عصر بازار- سالهای گذشته به خصوص در بین سالهای ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ میلادی، ارزهای دیجیتال مورد توجه زیادی قرار گرفتند که منجر شد دنیا بر این ارزها متمرکز شود و بسیاری از فعالان اقتصادی نیز، به خرید و فروش ارزهای دیجیتال روی بیاورند.
به گزارش پایگاه خبری «عصر بازار» ، تبلیغ در راستای ارزهای دیجیتال و مزایای استفاده از آنها به حدی زیاد بود که نعایب این نوع از ارز، نادیده گرفته میشد. این در حالی بود که در بین تمامی ارزها، بیتکوین مسیر خود را از سایر ارزها جدا و به گفته بسیاری از کارشناسان، از مسیر طلایی عبور کرد. بیتکوین طی زمان کوتاهی توانست سود چند صد درصدی را نصیب خریداران خود کند؛ خریدارانی که در نگاه اول خود را پیروز عرصههای اقتصادی جهان میپنداشتند و تصور میکردند که ارزهای دیجیتال، جایگزینی برای تمام ارزهای فیزیکی در سطح دنیا خواهند شد. اما دولتها، مواضع متفاوتی را در مقابل این ارزها اتخاذ کردند؛ دولتهایی که از اقتصادهای آزاد پیروی میکردند، در مقابل این ارزها نیز موضع آزادی را در پیش گرفته و اعلام کردند که هر شخصی در هر موقعیتی که قرار داشته باشد، میتواند از این ارزها استفاده و اقدام به خرید و فروش یا تولید آنها کند. این دولتها جدا از معایب و مزایای ارزهای دیجیتال و براساس فلسفه اقتصادی خود یا به عبارتی دیگر، اعتقاد به این که نظام عرضه و تقاضا ارزش کالا را تعیین میکند، ارزهای دیجیتال را نیز پذیرفتند. این گروه معتقد بودند که اگر بیت کوین یا سایر ارزهای دیجیتال ارزنده باشد، بخش تقاضا تشخیص میدهد که باید قیمتهای بالاتری را برای این کالا پرداخت کند. از سوی دیگر، اگر این کالا یا بیت کوین ارزش نداشته باشد، قطعا فشار عرضه زیاد شده و مانع رشد قیمتی و حتی نزول قیمتی آن خواهد شد. در نتیجه برخی از اقتصادهای آزاد بر اساس این قاعده تصمیم گرفتند تا فضا را برای ورود ارزهای دیجیتال که اصلیترین آنها بیت کوین بود، باز کنند.
اما در مقابل بخشی از اقتصادها که اجازه دادند بیت کوین به عرصه فعالیتهای مالی آنها وارد شود، اقتصادهای دیگر در بین آنها اقتصادهای آزاد نیز وجود داشت، به دلایلی اجازه ورود ارزهای دیجیتال و به خصوص بیت کوین به اقتصاد خود را ندادند. برخی از آنها معتقد بودند که ارزهای دیجیتال از پشتوانه لازم برخوردار نیستند و نمیتوان به آنها اتکا کرد و از سوی دیگر، جذابیتهای کوتاه مدت این ارزها منجر میشود که بخش عوام جامعه، سرمایه زیادی را در بازار ارزهای دیجیتال سرمایهگذاری کنند که در نهایت نیز منجر به متضرر شدن آنها میشود. همچنین، تضعیف پول ملی یا مراودات مالی بر اساس پول ملی، از دیگر دلایل این گروه برای مخالفت با ارز دیجیتال بین المللی بود؛ مخالفان ارزهای دیجیتال معتقد بودند که با وجود این ارزها، شاهد کمرنگ شدن وظیفه پول ملی خواهند بود که به نظر میرسد دلیلی منطقی باشد. به عبارتی دیگر، در صورت وجود ارز دیجیتالی در اقتصاد ، بخشی از مراودات مالی در سطح کلان به دوش ارز دیجیتال میافتد که باعث کاهش ارزش پول ملی کشور خواهد شد.
از دیگر دلایل اصلی مخالفت این بود که کشورهای مخالف ورود ارز دیجیتال به کشور، میخواستند که ارز دیجیتالی توسط خود کشور تهیه و وارد اقتصاد شود. به این ترتیب، اگر بخش اعظمی از سرمایههای یک کشور در حال حرکت به سمت یک ابزار سرمایهگذاری است، بهتر است خواستگاه آن در داخل کشور باشد و منافع آن در سطح کلان نصیب کشور و اقتصاد ملی شود. اگر چه در سطح کلی دلیلی که این گروه برای مخالفت با ارزهای دیجیتالی داشتند دارای منطق اقتصادی بود، اما در نگاهی جامعتر و اقتصادیتر، با ماهیت اصلی اقتصاد که بر اساس عرضه و تقاضا بنا شده، متناقض است؛ چرا که در علم اقتصاد و به عبارتی دیگر در اقتصاد سالم، معاملات بر اساس عرضه و تقاضا انجام میشود. در این گونه اقتصادها عوامل خارجی حداقل تاثیر را داشته و تمام مسئولیت بر عهده طرفین عرضه و تقاضا است.
اما پس از گذشت چند سال از تولد بیت کوین، در نظر داریم که نگاهی به وضعیت این ارز دیجیتال بیندازیم و ببینیم که کدام دیدگاه در خصوص این ارز دیجیتال معتبرتر بود و کدام گروه در خصوص این ارز دیجیتال عملکرد موفقتری داشتند؟
تعیین اقتصاد پیروز، چندان منطقی و درست نیست؛ چرا که ارز دیجیتال تکنولوژی جدیدی بود که میتواند نقطه عطفی در اقتصاد جهانی به شمار برود. اما قطعا این ارز دیجیتال معایبی دارد که یقینا طرفداران آن نیز این معایب را قبول داشته و باید در راستای اصلاح آن قدم بردارند. بیت کوین در سال های 2016 و 2017 توانست تا مرز قیمتی 19 هزار دلار نیز پیش برود. رشد با شیب تند بیت کوین در برههای از زمان باعث شد توجه بخشی از جامعه که تخصص چندانی نیز در خصوص بازارهای مالی ندارند به این بازار جلب شده و نگاهی سرمایهگذارانه به آن داشته باشند. این در حالی است که حجم سرمایهگذاری در بیت کوین و ارزهای دیجیتال بینالمللی چنان قابل توجه است که میتواند هر شخصی را به سرمایه گذاری در آن تشویق کند و این موضوع به خصوص در زمانی نمود بیشتری دارد که رشد قابل توجهی در آن به ثبت میرسد. در خصوص بیت کوین نیز، برای افرادی که از تخصص سرمایهگذاری برخوردار نبودند، پس از عبور بیت کوین از قیمتهای 15 هزار دلار این سوال ایجاد شد که آیا سرمایه گذاری در این ارز دیجیتال اقتصادی است یا خیر؟ طبیعتا در چنینی شرایطی که شاهد رشد عجیب و غریبی از یک ارز دیجیتال بودیم و این در حالی بود که دلایل آن نیز به درستی مشخص نبود، سرمایه گذاری در آن منطقی نبوده و باید از اینگونه سرمایه گذاریها دوری کرد. اما برخی از افراد با این فرض که رشد شدید قیمت تا ابد ادامه دارد، در قیمتهای بالای 15 هزار دلار اقدام به خرید بیت کوین کردند. هر چند برخی از تحلیلها بر این امر استوار است که قیمت بیت کوین رقم هایی بسیار بالاتر از 19 هزار دلار را خواهد دید، اما در حال حاضر بیت کویت بین قیمتهای 6 تا 7 هزار دلار در نوسان بوده و از قیمت 19 هزار دلار حدود 60 تا 70 درصد افت داشته است. به این ترتیب، سرمایه گذاری در این نوع از کالاها نیاز به اطلاعات دقیق و دانش کافی دارد که باید به آن توجه ویژه داشت.
در این بین، کشور ایران نیز به شکلی حرفهای اعلام موضع خود در قبال ارزهای دیجیتال را به آینده موکول کرده بود؛ این در حالی است که مدتی پیش، دولت اعلام کرد که ارز دیجیتال ملی راه اندازی خواهد شد و در گام نخست، بانکها از این امکانات استفاده خواهند کرد. در صورتی که استفاده بانکها از این نرم افزار یا ارز دیجیتال موفقیتآمیز باشد، قطعا شاهد گسترش این ارز در سطح کلان کشور خواهیم بود. دیجیتال تکنولوژی جدیدی است که میتواند پنجرههای جدیدی را به روی اقتصاد باز کند. اما این ارزهای دیجیتال معایبی نیز دارند که باید هزینه فرصت آنها برآورد شده و پس از آن مورد استفاده قرار بگیرد. قطعا مسئولین کشور نیز طی چند ماه گذشته مطالعات لازم را انجام داده و سپس تصمیم به استفاده از ارز دیجیتال ملی گرفتهاند. به هر حال ورود ارز دیجیتال به عرصه اقتصادی کشور را به فال نیک گرفته و انتظار داریم تا شاهد توسعه هر چه بیشتر این نوع ارز در داخل کشور باشیم.
محمود احترامی، کارشناس شرکت بین المللی آلپاری