به گزارش پایگاه خبری «عصربازار» به نقل از دنیای اقتصاد، حال در شرایطی که بسیاری از پروژه‌های عظیم عمرانی متوقف هستند، دولت با مشکلات مالی متعددی روبه‌رو است و صنعت فولاد نیز به دلیل نبود تقاضا با تولید سربار همراه است؛ حال در این بین چه کانال‌هایی برای تزریق نقدینگی به صنعت و بازار فولاد وجود دارد؟ آیا دولت برای نجات صنعت فولاد به‌عنوان صنعتی مادر، حاضر به تغییر سیاست‌های اقتصادی خود و تزریق نقدینگی به این صنعت خواهد بود؟ سوال دیگری که در چنین شرایطی مطرح می‌شود این است که آیا اصولا مشکل صنعت فولاد با تزریق نقدینگی حل خواهد شد یا اینکه بهتر است چاره‌ای به غیر از تزریق پول به این صنعت توسط دولت و بخش خصوصی اندیشیده شود؟

انتظارها برای یافتن راهکاری برای خروج صنعت فولاد از رکود در حالی وجود دارد که به گفته فعالان حوزه فولاد کشور ادامه داشتن واردات در کنار تعرفه‌هایی که چندان بازدارنده نیستند؛ تولیدکنندگان فولاد را تحت فشار قرار داده است. در کنار واردات، رشد هزینه‌های تولید در شرایطی که به دلیل رکود نقدینگی اندکی وارد چرخه تولید می‌شود نیز تبدیل به فشاری مضاعف شده است.

با تمام این تفاسیر سوال اصلی همچنان بر جای خود باقی است، اینکه تزریق نقدینگی به صنعت فولاد در شرایطی که رکودی همه جانبه بر اقتصاد کشور حاکم است، از طریق کدام کانال‌ها امکان‌پذیر است؟ و آیا انتظار صنعت فولاد برای حل مشکلات از سوی دولت ثمربخش خواهد بود؟

یک کارشناس بورس کالا عقیده دارد با توافق هسته‌ای می‌توان به بهبود شرایط امیدوار بود.

یک فعال بورس کالا تزریق نقدینگی را راهکاری موثر برای رونق بازار می‌داند و امیدوار است توافق هسته‌ای عاملی برای تزریق نقدینگی به صنعت فولاد کشور باشد. مشکل مالی دولت تا آنجا شدت گرفته است که با وجود انباشت تولیدات در بیشتر کارخانه‌های تولیدکننده مانند فولاد خوزستان، فولاد خراسان یا ذوب آهن اصفهان، دولت مانند قبل برای خرید این محصولات اقدامی نمی‌کند.

این فعال بورس کالا با اشاره به اینکه تولیدات ورق نسبت به تیرآهن و میلگرد وضعیت بهتری دارند، پیشنهادی برای تزریق نقدینگی از دریچه محصولات تخت دارد، او می‌گوید: درست است که مصرف‌کنندگان ورق در بازار بیشتر و فعال‌تر هستند، اما در صورت نبود محدودیت در معاملات این کالا می‌توان شرایط بهتری برای آن متصور بود.

او در ادامه می‌گوید: یکی از راهکارهای تزریق نقدینگی در شرایط فعلی این است که محدودیت‌ها برای خرید ورق در بورس کالا کم شود. او با اشاره به برخی قوانین بازدارنده برای ورود تجار به بورس کالا می‌گوید: حدود پنج سال قبل قرار بر این شد تا فقط شرکت‌های تولیدکننده‌ای که مصرف ورق دارند امکان خرید این محصول را داشته باشند این در حالی است که اگر چنین محدودیتی وجود نداشت، تجار نیز می‌توانستند وارد معاملات شوند و به این ترتیب تقاضا با رونق همراه می‌شد. این فعال بازار فولاد به این موضوع اشاره می‌کند که این محدودیت باعث برخی تخلفات نیز شده است، برای مثال برخی تجار با نام شرکت‌های تولیدکننده اقدام به خرید می‌کنند. این اتفاق در حالی رخ می‌دهد که به نظر می‌رسد چنانچه خرید ورق با محدودیت همراه نباشد، جذابیت‌های این محصول تقاضای بیشتری را روانه این بازار کند، اتفاقی که در نهایت باعث تزریق نقدینگی بیشتر در نتیجه فروش بیشتر به واحدهای تولیدی خواهد شد.

انگیزه‌ای که از بازار فولاد رفته است

در کنار حذف محدودیت‌های معاملات در بورس کالا به‌عنوان راهکاری برای تزریق نقدینگی به صنعت فولاد، معاملات شرایطی، اعتباری یا اصطلاحا کاغذی نیز یکی از راهکارهای تزریق نقدینگی به شمار می‌روند. معاملات شرایطی در حالی راهکاری خوب برای تزریق نقدینگی در کوتاه‌مدت به شمار می‌روند که به گفته فعالان بازار در حال حاضر با استقبال اندکی همراه هستند.

یک فعال بازار در این زمینه می‌گوید: در حال حاضر وضعیت تقاضا به قدری بد است که فروش‌های نقدی با قیمت سلف (که اصولا کمتر از قیمت فروش نقدی است) نیز با استقبال همراه نمی‌شوند.

این فعال بازار یکی از دلایل اصلی از رونق افتادن فروش‌های سلف (پرداخت هزینه‌ای کمتر در ازای دریافت کالا طی مدت زمان 2 یا 3 ماهه) را نبود چشم‌اندازی روشن در آینده می‌داند. او می‌گوید: معاملات سلف تماما بر اساس پیش‌بینی انجام می‌شوند و در شرایطی که مصرف‌کننده یا خریدار چشم‌اندازی از دو ماه آینده خود ندارد به سمت این معامله نیز نخواهد رفت، از طرفی معاملاتی هم که حالا در بورس انجام می‌شوند بیشتر برای پرداخت مطالبات تولیدکنندگان به طلبکاران خود به جای پول نقد است و در دسته معاملاتی قرار ندارند که به ورود نقدینگی به چرخه تولید منجر شوند. به این ترتیب به نظر می‌رسد حتی راهکاری مانند معاملات شرایطی در فضای فعلی به تنهایی قادر نیست گره‌ای از مشکلات صنعت فولاد باز کند.

تزریق نقدینگی به تنهایی راهگشا نیست

اما در شرایطی که فعالان بازار تزریق نقدینگی را یکی از راهکارهای اصلی برای حرکت صنعت و بازار آهن می‌دانند، یک کارشناس بازار فولاد عقیده دارد تزریق نقدینگی به تنهایی دردی از فولاد کشور دوا نمی‌کند.

مهدی سرلک در این زمینه می‌گوید: هر اقتصادی برای زنده و پویا بودن نیاز دارد تا فعالیت‌هایش را آزادانه ادامه دهد، ما از طرفی می‌گوییم بهتر است دولت کاری به تولیدکننده نداشته باشد و از سویی در چنین شرایطی این انتظار را داریم که دولت به پروژه‌های عمرانی نقدینگی تزریق کند تا به واسطه آن صنعت فولاد نیز به حرکت درآید. از نگاه این کارشناس بهتر است به جای تمرکز صرف بر تزریق نقدینگی که می‌تواند راهکاری کوتاه‌مدت باشد، دولت موانعی که بر سر راه فولاد کشور است را حذف کند.

او اگرچه به تجربه‌های موفق حمایت‌های دولتی مانند حمایت آمریکا از صنعت خودروی این کشور در پی بحران مالی سال 2008 اشاره می‌کند، اعتقاد دارد تزریق نقدینگی که در نتیجه فروش حاصل شده باشد مورد تایید است نه تزریقی مصنوعی از سوی دولت. سرلک کمک‌هایی مانند افزایش صد در صدی تعرفه واردات به‌عنوان عاملی بازدارنده برای واردات در شرایط فعلی را یکی از راهکارهای حمایت از صنعت فولاد می‌داند.

رضا زائرحیدری نیز از دیگر کارشناسان بازار فولاد است که تعرفه بازدارنده برای واردات را موثر می‌داند. او به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: باید واردات اغلب محصولات فولادی از ابتدای سال 94 و تا مشخص‌تر شدن ابعاد مختلف شرایط صنایع فولاد متوقف می‌شد، اما این اتفاق رخ نداد، تنها عوارض واردات کمی تغییر کرد که این افزایش تاثیر چندانی بر واردات فولاد نداشته است.

بر‌اساس آمار گمرک جمهوری اسلامی (کد 72: آهن و فولاد) طی 3 ماه ابتدایی سال 94 حدود یک میلیون و 900 هزار تن آهن و فولاد وارد کشور شده است که با ادامه این روند می‌توان انتظار داشت که تا پایان امسال، واردات به حدود 4 میلیون تن افزایش یابد.

به گفته زائر حیدری به‌طور تخمینی تا کنون محصولات فولادی با ارزش حدود 1200 میلیارد تومان وارد کشور شده که این عدد می‌تواند تا حدود 5 هزار میلیارد تومان تا پایان امسال افزایش یابد.

او با اشاره به تجربه آمریکا می‌گوید: هنگامی که صنایع فولاد ایالات متحده در معرض خطر واردات محصولات ارزان قیمت چینی قرار گرفت بر روی بعضی از محصولات بین 95 تا 169 درصد از ارزش کالا عوارض وضع شد، حالا در ایران نیز عوارض واردات فولاد باید تا حدود 90 درصد افزایش یابد تا بتوانیم شاهد کاهش در واردات باشیم. به عقیده این کارشناس وضع تعرفه می‌تواند راهکار کوتاه‌مدت خوبی باشد.

افزایش دوره استراحت وام برای واحدهایی که به دلیل رکود در بازار فولاد آسیب دیده‌اند و در معرض ورشکستگی قرار گرفته‌اند نیز راهکاری دیگر است که سرلک آن را به جای تزریق نقدینگی پیشنهاد می‌کند. به این ترتیب با چنین حمایتی واحدهایی که در بازار با رکود مواجه بوده‌اند، به جای ورشکستگی با فرصتی برای ادامه راه همراه خواهند شد.

در نظر گرفتن مشوق‌های صادراتی از سوی دولت و تلاش برای بازاریابی در کشورهایی که ارتباط سیاسی خوبی با ایران دارند نیز از جمله راهکارهایی هستند که به عقیده سرلک می‌تواند کمکی تاثیرگذارتر از تزریق نقدینگی داشته باشد، زیرا فروش تولیدات و ادامه داشتن چرخه تولید را تضمین می‌کند. در نهایت اگرچه ممکن است تزریق نقدینگی نیرویی برای به گردش درآوردن چرخه تولید و تحرک بازار به نظر برسد، اما از نگاه کارشناسان تزریق نقدینگی به صنعت و بازاری که جانی ندارد و راکد است بی‌فایده خواهد بود و نه تنها مشکلی را حل نخواهد کرد بلکه باری مضاعف بر مطالبات پرداخت نشده واحدهای تولیدی خواهد بود؛ این در حالی است که شناسایی مشکلات و یافتن راهکاری برای حل آنها، اقدامی منطقی‌تر به نظر می‌رسد.