به گزارش پایگاه خبری «عصر بازار» به نقل از ایسنا، امروز سه‌شنبه (29 بهمن‌) نشست "کارکردهای توافق بازخرید (رپو) منطبق با شریعت در بازار پول و سرمایه" با حضور عضو شورای فقهی بانک مرکزی، رئیس انجمن مالی اسلامی ایران، مدیر عامل شرکت فرابورس، معاون اداره بررسی‌ها و سیاست‌های اقتصادی و استاد دانشگاه مفید در پژوهشکده پولی و بانکی برگزار شد.
در ابتدای این نشست، عباس موسویان، عضو شورای فقهی بانک مرکزی با بیان اینکه بانک مرکزی برای اعمال سیاست‌های پولی و بانکی خود از ابزارهای متفاوتی استفاده می‌کند، گفت: سه ابزار مورد استفاده بانک مرکزی در این زمینه تغییر نرخ ذخیره قانونی، نرخ تنزیل مجدد و بازار باز بانکی است که نرخ ذخیره قانونی در میان مدت جواب می‌دهد و نرخ تنزیل مجدد می‌تواند در کوتاه مدت جواب بدهد ولی توان پاسخگویی آن محدود است؛ بنابراین بهترین ابزار که سریع دقیق و به موقع به کمک بانک مرکزی برای انجام سیاست‌های پولی بیاید، عملیات بازار باز  بانکی است.

وی، بهترین ابزار برای سیاست‌های پولی  برای هدایت نقدینگی و نرخ‌های بهره را عملیات بازار بانکی دانست و ادامه داد: بانک مرکزی سیاست‌های پولی و بانکی خود را در بازار باز بانکی از طریق خرید و فروش گروه خاصی از اوراق بهادار در بازار بین بانکی انجام می‌دهد و قرار داد بازخرید یکی از این اوراق است که براساس آن فروش اوراق باید با شرط بازخرید همراه باشد. 

وی با بیان اینکه قرارداد بازخرید در دو قالب حقوقی شکل می‌گیرد که اولین قالب آن استقراض با وثیقه است که این مدل از قرارداد را که غالبا دارای اوراق قرضه دولتی یا اسناد خزانه دولتی و مبتنی بر قرض با بهره و ربا است، قابل استفاده در بانکداری اسلامی نیست، اما مدل دوم که بر پایه خرید و فروش است و اوراق را می‌فروشد اما شرط بازخرید برای آن می‌گذارد، قابل استفاده است.

موسویان افزود: برخی از مدل‌های رپوی غربی مبتنی بر استقراض و وثیقه‌گذاری اوراق بهادار و ریا است، نمی‌تواند در جامعه اسلامی مورد استفاده قرار گیرد. قرارداد بازخرید اسلامی نه برپایه قرض و وثیقه بلکه بر پایه خرید و فروش اوراق بهادار طراحی می‌شود.

وی خاطرنشان کرد که قرارداد بازخرید اسلامی باید بر پایه اوراق بهادار مشروع مانند اسناد خزانه اسلامی، اوراق مشارکت، اوراق اجاره و سایر صکوک دولتی اسلامی انجام شود.

موسویان با بیان اینکه در قرارداد بازخرید (رپو) اسلامی به جای شرط بازخرید از دو تا اختیار خرید و فروش استفاده می‌شود، گفت: همراه قرارداد فروش اولیه اوراق، یک حق اختیار فروش برای خریدار اوراق و یک حق اختیار خرید برای فروشنده اوراق نیز معامله می‌شود.

اجرای عملیات بازار باز بانکی بدون قرارداد بازخرید مشکل ایجاد می‌کند

در ادامه این نشست، محمود نادری، معاون اداره بررسی‌ها و سیاست‌های اقتصادی بانک مرکزی با بیان اینکه اجرای عملیات بازار باز بانکی بدون قرارداد بازخرید با اصطکاک و مشکلات زیادی مواجه می‌شود، گفت: قرارداد بازخرید در عملیات بازار باز بانکی موجب جلوگیری از پاک شدن اوراق بدهی در ترازنامه بانکی و رفع نیاز نقدینگی بانک‌ها بدون نیاز به پرتفوی می‌شود و رپو نقش بسیار موثری در عملیات بازار باز بین بانکی دارد.

اثرات قرارداد بازخرید (رپو) بر بازار سرمایه و پول

مدیر عامل شرکت فرابورس نیز در این نشست درباره قرارداد بازخرید منطبق با بانکداری اسلامی که به منظور عملیاتی شدن بازار باز بانکی انجام می‌شود، اظهار کرد: ما با این طرح به دنبال ایجاد یک کریدور برای تنظیم نرخ‌ها در یک حد متوسط در جهت اعمال سیاست‌های پولی و بانکی هستیم که اگر این اتفاق عملی شود، برای اولین بار با همکاری بازار پول و سرمایه گامی در جهت بانکداری اسلامی برداشته می‌شود.

هامونی درباره تاثیرات این طرح خاطرنشان کرد که انجام این طرح موجب تامین مالی سرمایه در گردش شرکت‌ها، تعمیق بازار بدهی، شفافیت نرخ در بازار و اعمال سیاست‌های پولی و بانکی می‌شود.

نقش عملیات بازار باز بانکی در تامین مالی دولت

در پایان محمدرضا یوسفی، عضو هیات علمی دانشگاه مفید با بیان اینکه در عملیات بازار باز بانکی، بانک مرکزی به عنوان یک سیاستگذار عمل می‌کند، گفت: تا چه اندازه انتظار داریم که عملیات بازار باز بانکی یک عملکرد درست از خود نشان بدهد. برای مثال در بودجه سال آینده، معادل 170 هزار میلیارد کسری داریم که این موضوع بر بانک‌ها فشار وارد می‌کند و در این فضای اقتصادی حال حاضر کشور، عملیات بازار باز بانکی یک منبع تامین مالی برای دولت خواهد بود.

در پایان این نشست، مهمانان به سوالات و ابهامات شرکت کنندگان در این برنامه پاسخ دادند.