل جوشکاری یا رنگ با اسپری. این رباتها اغلب، گران، بزرگ و انعطاف ناپذیر بودند. اکنون، به لطف شتاب پیشرفت در بینش رایانه، هوش مصنوعی، حسگرها و محرکها، رباتهای پیشرفته‌تر حواس ارتقاء یافته، مهارت و هوش بیشتری دارند. برنامه‌دهی و تعامل با این رباتها برای کارکنان آسان تر است. کوچکتر کردن و سازگار کردن این رباتها می‌تواند امکان استقرارشان در کنار کارکنان دیگر را تسهیل کند. این پیشرفتها می‌تواند به نیروی انسانی در انجام فعالیتهای تولیدی و همچنین مشاغل خدماتی مانند نظافت و تعمیر کمک کند. 

نسل بعدی ژنتیک

امروزه، ژنوم یک انسان را می‌توان طی چند ساعت و با چند هزار دلار دستکاری کرد. برای رسیدن به این نقطه، ١٣ سال زمان و ٢,٧ میلیارد دلار بودجه در پروژه‌ی ژنوم انسانی صرف شده است. دانشمندان می‌توانند به جای آزمون و خطا، با اتکا به دستکاریهای سریع ژنتیکی و قدرت رایانش پیشرفته، بیازمایند چگونه تغییرات ژنتیکی بر صفات خاص و بیماریها تأثیر می‌گذارد. گام بعدی، بیولوژی مصنوعی است. توانایی سفارشی سازی موجودات، با نگارش دی ان ای. این پیشرفتهای علم ژنتیک می‌تواند بر پزشکی، کشاورزی، و حتی سوختهای زیستی هم تأثیر عمیقی بگذارد.

خودروهای خودگردان

امروزه امکان ساختن خودروها، کامیونها، هواپیماها و کشتی‌های کاملا خودکار یا نیمه خودکار، فراهم است. از هواپیماهای بدون سرنشین در میدانهای جنگ تا خودروهای خودگردان گوگل، فناوریهای بینش رایانه‌ای، هوش مصنوعی، حسگرها و محرکها به سرعت بهبود می‌یابند. اگر مقررات و پذیرش عمومی فراهم شود، خودروهای خودگردان، انقلابی در حمل و نقل زمینی خواهند بود. مزایای بالقوه‌ی خودروهای خودگردان، افزایش امنیت، کاهش انتشار دی‌اکسید کربن، اوقات فراغت یا زمان کار بیشتر برای رانندگان، و افزایش بهره‌وری در صنعت حمل و نقل است.

ذخیره سازی انرژی

فناوری ذخیره‌سازی انرژی شامل باتریها و سیستمهای دیگری می‌شود که انرژی برای مصارف آینده ذخیره می‌کنند. باتریهای لیتیوم‌ یونی و سلولهای سوختی، می‌توانند برق مورد نیاز برای خودروهای الکتریکی و هیبریدی را فراهم کنند. در چند دهه اخیر، باتریهای لیتیوم یونی پیوسته بهبود عملکرد و کاهش قیمت را تجربه کرده‌اند، در دهه‌ی آینده، پیشرفت در فناوریهای ذخیره‌سازی انرژی می‌تواند قیمت خودروهای الکتریکی (هیبریدی، هیبریدی_ الکتریکی) را نسبت به خودروهای سوختی رقابتی کند. در شبکه‌های الکتریسیته، سیستمهای ذخیره‌سازی باتریهای پیشرفته می‌توانند با یکپارچه‌سازی انرژی خورشیدی و بادی، هزینه‌ی تأسیسات را کاهش دهند، کیفیت کنترل تغییرات فرکانس را بهبود بخشند و نقاط اوج مصرف را مدیریت کنند. در اقتصادهای در حال توسعه، سیستمهای باتری/خورشیدی این پتانسیل را دارند که برق را به مناطقی ببرند که تاکنون برق نداشتند.

چاپگر سه بعدی

تاکنون، چاپگرهای سه بعدی توسط طراحان محصول بسیاری و برنامه‌های کاربردی تولیدی معدودی به کار رفته است. با اینکه عملکرد دستگاههای تولیدی در حال بهبود است، طیف وسیعی از مواد نیز در حال گسترش است و قیمتها (هم برای مواد و هم برای چاپگرها) به سرعت کاهش می‌یابد. چاپگرهای سه بعدی به سمتی می‌روند که با پذیرش عمومی مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان همراه باشند. با چاپگرهای سه بعدی، می‌توانید مستقیما از یک طرح سه یعدی به محصول تمام شده برسید، این یک میان‌بر است که با آن می‌توانید روشهای سنتی تولید را حذف کنید. نکته‌ی مهم این‌که، چاپگرهای سه بعدی امکان تولید تقاضا محور را میسر می‌سازند که این امر، با توجه به این‌که این بخشها عمده هزینه‌ی تولیدکنندگان را تشکیل می‌دهند، پیامدهای خوبی برای زنجیره‌ی تأمین و بخشهای انبارداری در پی خواهد داشت.. چاپگرهای سه بعدی می‌توانند مقدار ضایعات مواد تولیدی را کاهش دهند و چیزهایی بسازند که تولیدشان با فنون سنتی سخت یا غیر ممکن است.

مواد پیشرفته

در چند دهه ی گذشته، دانشمندان راههایی برای تولید موادی با ویژگیهای پیشرفته یافتند. مواد هوشمندی که خودشان را ترمیم یا تمیز می کنند؛ مانند فلزاتی که می‌توانند به شکلهای اصلی خودشان برگردند، سرامیکهای پیزو الکتریک و کریستالهایی که فشار را به انرژی بدل می‌کنند. نانومواد نیز پیشرفت سریع و چشمگیری داشته‌اند و کاربردپذیری بالقوه‌ی گسترده‌ای برای تأثیرات اقتصادی عمیق دارند. در مقیاس نانو (کوچکتر از 100 نانومتر)، مواد معمولی هم ویژگیهای خاصی از خود نشان می‌دهند واکنشهای بیشتر، ویژگی های الکتریکی غیرمعمول، قدرت زیاد به ازای هر واحد وزنی که می‌توانند داروهای جدید، پوششهای نرم و صاف، مواد ترکیبی قوی‌تر، و بهبودهای دیگری را ایجاد کنند.

اکتشاف و برداشت پیشرفته‌ی نفت و گاز

توانایی برداشت ذخایر نفت و گاز از صخره‌های شیل یک انقلاب فناوری است به نحوی که نزدیک به چهاردهه از امکان تولید انرژی از آنها امکانپذیر شده است. ترکیبی از حفاری افقی و شکست هیدرولیکی رسیدن به منابع نفت و گاز را ممکن می‌سازد ولی به لحاظ اقتصادی نسبت به روشهای معمولی حفاری پرهزینه‌تر است. تأثیر بالقوه‌ی این فناوری توجه زیادی را به خود جلب کرده است. این فناوری می‌تواند با بهبودهای مستمر، دسترس‌پذیری سوختهای فسیلی را برای چند دهه افزایش دهد و مزیت بالایی در صنایع انرژی بری مثل پتروشیمی ایجاد کند. 

انرژیهای تجدیدپذیر

منابع انرژی تجدیدپذیر مثل خورشیدی، بادی، برقابی، امواج دریا، و سوختهای زیستی، نوید منبع بی پایان انرژی را بدون ایجاد آلودگی، تغییرات آب و هوایی یا نگرانی برای اتمام منابع سوختی با خود به همراه دارند. منابع انرژی تجدیدپذیر به سرعت در حال گسترش هستند و قیمت‌شان روز به روز رقابتی‌تر می‌شود.

نتیجه گیری

فناوریهای بررسی شده‌ی این مقاله در 2025  تأثیر عمیقی بر اقتصاد جهانی خواهند گذاشت و نباید کسب و کارها، سیاست‌گذاران و شهروندان در برنامه ریزی برای مسئولیتهایشان از آنها غفلت کنند. رهبران کسب و کارها، سیاست‌گذاران و ذینفعان باید نگاهشان رو به جلو باشد، فناوریهای اثرگذار را شناسایی کنند و بدانند چگونه باید بازارها و سیاستها را شکل دهند تا منافع شان را تأمین کنند.

اکنون ضروری است که رهبران کسب و کارها آماده باشند تا در کسب و کار خودشان ساختارشکنی و بر روی تغییرات موثر، سرمایه‌گذاری کنند. همان طور که تجربه‌ی دو دهه‌ی گذشته نشان می‌دهد، شرکتهای موفق نیازمند بازنمایی خود هستند. این روند به کسب تجربه و سرمایه‌گذاری نیاز دارد. دموکراسی فناوری موجب پیشرفت و کاهش موانع ورود می‌شود، همچنین به کارآفرینان و دیگر رقبا اجازه می‌دهد بتوانند در بازارها و صنایع ثبات یافته، ساختارشکنی کنند. برای مثال خدمات فناوری ابر به شرکتهای جدید با سرمایه‌ی اندک اجازه می‌دهد به زیرساختهای عملیاتی و به بازارهایی دسترسی داشته باشند که شرکتهای جهانی با چند دهه سابقه دسترسی دارند. چاپ سه بعدی از این هم فراتر می رود؛ نه تنها بازارها را برای رقابت کارآفرینان می‌گشاید همچنین می‌تواند برای مصرف کنندگان ارزش آفرینی کند، در واقع مصرف کنندگان می‌توانند چیزهایی را بسازند که آنها را به فروش برسانند. برای رقابت در چنین محیطی، شرکتها به منابع عمیق ارزشی یا مزیت رقابتی نیاز دارند. شرکتها برای بقایشان باید ترفندهای تجارت اینترنتی و مدلهای کسب و کار چندلایه را بیاموزند.

بزرگترین فرصتها و چالشهای رهبران کسب و کار از ابزارهای جدید بدست می‌آیند که می‌توانند شیوه‌ی کار را عوض کنند. با فناوریهایی مانند رباتیک پیشرفته و خودکارسازی فعالیت دانشی، مشاغل تغییر می‌کنند یا به ماشینها منتقل می‌شوند و بدین ترتیب مهارتهای مورد نیاز نیروی کار هم تغییر می‌کند. در تمام بخشهای اقتصادی، دانشورزان یا کارکنان دانشی، اساس موفقیت آینده هستند.

سازگاری با ریسکهای فناوریهای ساختارشکن و مدیریت این ریسکها بسیار مهم است. اثربخشی و انسجام درون سازمانی می‌تواند از تغییر یا حذف برخی مشاغل متأثر شود. شرکتها می‌توانند از طریق بازطراحی شغلها با تمرکز بر مهارتهای پر ارزش‌تر و با سرمایه‌گذاری در توسعه‌ی نیروی کار، این ریسکها را کاهش دهند. ریسکهای بیرونی هم می‌تواند شامل ریسک مقاومت مصرف‌کننده و همچنین مسائل امنیتی و مقررات‌گذاری شود. رهبران کسب و کارها باید بتوانند تعادلی بین پذیرش و سازگاری فناوریهای جدید و ریسکهایش بیابند.

رهبران دولتی هم باید رویکردهایشان را به فناوریهای جدید تغییر دهند و بودجه و مشوقهایی را برای توسعه‌ی فناوریهای جدید در نظر بگیرند. هرچه فناوریها رشد می‌کنند و پیچیده‌تر و رقابت بین ملتها برای دستیابی به نوآوریها بیشتر می‌شود، دولتها باید برنامه‌های دقیق‌تری را در مقیاسهای بزرگ و کوچک طرح‌ریزی کنند. تلاشهای استانداردگذاری برای فناوریهای ساختارشکن می‌تواند بسیار مفید باشد و دولتها در این فرایند نقش مهمی ایفا می‌کنند. فناوری به پیشرفت ادامه می‌دهد و جامعه و دولت را با چالشهای جدید رویارو می‌سازد. سیاست‌گذاران نباید به صورت منفعل یا واکنشی عمل کنند، بلکه باید آماده باشند و با روشهای ساخت یافته فناوریها را ارزیابی و تحلیل کنند.

جهت دریافت آخرین اخبار از طریق تلگرام به کانال اختصاصی عصربازار ( https://telegram.me/asrebazar ) بپیوندید. برای دریافت آخرین نسخه از نرم افزار تلگرام اینجا را کلیک کنید.