به گزارش پایگاه خبری «عصربازار» به نقل از دنیای اقتصاد، اولین هفته کاری بازارهای جهانی در سال 2016 هفته‌ای پر از شوک‌های مختلف بود. بزرگ‌ترین عامل نگرانی این روزها که احتمالا در ماه‌های پیش‌رو نیز تداوم خواهد داشت، وضعیت دومین اقتصاد بزرگ جهان است. کاهش رشد چین که در سال 2015 چند بار بازارهای جهانی را به‌شدت درگیر خود کرده بود، در نخستین روزهای سال 2016 نیز بازارهای گوناگون مالی و کالایی را تحت تاثیر قرار داد. بازارهای سهام چین در هفته گذشته، دو بار به‌دلیل سقوط شدید تعطیل شدند تا حتی سازوکار تعطیلی اجباری این بازارها در شرایط بحرانی نیز تغییر کند. در حالی که بحران در بازارهای سهام چین، کل بازارهای سهام جهان را تحت‌فشار شدید قرار داده است، نوسان‌های فلز زرد دوباره به پیرامون مرز 1100 دلار بازگشته است. البته بازارهای چین روز جمعه وضعیت بهتری داشتند تا همزمان با رشد شاخص‌های سهام جهان، اونس طلا از اوج دو ماهه، افت و نفت خام از کف 12 ساله، رشد کند. نسبت طلا به نفت یکی از نسبت‌های مهم پیش‌بینی‌کننده بحران است که در شرایط خاص اقتصادی مورد توجه قرار می‌گیرد. این نسبت در شرایط کنونی به بیش از 33 واحد رسیده که بیشترین مقدار تاریخی آن است؛ موضوعی که نگرانی نسبت به وقوع بحران جهانی را تشدید کرده است.

دومین تعطیلی اجباری
بازارهای سهام چین که روز دوشنبه پس از سقوط 7 درصدی تعطیل شده بودند، روز پنج‌شنبه نیز برای جلوگیری از افت بیشتر چاره‌ای جز پایان دادن به معاملات پیدا نکردند. این دومین بار بود که بازارهای چین حالت «مدارشکن» را تجربه می‌کردند. بازارهای سهام چین که روز دوشنبه با انتشار داده‌های بد از فعالیت کارخانه‌ای این کشور با سقوط مواجه شدند، روز پنج‌شنبه نیز با ادامه نگرانی‌ها، فشار فروش شدیدی را تجربه کردند. این در حالی بود که اقدام روز چهارشنبه چین مبنی‌بر تعیین نرخ‌های برابری تازه برای یوآن، چهارشنبه هم بازارهای سهام چین، آسیا، اروپا و آمریکا را با فشار فروش مواجه کرده بود.روز پنج‌شنبه، با آغاز معاملات در بازارهای سهام شانگهای و شنژن، شاخص‌ها دوباره رو به افت شدید گذاشتند تا بازارها تنها پس از حدود نیم ساعت، افت 7 درصدی تازه‌ای را تجربه کنند. به این ترتیب، «مدارشکن» بازارها دوباره به کار افتاد و معاملات را متوقف کرد. به گزارش بی‌بی‌سی، در بازار شنژن، بلافاصله پس از شروع معاملات، روند سقوط بهای سهام آغاز شد و ظرف 15 دقیقه، معاملات به‌طور موقت متوقف شد. با از سرگیری معاملات، شاخص سهام 5 درصد دیگر سقوط کرد و مکانیزم «فیوز اضطراری» را به کار انداخت. این کوتاه‌ترین مدت زمان معامله در بازارهای چین در 25 سال گذشته بود. در معاملات روز پنج‌شنبه در بازارهای چین، بهای سهام بیش از 1600 شرکت بیش از 10 درصد تنزل کرد. عامل عمده افت بازارهای چین در روز پنج‌شنبه، دستکاری دوباره نرخ یوآن از سوی بانک مرکزی این کشور بود. روز پنج‌شنبه «بانک خلق چین» نرخ «یوآن مبنا» در برابر دلار را کاهش داد. نرخ یوآن چین آزاد نیست و بانک مرکزی آن کشور نرخ مبنا را تعیین می‌کند که به نوبه خود، تعیین‌کننده نرخ برابری یوآن در بازار آزاد است.

وحشت جهانی

مقام‌های چین امید دارند که کاهش ارزش یوآن، صادرات این کشور را افزایش دهد و اقتصاد این کشور را رونق بخشد، اما این سازوکار در سال 2015 هم جواب نداد. در تابستان 2015، سقوط ارزش یوآن، بازارهای سهام جهان را گرفتار کرد، اما نتوانست مانع از تکرار سقوط شاخص‌های سهام چین شود. از این رو، تکرار روند روزهای گذشته دور از ذهن نیست. چین که در سال‌های دورتر رشد سرمایه‌محور داشته، بیش از 2 سال است به رشد مصرف‌محور می‌اندیشد و این گذار، باعث کاهش رشد این کشور شده است. بازارهای سهام جهان که در هفته گذشته، عمدتا در مسیر افت بودند، روز پنج‌شنبه نیز نگران شاخص‌های چینی ماندند. روز پنج‌شنبه، نه تنها بورس‌های آسیایی؛ بلکه بورس‌های اروپا و آمریکا نیز سقوط کردند. پنج‌شنبه، پس از افت ارزش سهام در بازارهای آسیا و سپس اروپایی، بازار داو جونز و اس اند پی 500 نیویورک هم بیش از 2 درصد افت کردند. در روز تکرار مدارشکنی چینی، فوتسی 100 لندن 2 درصد افت کرد و دکس آلمان 3/ 2 درصد پایین آمدند. کک 40 فرانسه هم با 7/ 1 درصد افت مواجه شد. در وال استریت، بانک‌ها بزرگترین بازندگان بودند؛ به‌طوری که ارزش سهام دو غول بانکی «سیتی‌گروپ» و «مورگان استنلی» 5 درصد سقوط کرد. سهام شرکت‌های فناوری مثل اپل، آمازون، فیس‌بوک و گوگل هم بین 3/ 2 تا 2/ 4 درصد افت کرد. شاخص سهام در بازار نزدک نیویورک هم 3 درصد سقوط کرد.

توقف «مدارشکن»

به کار افتادن مکانیزم مدارشکن در روز دوشنبه، مانع از سقوط روزهای بعد نشد، تا تکرار مدارشکنی بازارهای چین در روز پنج‌شنبه، مقام‌های این کشور را به فکر کنار گذاشتن این مکانیزم بیندازد. دولت چین در سال 2013 مکانیزم «مدارشکن» یا «فیوز اضطراری» را به منظور جلوگیری از بروز بحران در بازارهای سهام این کشور به کار انداخت، اما پنج‌شنبه به این نتیجه رسید که زمان تجدیدنظر درباره این مکانیسم است.

بر اساس این گزارش و به نقل از رویترز، برخی معتقد بودند که مکانیزم مورد اشاره که برای جلوگیری از بحران ایجاد شده بود، در ادامه بحران در هفته گذشته مقصر بوده است. به این ترتیب مکانیزم مدارشکن آخر وقت پنج‌شنبه از درجه اعتبار ساقط شد تا بازارهای چین روز جمعه واکنش مثبتی به این اتفاق نشان دهند.مکانیزم مدارشکن که چهارم ژانویه به کار گرفته شده بود، بازار روزهای بعد را نیز تحت تاثیر قرار داد تا علیه هدف خود کار کند و روز 7 ژانویه دوباره مورد استفاده قرار بگیرد. این روند، مخالفان این مکانیزم را فعال‌تر و سیاست‌گذاران را متاثر کرد. تیان ویدونگ، تحلیلگر موسسه «کای یوآن سکیوریتیز» می‌گوید:‌ «با حذف مکانیزم مدارشکن، بازار به وضعیت عادی بازگشته است. سرمایه‌گذاران اکنون می‌توانند هر طور می‌خواهند بخرند و بفروشند.» جان وودز، مدیر ارشد سرمایه‌گذاری حوزه آسیا-اقیانوس آرام بانک «کردیت سوئیس» هم می‌گوید که آشوب هفته گذشته، احتمالا کوتاه‌مدت خواهد بود، مانند آشوبی که در تابستان 2015 توسط بازارهای چین ایجاد شد.

دومین عامل آرامش

اما سیاست‌گذاران چینی روز جمعه تنها به توقف سازوکار مدارشکنی اکتفا نکردند. نرخ برابری یوآن نیز که باعث نگرانی شده بود، روز جمعه دستخوش تغییر شد تا از نگرانی بازارهای چینی و غیر‌چینی کاسته شود. بانک مرکزی چین که نرخ برابری یوآن مقابل دلار را ابتدای روز پنج‌شنبه 56469/ 6 تعیین کرده بود، روز جمعه را با نرخ 5636/ 6 شروع کرد. تحت رژیم ارزی چین، یوآن اجازه دارد در معاملات، 2 درصد از این نرخ تعیین شده انحراف پیدا کند.روز گذشته شایعاتی نیز وجود داشت مبنی‌بر اینکه بانک مرکزی چین از طریق بانک‌های دولتی هم به حمایت از یوآن پرداخته تا هراس از تداوم افت ارزش یوآن بیش از پیش کاهش پیدا کند. روز جمعه یوآن در خارج از چین، حدود 4/ 1 درصد از بازارهای داخلی، ارزان‌تر بود. شکاف نرخ یوآن در چین و خارج از مرزهای این کشور، پس از مداخله ماه اوت سال 2015 بانک مرکزی چین شدت پیدا کرده است. بانک خلق چین در آن مقطع، ارزش یوآن را بیش از 2 درصد کاهش داد. رشد نرخ برابری یوآن در روز جمعه، اولین رشد در 9 روز گذشته بود که به آرامش بازارها کمک کرد.

جمعه خوب، هفته بد

رشد قابل توجه صبح جمعه بازارهای سهام چین، بازارهای آسیایی و اروپایی را افزایشی کرد. با این همه، بازارهای آسیایی بدترین هفته خود در 4 ماه گذشته را تجربه کردند. صبح جمعه تصور نمی‌شد که بازارهای اروپایی واکنش مناسبی به رشد بازارهای چین نشان دهند، اما در ادامه روز این بازارها نیز راه بازارهای آسیایی را در پیش گرفتند.بر اساس این گزارش و به نقل از رویترز، روز گذشته شاخص سی اس‌ای 300 شانگهای و شنژن معادل 7/ 2 درصد و شاخص شانگهای کامپوزیت 6/ 2 درصد رشد کردند. این رشدها، افت هفتگی این شاخص‌ها را به 10 درصد رساند. به این ترتیب، شاخص ام اس سی‌ای آسیاپاسیفیک به‌جز ژاپن هم نیم درصد رشد کرد تا افت هفتگی‌اش به 6 درصد برسد. اما شاخص نیکی ژاپن روز جمعه 4/ 0 درصد افت کرد تا افت هفتگی‌اش به 7 درصد برسد. شاخص استاکس یوروپ 600 هم روز گذشته 6/ 0 درصد رشد کرد. دکس آلمان هم رشد 7/ 0 درصدی را تجربه کرد. می‌توان تصور کرد اکنون که شما این گزارش را می‌خوانید بازارهای آمریکا نیز رشدی را تجربه کرده باشند که نتوانسته افت هفتگی را جبران کند.

رشد نفت از کف 12 ساله
رشد روز جمعه بازارهای سهام چین، نفت را نیز از کف 12 ساله بالا آورد. با این همه حتی رشد روز جمعه هم نتوانست بشکه‌های طلای سیاه را از کف 5/ 11 ساله بالاتر ببرد. کاهش رشد چین و مازاد عرضه در جهان دو عامل عمده سقوط قیمت نفت خام در ماه‌های گذشته بوده‌اند.نفت روز پنج‌شنبه پس از کاهش دوباره ارزش یوآن و تعطیلی دوباره بازارهای سهام چین به کف 12 ساله سقوط کرد. شاخص نفتی نایمکس روز پنج‌شنبه تا عدد 32 دلار هم پایین رفت، اما روز جمعه دوباره از عدد 33 دلار بالاتر قرار گرفت. خبر بدتر اینکه بهای سبد نفتی اوپک هم پنج‌شنبه سقوط کرد تا برای اولین بار از سال 2004 عددی زیر 30 دلار را تجربه کند. براساس آخرین قیمت اعلام شده در وب‌سایت رسمی سازمان اوپک، قیمت سبد نفتی این سازمان برای اولین بار از سال 2004 به حدود 29 دلار رسیده است. این قیمت حدود 9 دلار پایین‌تر از قیمت‌های روز 4 دسامبر 2015 است که کشورهای صادرکننده عضو اوپک برای دستیابی به یک توافق برای کاهش میزان تولید به توافق نرسیدند. نفت در حالی به کف بیشتر از 11 ساله بازگشته که حتی تنش‌های میان ایران و عربستان نیز کمکی به آن نکرده است.

جهش طلایی اونس

در میان تقلای بازارهای سهام و نفت، نگرانی‌های چینی، باعث جذاب شدن دوباره طلا شده است. اونس فلز زرد که در سال 2015، سومین سال افت خود را تجربه کرد، اولین هفته سال 2015 را با امید آغاز کرد، گرچه عوامل کاهشی درازمدت همچنان مشغول اثرگذاری هستند. اونس فلز زرد که روز چهارشنبه با 16 دلار رشد به قیمت 1093 دلار رسیده بود، روز پنج‌شنبه با 16 دلار رشد دیگر به قیمت 1109 دلار رسید. رشد روز جمعه بازارهای سهام، اونس را در مسیر کاهشی قرار داد، با این همه قیمت‌های فعلی بسیار بهتر از قیمت‌های روزهای پایانی سال 2015 هستند. روز جمعه آمار جدید از بازار کار آمریکا نیز توجه بازارهای مختلف را به خود جلب کرد. براساس آخرین آمار، بزرگ‌ترین اقتصاد جهان در ماه دسامبر سال 2015 معادل 292 هزار شغل ایجاد کرده است. اما نرخ بیکاری آمریکا 5 درصد مانده است. این داده‌ها که داده‌های خوبی محسوب می‌شوند، توانستند اونس را تحت‌فشار قرار دهند، اما داده‌های بد از حداقل دستمزد و ادامه نگرانی‌های جهانی دوباره قیمت‌ را بالا بردند. روز جمعه تا ساعت 7 شب به وقت تهران، قیمت 1102 دلار برای اونس ثبت شد، گرچه هم‌اکنون که شما این گزارش را می‌‌خوانید، ممکن است قیمت متفاوتی به‌عنوان قیمت نهایی اولین هفته 2016 رقم خورده باشد.

نسبت بحرانی طلا و نفت
اکنون در شرایطی که بهای اونس تقویت و قیمت نفت خام تضعیف شده، توجه‌ها دوباره به نسبت قیمت طلا به نفت افزایش یافته است. برخی معتقدند که تحولات ماه‌های گذشته بازارها، شکل‌گیری یک بحران جدید را اجتناب‌ناپذیر کرده است. از سال 1990، هر زمان که بهای هر اونس طلا معادل بیش از 20 بشکه نفت خام بوده، نوعی بحران اقتصادی در جهان شکل گرفته است. از ماه نوامبر 2013، نسبت طلا به نفت بالا و بالاتر رفته و با جهش هفته گذشته به بیشتر از 33 واحد رسیده است، رقمی که در تاریخ بی‌سابقه است. این رقم تنها در اوایل دهه 1970، مقداری نزدیک به این را تجربه کرده بود. اما این تنها نشانه بحران نیست. دلار آمریکا، از ژوئن 2015 حدود 17 درصد تقویت شده است. همزمان اقتصادهای ژاپن و اروپا که بزرگ‌ترین و سومین اقتصادهای بزرگ جهان هستند، در رکود به سر می‌برند. وضعیت چین نیز که با تحولات اخیر کاملا مشخص است. کاهش رشد چین به معنای افت تقاضای کالاهای خام و تورم در جهان است.

جهت دریافت آخرین اخبار از طریق تلگرام به کانال اختصاصی عصربازار ( https://telegram.me/asrebazar ) بپیوندید. برای دریافت آخرین نسخه از نرم افزار تلگرام اینجا را کلیک کنید.