به گزارش پایگاه خبری «عصر بازار»،در ایران نیز تاثیرات سیاست بینالملل و سیاست داخلی در بازار همیشه وجود داشته و از این به بعد نیز فارع از این مسائل نخواهد بود. البته جهت گیری بورس از فعالیتهای سیاسی چندان هم بی پایه و اساس نیست، بلکه بر اساس عملکرد احتمالی مدیران که از رزومه آنها منشا میگیرد، واکنشهای احتمالی بازار سهام ایجاد میشود. هنگامی که دولت یازدهم روی کار آمد، بازار سرمایه واکنش مثبت نشان داد، اما این تاثیر مثبت ادامه دار نبود و حتی به نتیجه رسیدن مذاکرات هستهای نیز نتوانست رونق نسبی را در کوتاه مدت و به طور قطعی به بازار بازگرداند. حال که مجددا روحانی به عنوان رئیس جمهور انتخاب شده است، تیم اقتصادی جدیدی روی کار آمدند که انتخاب هر یک میتواند تاثیرات منحصر به فردی در بازار داشته باشد.
یکی از مهمترین اتفاقاتی که در زمان دولت یازدهم رخ داد، انتشار گسترده اوراق بدهی دولتی برای رد دیون دولت بود، اما این موضوع به دلیل معامله به کسر با نرخ سود بدون ریسک نجومی، آسیب زیادی به بازار وارد کرد. در این رابطه بهادر شمس، مدیرعامل کارگزاری آرمان تدبیر نقش جهان در گفتوگو با «بازار امروز» اصلیترین خواسته از دولت جدید را مدیریت انتشار اوراق بدهی دولتی عنوان کرده است. در ادامه مشروح مصاحبه مدیرعامل آرمان تدبیر آمده است.
- با توجه به تیم اقتصادی جدیدی که روی کار آمدند، تاثیرات فضای سیاسی کشور در بورس را چطور ارزیابی میکنید؟
هر چه قدر که فضای سیاسی کشور در آرامش بیشتری باشد، فضای مناسبتری برای سرمایه گذاری وجود دارد. طبیعتا در این شرایط، افراد هم اعتماد بیشتری به بازار سرمایه دارند و منابع مالی بیشتری به بورس میآید. این رفتار در تمام بورسهای دنیا به همین صورت است و هرگاه که تنشهای سیاسی خارجی و یا داخلی رخ میدهد، فرآیند سرمایه گذاری متوقف میشود. البته به نظر میرسد که اکنون تنشهای سیاسی داخلی در بازار ما اثر بیشتری دارد. به همین دلیل وجود ثبات و آرامش نیاز جدی بازار سرمایه است و فعالان بازار سرمایه باید بدانند که سمت و سوی برنامه های اقتصادی دولت به چه صورت است. انتخاب وزرا و انتخاب مدیران میانی، علامتهای لازم را به بازار م دهد تا سرمایه گذاران بتوانند سهام و صنایع مدنظر خود را انتخاب کنند.
- وزرای انتخاب شده در تیم اقتصادی دولت را چطور ارزیابی میکنید؟
دولت جدید مانند تمام دولتهای قبلی، میانگین سنی بالایی دارد. در دولت قبل، وزرا و مدیران خوبی داشتیم، اما مربوط به دهه 60 و 70 بودند. اکنون نیز وزرا همان شرایط سنی را دارند و این امر، باعث میشود که از تحولات اقتصادی روز دور باشند. در دولت گذشته به دلیل نگاه سنتی آقای نعمت زاده، بورس لطمههای زیادی دید. امید میرود که در دولت جدید، نگاه مثبتی به بازار سرمایه وجود داشته باشد و بازار رو به جلو حرکت کند. در واقع همواره نظرها نسبت به بازار سرمایه مثبت است، اما به جای این که به بازار کمک کنند، از بازار بهره کشی میکنند. در نتیجه دیگر توان پاسخ گفتن به خواستههای زیادی وجود ندارد. اکنون اوراق بدهی، در حال بلعیدن بازار سهام است. اگر این نگاه اصلاح نشود و حرکتهای افراطی مانند انتشار بی رویه اوراق خزانه و اوراق سخاب ادامه داشته باشد، به بازار سرمایه لطمه جدی وارد میشود. بنابراین در حد و ظرفیت باید به این بازار نگاه شود.
- در چهار سال فعالیت دولت یازدهم، بیش از 2 سال بورس در رکود به سر میبرد. از نگاه شما، این رکود و رخوتی که در بازار وجود داشت، تا چه میزان به عملکرد دولت مربوط است و تا چه میزان به دولت ربطی نداشته و بازار به صورت ذاتی به این سمت حرکت کرده است؟
در کشور ما، همواره تجربه شده است که در دوره اول هر رئیس جمهور، بازار وضعیت مناسبی نداشته اما در دوره دوم همان رئیس جمهور، بازار سرمایه رو به پیشرفت میرود. بنابراین احتمالا در دوره دوم ریاست جمهوری اقای روحانی، رشد و پیشرفت را مشاهده میکنیم. به دلیل تورم زیاد سالهای 91 و 92، رکود اقتصادی به دلیل سیاستهای پولی دولت به وجود آمد که آثار آن در بورس دیده میشود. همچنین اگر بخواهیم به دلایل رکود بلندمدت بازار بپردازیم، متوجه میشویم که مذاکرات هستهای در دولت آقای روحانی تا سال 94 مطرح بود و در ابتدا دولت ایشان رشد هیجانی بازار را به واسطه موافقت در مذاکرات هستهای تجربه کرد. بعد از آن هم بازار در فاز اما و اگر رخ دادن اتفاقات واقعی بود. اثرات تحریمهای اقتصادی بیش از آن است که اشاره کردیم. هنوز نگرانیهایی از حضور سرمایه گذاران خارجی وجود دارد و انتظار میرود که با گذشت زمان، اعتماد لازم برای ورود سرمایه گذاران خارجی کسب شود.
- چه پیشنهادات و انتقاداتی برای بهبود وضعیت بازار سرمایه دارید؟
ابتدا باید فرهنگ سازی در جامعه رخ بدهد. فردی که از سیستم آموزش و پرورش فارغ التحصیل میشود، باید بورس را بشناسند، اما امروز حتی فارغ التحصیلان دانشگاهی هم بورس را به خوبی نمیشناسند. بنابراین افراد باید ترغیب به بهره برداری از مواهب بازار شوند. در موارد دیگر، میتوانیم به این موضوع اشاره کنیم که تغییرات در ارکان بازار سرمایه موجب عدم ثبات در سیاستهای مدیریتی سازمان میشود واین به صلاح بازار نیست. تغییرات کوتاه مدت رئیس سازمان به صلاح بازار نیست. اگر رئیس سازمان، مرتب تغییر کند، برنامهها به نتیجه نمیرسد و فعالان بازار نیز سر در گم میشوند. بنابراین باید از تغییرات ناگهانی رئیس سازمان بورس جلوگیری شود. از دیگر موارد مهم میتوانیم به انتشار اوراق بدهی و اوراق سخاب اشاره کنیم که نیاز به کار کارشناسی بیشتری دارند. این اوراق باید بازارگردان داشته باشند و در بازار ثانویه معامله شوند. همچنین مشکلات سیستم بانکی و تاثیرات منفی آن در بازار سرمایه، در حال سرایت به صندقهای با درآمد ثابت است که باید از آن جلوگیری شود.
- در واقع شما ترجیح میدهید که به جای بازار بدهی، بازار سهام رشد کند؟
در واقع بهتر است بگوییم که نیاز به تناسب بین این دو بازار داریم. هنگامی که اقتصاد در رکود به سر میبرد، رشد بازار بدهی به زیان بازار سهام خواهد بود. اکنون انتشار اوراق بدهی دولتی به بازار سرمایه آسیب زیادی رسانده است.
- به عنوان کارشناس خبره بازار، فارغ از مسائل سیاسی، آینده میان مدت و بلند مدت بازار سرمایه را چطور پیشبینی میکنید؟
به دلیل رشد قیمت کالاهای اساسی مانند فولاد، روی و زغالسنگ در بازار جهانی، امروز در بورس شرایطی را تجربه میکنیم که نشان میدهد بازار از رکود خارج شده است. اکنون اوضاع شرکتها بهبود پیدا کرده و انتظار بهبود وضعیت سودآوری بسیاری از شرکتها را داریم و به تبع اوضاع بازار هم بهبود پیدا میکند. اما همچنان نرخ سپردههای بانکی و نرخ بازده بدون ریسک نزدیک به 30 درصد است. در این شرایط، پول به سمت بازار سرمایه حرکت نمیکند و طبیعتا مانند اکنون، حجم معاملات پایین میماند. بنابراین هر زمانی که نرخ بازده بدون ریسک کاهش پیدا کند، بورس هم وضعیت بهتری خواهد داشت. اما من نمیتوانم بگویم که این کاهش نرخ، چه زمانی رخ میدهد. امروزه سود سپردههای 15 درصد به رقمهای کوچک کمتر از 100 میلیون مربوط میشود، اما رقمهای بالا، سودهای بالایی را هم در سیستم بانکی به صورت سود ترجیحی دریافت میکنند و همچنین با خرید اوراق دولتی، سودهای بالاتری را دریافت میکنند.
- افزایش قیمت کالاهای اساسی، برای سودآوری به نرخ ارز هم بستگی دارد. به نظر شما نوسانات نرخ ارز تا یک سال آینده به چه شکل خواهد بود؟
بازار ارز در سالهای 91 و 92 دچار هیجان بود اما اکنون این هیجان مدیریت شده است. حال اگر نرخ دلار به اندازه تورم افزایش پیدا نکند، قدرت رقابت صنایع داخلی از بین میرود و تولیدکنندگان آسیب میبینند. انتظار میرود که در این زمان، به اندازه تورم، نرخ ارز نیز افزایش داشته باشد.
- به نظر شما در عملیات بانک مرکزی، این افزایش نرخ مشاهده میشود؟
در سالهای گذشته شاهد بودیم که افزایش نرخ دلار به صورت خزنده رخ داده، به همین دلیل احتمال میرود که اکنون هم این افزایش نرخ دلار با احتساب تورم را به صورت خزنده داشته باشیم.